ศึกษาวิเคราะห์การใช้ปาฏิหาริย์สามของพระพุทธเจ้า และพระสาวกในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา

Name: พระวิชัย ปญฺญาธโร (แก้วบัวลา)

keyword: การเผยแผ่พระพุทธศาสนา

Abstract: บทคัดย่อ วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑) เพื่อศึกษาวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระพุทธเจ้าและพระสาวก ๒) เพื่อศึกษาปาฏิหาริย์สามในพระพุทธศาสนาเถรวาท ๓) เพื่อศึกษาวิเคราะห์การใช้ปาฏิหาริย์สามในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระพุทธเจ้าและพระสาวก จากการวิจัย พบว่าวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระพุทธเจ้าและพระสาวกนั้น เป็นการนำแบบอย่างของการดำรงชีวิตอันประเสริฐที่เรียกว่าพรหมจรรย์ ออกไปเผยแผ่แก่ประชาชนโดยมีเป้าหมาย คือ เพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อความสุขทั้งแก่เทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย เพื่ออนุเคราะห์แก่ชาวโลก พระพุทธเจ้าตรัสว่าให้เผยแผ่ทั้งแก่เทวดาและมนุษย์ ไม่ใช่ว่าจะไปอ้อนวอนต่อเทวดาหรือไปขอพึ่งเทวดา เพราะเทวดาที่เป็นมิจฉาทิฏฐิก็มี ดังนั้น พุทธศาสนาจึงเป็นศาสนาที่เป็นประโยชน์ทั้งแก่เทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย วิธีการเผยของพระสาวกก็เช่นกันเดียวกันกับพระพุทธเจ้า คือ การเริ่มต้นจากการสนทนากัน แล้วค่อยโน้มน้าวเข้าสู่หลักธรรมต่างๆตามสมควรแก่อุปนิสัยของแต่ละบุคคลเป็นลำดับ ทำให้เกิดความรู้ความเข้าใจในพระสัทธรรมยิ่งๆขึ้นไป มีการใช้ภาษาที่นุ่มนวล สละสลวย เหมาะสม ด้วยความตั้งใจสอนหรือเผยแผ่โดยเคารพ ตามหลักการสอน ๔ อย่าง คือ ๑) สันทัสสนา อธิบายความชัดเจนแจ่มแจ้ง ๒) สมาทปนา จูงใจให้เห็นจริงชวนคล้อยตามยอมรับและนำไปปฏิบัติ ๓) สมุตเตชนา การเร้าใจให้เกิดความแกล้วกล้า มีกำลังใจ ไม่ท้อต่อปัญหา ๔) สัมปหังสนา การชโลมใจให้เกิดความร่าเริงเบิกบานใจ เปี่ยมด้วยความหวัง ปาฏิหาริย์ในพระพุทธศาสนามี ๓ อย่างคือ ๑)อิทธิปาฏิหาริย์ คือ ฤทธิ์ทางใจที่เป็นอัศจรรย์ เช่น การใช้เวทย์มนต์คาถาได้ ๒) อาเทสนาปาฏิหาริย์ ปาฏิหาริย์ คือ การทายใจคนอื่นได้ ๓) อนุสาสนีปาฏิหาริย์ คือ คำสอนที่เป็นอัศจรรย์ ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับดวงจิต คือสำรวมตั้งจิตให้เป็นสมาธิเพื่อเป็นบาทฐานของสมถะและวิปัสสนาญาณ เข้าสู่สภาวธรรมอันมีปีติ ๕ เป็นต้น จึงจะบรรลุเข้าถึงอารมณ์ของฌานจริงๆ อารมณ์ของรูปฌานนั้นท่านให้ฝึกกสิณบ้าง ใช้คาถาบริกรรมบ้าง สุดแท้แต่อุปนิสัยของผู้ที่ได้สั่งสมบำเพ็ญมาในอดีต ทำให้เกิดความชำนาญในอารมณ์ เรียกว่า วสี ชำนาญในการนึก ชำนาญในการเข้า-ออกเป็นอารมณ์ ชำนาญในการตั้งจิตให้เป็น ทรงอารมณ์จิตให้ได้ ลดจิตเป็น เพิ่มจิตเป็น จนสงบนิ่งจริงๆ นิ่งจนสามารถเคลื่อนไหวได้ สามารถสลับจิตให้ชำนาญในอารมณ์ได้อย่างคล่องแคล่วว่องไว ตามใจปรารถนา การใช้ปาฏิหาริย์ของพระพุทธเจ้าในการเผยแผ่นั้น พระพุทธเจ้าทรงใช้อนุสาสนีปาฏิหาริย์ในการเผยแผ่พระศาสนามากกว่าที่จะแสดงฤทธิ์ให้เขากลัว แต่เพื่อให้เข้าใจรู้แจ้งใน พระสัทธรรมและเชื่อในการกระทำ มากกว่าที่จะเชื่อในเรื่องการอ้อนวอนเซ่นสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เป้าหมายที่แท้จริงในการเผยแผ่ศาสนาจึงเพื่อให้คนเข้าใจพระสัทธรรม ซึ่งบางครั้งอาจใช้วิธีที่หลากหลาย แต่ก็มีจุดหมายปลายทางเดียวกัน ส่วนในเรื่องของปาฏิหาริย์นั้นเป็นสิ่งที่ยืนยันได้ว่าพระพุทธเจ้าทรงเป็นบรมครูที่ยิ่งใหญ่ของโลก เข้าใจในจิตวิทยาของมนุษย์เป็นอย่างดี ทรงเลือกใช้ในบางสถานการณ์เท่านั้น จึงทำให้พระองค์สามารถประกาศพระศาสนาได้อย่างรวดเร็วและมีผู้บรรลุธรรมตามพระองค์เป็นจำนวนมาก พระพุทธเจ้าทรงสรรเสริญอนุสาสนีปาฏิหาริย์ซึ่งเป็นปาฏิหาริย์ที่ปรากฏในหลักคำสั่งสอนของพระองค์ อนุสาสนีปาฏิหาริย์นั้นเกิดจากการปฏิบัติตามหลักธรรมคำสั่งสอนที่ทรงสมมติบัญญัติเอาไว้ ซึ่งเมื่อปฏิบัติธรรมได้จริงย่อมทำให้จิตตั้งอยู่ในคุณธรรมความดีไม่หวั่นไหวเพราะกิเลสทั้งปวง เป็นปาฏิหาริย์ที่สำคัญมากกว่าอิทธิปาฏิหาริย์และอาเทสนาปาฏิหาริย์

