ศึกษาการพัฒนาสติโดยใช้หลักกายคตาสติในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท

Name: พระครูนิวิฐสาธุวัตร (ทองล่ำ ยโสธโร)

keyword: พระพุทธศาสนาเถรวาท

; การพัฒนาสติ

; กายคตาสติ

; คัมภีร์พระพุทธศาสนา

Abstract: วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ (1) เพื่อศึกษากายคตาสติ ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท (2) เพื่อศึกษาการพัฒนาสติตามหลักกายคตาสติ โดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท คือพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา และคัมภีร์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่า กายคตาสติ คือ หลักการฝึกสติ โดยใช้อารมณ์ของกรรมฐานที่เป็นทั้งสมถะและวิปัสสนา มีปรากฏอยู่ในหลายๆ พระสูตร เช่น กายคตาสติสูตร เป็นพระสูตรว่าด้วย วิธีการเจริญสติ โดยพิจารณาลมหายใจเข้าออก และการพิจารณาอาการ 32 มี ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง เป็นต้น จัดเป็นอารมณ์ของสมถะ ในมหาสติปัฏฐานสูตร ได้แสดงวิธีการกำหนดลมหายใจเข้าออก จัดอยู่ในหมวดอานาปานบรรพะเป็นอารมณ์ทั้งสมถะและวิปัสสนา และแสดงวิธีการเจริญสติโดยการกำหนดพิจารณาอาการ 32 โดยความเป็นสิ่งปฏิกูล จัดอยู่ในหมวดปฏิกูลมนสิการบรรพะ จัดเป็นอารมณ์ทั้งสมถะและวิปัสสนา สติเป็นหลักธรรมสำคัญในการเจริญปัญญา คือ การปฏิบัติเพื่อให้เกิดปัญญารู้แจ้งรูปนาม พระไตรลักษณ์ สติมักจะเกิดร่วมกับวิริยะ สมาธิ และปัญญา เรียกว่า สัมปยุตธรรม มีแนวทางในการพัฒนาสติ 6 รูปแบบ ตามที่ปรากฏในกายคตาสติสูตร 1 รูปแบบ คือ อานาปานสติ และปรากฏในมหาสติปัฏฐานสูตรอีก 5 รูปแบบ คือ 1. อิริยาบถ 2. สัมปชัญญะ 3. ปฏิกูลมนสิการ 4. ธาตุมนสิการ 5. นวสีวถิกา

Abstract: This thesis is of two objectives namely:-(1) to study Kāyagatāsati in Theravada Buddhist Scriptures(2) to study the development of mindfulness according the principle of Kāyagatāsati by studying the data from the Theravada Buddhist Scriptures, the Tripitaka, the Atthakathā, Ṭīkā and other connected scriptures. From the study, it is found thatKāyagatāsatiis the principle of training the Mindfulness by using the temperament of both SamathaKammaṭṭhāna and Vipassanāappearing in many Suttas such as Kāyagatāsati-Sutta which deals with the development of mindfulness by considering the inbreath and the outbreath including the consideration of the 32 characteristics such as hair, feather nails, teeth, skin etc. all of which are the temperaments of Samatha in Mahāsatipaṭṭhāna-Sutta. The temperament of Samatha shows the way of fixing the inbreath and the outbreath which are set up in the group of Ānāpānapabbas which are the temperaments of both Samatha and Vipassanā. It is to show the way of the development of mindfulness by fixing the consideration of the 32 characteristics as loathsome. It is set up in the group of loathsomeness. It is also set up in the group the temperaments of Samatha and Vipassanā. Mindfulness is the important Doctrinal Principles in developing the wisdom. That is to practise the mindfulness to cause the wisdom to arise and to know the form the norm and the Three Characteristics. The mindfulness will arise together with the effort, the concentration and the wisdom all of which are called Sampayuttadhamma. There are 6 ways of developing the Mindfulness as appearing in Kāyagatāsati-Sutta, one of the patterns is Ānāpānasati, the others of 5 patterns appear in Mahāsatipaṭṭhāna-Sutta. They are 1) Postures 2)Sampajañña3)Patikūla-manasikāra, 4)Dhātumanasikāra5)Navasīvathikā.

Mahachulalongkornrajavidyalaya University

Address: BANGKOK

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระสุธีธรรมานุวัตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระครูใบฎีกามานิตย์ เขมคุตฺโต

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: เวทย์ บรรณกรกุล

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Modified: 2568-10-11

Created: 2554

Issued: 2556-08-26

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระครูนิวิฐสาธุวัตร (ทองล่ำ ยโสธโร).pdf	1.95 MB

ใช้เวลา

0.022607 วินาที