การพัฒนารูปแบบการจัดการความรู้ในกระบวนการผลิตสำหรับวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม

The development of knowledge management model in production process for small and medium enterprises

Name: สุทธิ สินทอง

ThaSH: กรรมวิธีการผลิต

ThaSH: การบริหารองค์ความรู้

ThaSH: ธุรกิจขนาดกลาง

ThaSH: ธุรกิจขนาดย่อม

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพของการจัดการความรู้ในกระบวนการผลิตของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมในปัจจุบัน 2) ศึกษาความสัมพันธ์ของการปฏิบัติในการจัดการความรู้กับเครื่องมือในการเพิ่มผลิตภาพ จำนวนปีที่องค์กรก่อตั้ง และการปฏิบัติงานประจำวัน 3) ศึกษาความสัมพันธ์ของปัจจัยแห่งความสำเร็จในการจัดการความรู้กับเครื่องมือในการเพิ่มผลิตภาพ และ 4) พัฒนารูปแบบของการจัดการความรู้ในกระบวนการผลิตสำหรับวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม การวิจัยครั้งนี้มี 2 ขั้นตอนหลัก คือ 1) การสำรวจสภาพการจัดการความรู้ในปัจจุบัน โดยใช้แบบสอบถามเก็บข้อมูลเกี่ยวกับสภาพการจัดการความรู้ในปัจจุบันเบื้องต้นจากพนักงานระดับหัวหน้างานในแผนกผลิต แผนกควบคุมคุณภาพ หรือแผนกซ่อมบำรุง บริษัทละ 1 คน จาก 198 บริษัท และ 2) การพัฒนารูปแบบการจัดการความรู้ โดยเก็บข้อมูลเกี่ยวกับสภาพปัญหาของการจัดการความรู้ในปัจจุบัน และความคิดเห็นเกี่ยวกับแนวทางการจัดการความรู้ที่เหมาะสม โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้บริหาร ผู้จัดการและหัวหน้างานในแผนกผลิต แผนกควบคุมคุณภาพ หรือแผนกซ่อมบำรุงของบริษัทในกลุ่มอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม สิ่งทอ ยางและพลาสติก เครื่องเรือน โลหะประดิษฐ์ เคมี และเครื่องแต่งกาย กลุ่มอุตสาหกรรมละ 1 บริษัท รวมเป็น 7 บริษัท โดยสัมภาษณ์ระดับละ 1 คนต่อบริษัท รวมทั้งสิ้น 21 คน และการทดลองใช้รูปแบบการจัดการความรู้โดยการอบรมผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ 7 บริษัท จำนวน 21 คน ผลการวิจัยพบว่าสภาพการจัดการความรู้ในกระบวนการผลิตของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมในปัจจุบันมีการดำเนินการที่ยังไม่ชัดเจนและไม่สม่ำเสมอ ความคิดเห็นที่มีต่อปัจจัยแห่งความสำเร็จของการจัดการความรู้ หัวหน้างานเห็นด้วยในระดับมากในด้านบทบาทของผู้บริหาร ด้านทักษะของพนักงาน และด้านปัจจัยสนับสนุน รูปแบบการจัดการความรู้ ประกอบไปด้วย 8 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) การบ่งชี้ความรู้ 2) การสร้างและรวบรวมความรู้ 3) การจัดเก็บความรู้ 4) การถ่ายทอดความรู้ 5) การเรียนรู้ 6) การปฏิบัติงานประจำวันและเครื่องมือในการเพิ่มผลิตภาพ 7) ปัจจัยแห่งความสำเร็จในการจัดการความรู้ ที่แบ่งออกเป็น 3 ส่วนได้แก่ บทบาทของผู้บริหาร การพัฒนาทักษะ และปัจจัยสนับสนุน และ 8) ผลลัพธ์ ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการความรู้ โดยการอบรมผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ พบว่า ผลการทดสอบก่อนเรียนของผู้เรียนได้คะแนนเฉลี่ย 4.72 คะแนน ผลการทดสอบหลังเรียนของผู้เรียนได้คะแนนเฉลี่ย 8.46 คะแนน คิดเป็นคะแนนพัฒนาการสัมพัทธ์เฉลี่ยร้อยละ 70.79 ค่าเฉลี่ยของคะแนนก่อนเรียนและคะแนนหลังเรียนแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (P= 0.000) ผลการประเมินรูปแบบการจัดการความรู้โดยผู้เข้าอบรมผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ พบว่า ผู้เรียนมีระดับความคิดเห็นโดยรวมในระดับเห็นด้วยมากที่สุดต่อรูปแบบการจัดการความรู้ (x ̅= 4.35) และค่าเฉลี่ยของระดับการเรียนรู้ของผู้เรียนก่อนการจัดการความรู้และหลังการจัดการความรู้แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (P= 0.000)

Abstract: The purposes of this research were to 1) study the current state of knowledge management in production process of small and medium enterprises 2) study the relationship between knowledge management practices and productivity tools, years of establish and operation practices 3) study the relationship between key success factors of knowledge management and productivity tools and 4) develop the knowledge management model in production process for small and medium enterprises. This research had two main steps which composed of 1) survey of the preliminary current state of knowledge management from supervisors in production section, quality control section or maintenance sections. They were selected only 1 person from each 198 companies 2) development of knowledge management model by study current state of problem and opinion about the appropriated approach of knowledge management from top managements, managers and supervisors in production section, quality control section or maintenance section from 7 industries group, which were manufacture of food products and beverages, manufacture of textiles, manufacture of rubber and plastics products, manufacture of furniture, manufacture of fabricated metal products, except machinery and equipment, manufacture of chemicals and chemical products and manufacture of wearing apparel, dressing and dyeing of fur. Using in-depth interview 1 person per level from each 7 companies totally 21 persons and tried out knowledge management model by conduct e-learning session 7 companies total 21 persons. It was found that the current state of knowledge management in production process was not clearly implemented and not consistency. The opinions toward key success factor that support knowledge management was that the supervisors agree with the management’s roles, skill development and supporting factors. The knowledge management model consists of 8 elements. 1) Identification 2) Creation and Collection 3) Store 4) Transfer 5) Learning 6) Daily Operation & Productivity Improvement Tools 7) Key Success Factors for knowledge management that comprise of 3 parts which were management’s roles, skill development and supporting factors and 8) Result. The tried out results of knowledge management model by e-learning found that the participants had more understanding about knowledge management with average relative gain score 70.79 The average score of pre-test and post-test were significant different at a level of 0.05 (P = 0.000) The participants’ opinion on knowledge management model as a whole was at extremely high appropriate (x ̅= 4.35). The average of learning level of participants before and after using the model were significant different at a level of 0.05 (P = 0.000)

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ. สำนักหอสมุดกลาง

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@kmutnb.ac.th

Name: สุเทพ บุตรดี

Role: ที่ปรึกษาดุษฎีนิพนธ์

Email : stb@kmutnb.ac.th

Name: สมศรี ศิริไหวประพันธ์

Role: ที่ปรึกษาดุษฎีนิพนธ์

Email : somsri@kmutnb.ac.th

Created: 2555

Modified: 2556-08-22

Issued: 2556-06-25

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: ดพ X-DBR ส773ส

tha

DegreeName: บริหารธุรกิจดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: การพัฒนาธุรกิจอุตสาหกรรมและทรัพยากรมนุษย์

Grantor: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ

©copyrights มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	B15643840.pdf	2.93 MB	382	2025-09-26 21:06:37

ใช้เวลา

0.025459 วินาที