การศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมจากนิทานชาดกที่ปรากฏในภาพจิตรกรรม พระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม

An Analytical Study Of Dhammas In The Jatakas At The Paintings Of Bra Vihara Luang, Wat Sudassanadebvararam

Name: สุรีย์พร แซ่เอี๊ยบ

keyword: หลักธรรม

; นิทานชาดก

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการคือ ๑. เพื่อศึกษานิทานชาดกที่ปรากฏในภาพจิตรกรรมพระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม ๒. เพื่อศึกษาหลักธรรมจากนิทานชาดกที่ปรากฏในภาพจิตรกรรมพระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม ๓. เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมจากนิทานชาดกที่ปรากฏในภาพจิตรกรรมพระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม ที่ส่งเสริมคุณค่าการดำเนินชีวิตในสังคมไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มุ่งศึกษานิทานชาดกในนิบาต ที่ปรากฏอยู่ในภาพจิตรกรรมพระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม โดยศึกษาจากคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา ภาพจิตรกรรม คำจารึกในแผ่นศิลาที่ผนังพระวิหารหลวง และเอกสารของกองโบราณคดี กรมศิลปากร เป็นหลัก ประกอบกับการสัมภาษณ์พระภิกษุในวัดสุทัศนเทพวรารามและนักวิชาการ ผลการวิจัยสรุปได้ว่า ที่พระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม มีนิทานชาดกที่ปรากฏในภาพจิตรกรรมจำนวน ๓๒ เรื่อง ดังนี้ ๑. เทวธัมมชาดก ๒. นฬปานชาดก ๓. กุลาวกชาดก ๔. โลสก-ชาดก ๕. วานรินทชาดก ๖. พิฬาวตชาดก ๗. ฆตาสนชาดก ๘. กากชาดก ๙. สิงคาลชาดก ๑๐. สูกรชาดก ๑๑. คุณชาดก ๑๒. ทธิวาหนชาดก ๑๓. มันธาตุราชชาดก ๑๔. สุวัณณกักกฏกชาดก ๑๕. อุลูกชาดก ๑๖. กากวตีชาดก ๑๗. ชัมพุกชาดก ๑๘ พาเวรุชาดก ๑๙. สุสันธีชาดก ๒๐. มิตต-วินทุกชาดก ๒๑. ลฏุกิกชาดก ๒๒. ทัพภปุปผชาดก ๒๓. สังขชาดก ๒๔. ฆตปัณฑิตชาดก ๒๕. สุปปารกชาดก ๒๖. สมุททวาณิชชาดก ๒๗. ชวนหังสชาดก ๒๘. ปัณฑรกนาคราชชาดก ๒๙. กิงฉันทชาดก ๓๐. กุณาลชาดก ๓๑. มหาชนกชาดก ๓๒. มโหสธชาดก นิทานชาดกเหล่านี้มีหลักธรรมต่างๆ สอดแทรกอยู่ ซึ่งผู้วิจัยได้จัดหลักธรรมเป็น ๑๙ หลักธรรม อาทิ หลักไตรสิกขา หลักฆราวาสธรรม ๔ สัปปุริสธรรม ๗ อริยทรัพย์ ๗ โลกธรรม ๘ และอุปกิเลส ๑๖ เป็นต้น และเมื่อถึงตอนจบของนิทานชาดกจะปรากฏการประกาศสัจจะของพระพุทธเจ้า นั่นคือการแสดงอริยสัจ ๔ ซึ่งเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา จนทำให้ผู้ที่ได้ฟังนิทานชาดกในขณะนั้นได้บรรลุธรรมต่างๆ ตั้งแต่พระโสดาบัน จนถึงระดับพระอรหันต์ แสดงให้เห็นว่าหลักธรรมต่างๆ เหล่านี้ สามารถพัฒนายกระดับจิตใจของบุคคลให้ก้าวออกจากโลกีย์ บรรลุถึงโลกุตตระได้ นอกจากนั้น หลักธรรมจากนิทานชาดกเหล่านี้ ยังส่งเสริมคุณค่าการดำเนินชีวิตในสังคมไทยในด้านต่างๆ ได้แก่ ด้านการเมืองการปกครอง ด้านการศึกษา ด้านเศรษฐกิจ ด้านขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของคนไทย หลักธรรมที่พบ มีผลต่อสังคมไทยทุกด้าน เช่น ศีล หิริ โอตตัปปะ ปัญญา ในอริยทรัพย์ ๗ เป็นต้น เป็นพื้นฐานที่สำคัญในการดำเนินชีวิตของคนไทย เห็นได้ชัดเจนถึงคุณประโยชน์ของนิทานชาดกที่ปรากฏอยู่ในภาพจิตรกรรมในพระ-วิหารหลวงแห่งนี้ บุคคลสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการประพฤติตนและดำเนินชีวิต เพื่อทำให้ตนเองและสังคมมีความสงบสุขและความเจริญรุ่งเรืองได้อย่างดียิ่ง จึงควรที่จะได้นำวิทยานิพนธ์นี้เผยแผ่ให้แก่ผู้ที่สนใจทั่วไป

