ศึกษาอนุปัสสนาในจูฬสัจจกสูตร

Name: นิวัฒน์ ชัยภาณุเกียรติ์

keyword: จูฬสัจจกสูตร

; อนุปัสสนา

; หลักธรรม

Abstract: วิทยานิพนธ์เรื่อง “ศึกษาอนุปัสสนาในจูฬสัจจกสูตร” มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ เพื่อศึกษาหลักธรรมในจูฬสัจจกสูตร และเพื่อศึกษาแนวทางเจริญอนุปัสสนาในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาเฉพาะในจูฬสัจจกสูตร โดยการศึกษาข้อมูลเนื้อหาหลักธรรมของ จูฬสัจจกสูตร ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท คือพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา และคัมภีร์ อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง โดยการ เรียบเรียงบรรยายตรวจสอบโดยผู้เชียวชาญ บรรยายเชิงพรรณนา จากการศึกษาพบว่า จูฬสัจจกสูตร เป็นพระสูตรที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า สาธกโวหารกับสัจจกนิครนถ์ ในเรื่องของ อัตตา และอนัตตา เนื่องจากเหตุที่ สัจจกนิครนถ์สาคัญผิดในขันธ์ 5 ว่าเป็นอัตตา พระพุทธองค์ทรงแนะนาสั่งสอนว่า รูป เวทนา สัญญาสังขาร วิญญาณ ไม่เที่ยง รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณไม่ใช่อัตตา นี้คือหลักไตรลักษณ์ อันเป็นกฎธรรมชาติที่ทรงค้นพบ อันแสดงถึงสามัญลักษณะทั้ง 3 คือ อนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา ในตอนท้ายของพระสูตร สัจจกนิครนถ์ ได้ทูลถามเพื่อขอความรู้ว่า ภิกษุจะเป็นพระอรหันตขีณาสพด้วยเหตุใด ตรัสตอบว่า ด้วยการไม่ยึดถือขันธ์ 5 ว่า เป็นของเรา เราเป็นนั่น นั่นเป็นอัตตาของเรา นั้นก็คือหลักปฏิบัติวิปัสสนา ซึ่งอยู่ในขั้นการพิจารณาของอนุปัสสนา คือการพิจารณา กิริยา อาการ โดยเป็นการตามดู ตามรู้อยู่เนือง ๆ มีขันธ์ 5 เป็นอารมณ์ของวิปัสสนา เป็นภาวนามยปัญญา คือ การเจริญสติ สมาธิ และเจริญปัญญา ให้เห็นว่าขันธ์ 5 ตกอยู่ในกฎของไตรลักษณ์ ขันธ์ 5 และธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา ไม่ใช่อัตตา ซึ่งถือว่าเป็นหลักสาคัญที่ทาให้สภาวะอนุปัสสนาเกิดใน หลักปฏิบัติที่กล่าวนั้นก็คือหลักสติปัฏฐาน 4 โดย สติตั้งมั่นอยู่ในอารมณ์ของวิปัสสนา คือ รูปนาม ที่ปรากฏในฐานทั้ง 4 คือ กาย เวทนา จิต และธรรม เป็นฐานในการเจริญสติ มี 4 หมวดคือ กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน สติที่เข้าไปตั้งมั่นใน รูป-นาม โดยพิจารณาเห็นกาย เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน สติที่เข้าไปตั้งมั่นใน รูป-นาม โดยพิจารณาเวทนา จิตตานุปัสนาสติปัฏฐาน สติที่เข้าไปตั้งมั่นใน รูป-นาม โดยพิจารณาอาการของจิต ธรรมมานุปัสสนา สติปัฏฐาน สติที่เข้าไปตั้งมั่นใน รูป-นาม โดยพิจารณาหมวดธรรม ทั้งหมดให้เป็นไปในอาการ ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และเป็นอนัตตา เกิดสมาธิและปัญญาเกิดความเบื่อหน่ายละอุปาทานขันธ์ ดับทุกข์ได้โดยสิ้นเชิง

Abstract: The Thesis entitles “A Study of Anupassanā in The Cūḷasaccaka Sutta” contain two principles. The first purpose is to study Dhamma in the Cūḷasaccaka Sutta. The second is to study Anupassanā in the Cūḷasaccaka Sutta by studying the data from the Tipitaka, Atthakathā, Tika, and different and connected document, which are composed, explained, checked by expert teachers. The research has found that the Cūḷasaccaka Sutta occurred at the time Buddha has a discussion with Saccakanikon in the topic of Attā: ego and Anattatā: state of being not self.Because of Saccakanikon 's misunderstanding about Five Groups of Existence: Corporeality, Sensation, Perception, Mental Formations, Consciousness that they are belong to oneself, Buddha describes the truth he has realized that those Five Groups of Existence are not a self, explaining the nature of the Three Characteristics, Aniccatā: impermanence, Dukkhatā: state of suffering and Anattatā: soullessness. In the last part, Saccakanikon put a question to the Buddha about how one can be an Arahanta: Worthy one. The answer from the Buddha is one can be an Arahanta by realizing that the Five Groups of Existence are not self which is the principle of Anupassana. The practice includes observing the Five Groups of Existence called Bhāvanāmayapaññā, Meditation and Wisdom. The core of practice meditation as mentioned above is Satipatthana: foundations of mindfulness which are Kāyanupassanā, Vedanānupassanā, Cittānupassanā and Dhammānupassanā. Kāyānupassanā is mindfulness as regard the body. Vedanānupassanā is mindfulness as regard feelings. Cittānupassanā is mindfulness as regard thoughts. Dhammānupassanā is mindfulness as regard ideas. After one has realized and accepted that body, feeling, mind and mind-objects are uncertainty and suffering, it is ordinary for concentration and wisdom to be emerged in oneself and permanently get rid of all suffering that one has.

Mahachulalongkornrajavidyalaya University

Address: BANGKOK

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาสุรชัย วราสโภ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: สุเทพ พรมเลิศ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: เวทย์ บรรณกรกุล

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Modified: 2568-10-06

Created: 2554

Issued: 2556-08-25

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	นิวัฒน์ ชัยภาณุเกียรติ์.pdf	4.45 MB

ใช้เวลา

0.024771 วินาที