Abstract: ABSTRACT This research had three main purposes: (1) to study a way of the Buddhist propagation made by the Buddha and his disciples, (2) to study the principles of three miracles in Theravada Buddhism, and (3) to study analytically the use of three miracles to propagate Buddhism by The Buddha and his disciples. A result of this study was found that ways of the Buddhist propagation made by the Buddha and his disciples were to live nobly in the form of Brahma-cariya. They went to meet people with a main purpose to help them and make both people and heaven beings peaceful and happy. In this Buddhist propagation, the Buddha urges his disciples to do it without praying and begging those human beings and heaven beings for things because some group of those beings had a wrong view. Thus, Buddhism was useful both for heaven beings and human beings. A way of Dhamma propagation made by the disciples was not different from the Buddha’s techniques. It started with making the conversation and then, persuading people to understand Buddhist principles more and more. There was great intention and the use of sweet, fluent, and proper words to instruct people or embrace the respectful propagation according to four types of teaching: 1. Sandassana—to describe the points clearly, 2. Samaadapana—persuasion of listeners to accept and take principle into their practice, 3. Samuttejana—to urge the listeners to practice happily without escaping the faced problems, 4. ampahangsana—to console the listeners and make them joyful without possible hope. Miracles in Buddhism were divided into three types: (1) Iddhi-pathihariya—marvel of psychic power or the use of the magic, (2) Adesana-pathihariya—marvel of mind-reading, and (3) Anusasani-pathihariya—marvel of teaching. This depended upon the mind that was made with great concentration as a base of tranquility and insight meditation. Then, mind went to the state of the fivefold rapture until it achieved the realm of absorption. The absorption was generally made with contemplation on the gazed objects (kasina) or noted words. The proper way of practice depended upon the past experience and habit that a person had embraced from the past to the present. The skill of contemplation on that object was called ‘Vasi’: the skill of thinking, going in and coming out, controlling mind, making mind concentrated, reducing the intensity of concentration, adding the intensity of concentration, moving mind, and interchanging mind just as the meditator wanted. The use of miracles was made by the Buddha himself. He actually used miracles to propagate Buddhism rather than the use of psychic power to make people frightened. He tried to make those people understand truths and believe in their action rather than to make them believe in praying and begging the holy things. The main purpose of Buddhist propagation was to make people understand the Buddhist principles. Sometimes, there was the use of many ways to propagate but it still had the same purpose. However, the miracles were a witness to confirm that the Buddha was a great master in the world. Because he understood clearly the human mind, he could propagate his religion quickly and there were a lot of people to attain the enlightenment after the Buddha. Generally, the Buddha praised Anusasani-pathihariya—marvel of teaching. This miracle came from following the Buddha’s teachings. When one followed the Buddha’s teaching carefully, one was successful in all miracles: marvel of psychic power, marvel of mind-reading, and marvel of teaching. Thus, mind was placed in good action without all attraction because of the attack of defilement.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: ดร.ประยูร แสงใส, ป.ธ.๔ พ.ม., พธ.บ., M.A., (Ed) P.G.Dip. inJournalism, Ph.D. (Education)

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาประมวล ฐานทตฺโต, ป.ธ. ๖ พธ.บ.(ภาษาไทย), M.A.(Ling), M.A, Ph.D. (Pali & Bud)

Issued: 2556-09-06

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ใช้เวลา

0.01483 วินาที