Abstract: This thesis is of three ofjectives namely :- 1.to study the Jatakas appearing at The Painting of Bra Vihara Luang in Wat Sudassanadebvararam, 2. to study the Doctrinal principles appearing at The Painting of Bra Vihara Luang in Wat Sudassanadebvararam, 3. to analitically study the Doctrinal principles in Jatakas appearing at The Painting of Bra Vihara Luang in Wat Sudassanadebvararam which support the values of leading lives in Thai Societies. It is the qualitative research with the aim to study the Jatakas appearing at The Painting of Bra Vihara Luang in Wat Sudassanadebvararam by studying from the Buddhist Sriptures in the Three Baskets, Atthakatha, Painting, the stone insseaptions at the wall of Bra Vihara Luang and the documents at the Aroheological Division, Fine Art Department. It also consists of interview with the monks in Wat Sudassanadebvararam and the academicians. From the research, it can be concluded that at Bra Vihara Luang in Wat Sudassanadebvararam, there are the Jatakas appearing at the paintings of the 32 stories as follows :- 1. Devadamma-Jataka, 2. Nalapana-Jataka, 3. Kulavaka-Jataka, 4. Losaka-Jataka, 5. Vanarinda-Jataka, 6. Bilavata-Jataka, 7. Ghatasana-Jataka, 8. Kaka-Jataka, 9. Singala-Jataka, 10. Sukara-Jataka, 11. Guna-Jataka, 12. Dadhivahana-Jataka, 13. Mandaturaja-Jataka, 14. Suvannakakkata-Jataka, 15. Uluka-Jataka, 16. Kakavati-Jataka, 17. Jambuka-Jataka, 18. Baveru-Jataka, 19. Susandhi-Jataka, 20. Mittavinduka-Jataka, 21 .Latukika-Jataka, 22. Dabbhapuppha-Jataka, 23. Sankha-Jataka, 24. Ghatapandhita-Jataka, 25. Supparaka-Jataka, 26. Samuddavanija-Jataka, 27. Javanahansa-Jataka, 28. Pandharakanagaraja-Jataka, 29. Kinchanda-Jataka, 30. Kunala-Jataka, 31. Mahajanaka-Jataka, 32. Mahosadha-Jataka. These Jatakas consist of many mixed Doctrinal principles which the researcher has divided into 19 Doctrinal principles such as :- the principles of Ti-Sikkha, the Four Gharavasa Dhammas, the Saven Sappurisa Dhammas, the Saven Noble Properties, the Eight Worldly Doctrines, the Sixteen Upakilesas etc. At the end of Jatakas, there appeared the propagations of the Buddha’s Doctrinal Truths. That is His propagation of the Four Noble Truths which are the hearts of the Doctrines in Buddhism. This fact enables the listeners of Jatakas to attain the various Doctrines from the state of Sotapanna up to that of Arahantaship. This shows that these Doctrinal principles can develop and raise the people’s mental levels to go out of the Worldly things and to finally attain the supermandane state. In addition to what have been mentioned, these Doctrinal principles in Jatakas, uphold the value of life style in the Thai Societies in various ways :- the politices, the administration, the education, the economics, the Thai customs and culture. The found Doctrinal principles :- Sila, Hiri, Ottappa and Panna all of which are in the Saven Noble Properties etc. which are influential to the Thai Societies. They are the main bases of leading the Thai people lives. It can clearly be seen that the virtues and the advantages found in Jatakas appearing at The Painting of this Bra Vihara Luang which the people can bring to be applied to their lives. It is the way of life to help oneself and others to be the best peaceful, happy and to have progress and development in their lives. This thesis should be brought to be spread to all the interested people.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาทวี มหาปญฺโญ (ละลง)

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: แม่ชีกฤษณา รักษาโฉม

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2554

Modified: 2555-07-17

Issued: 2555-07-17

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	062554.pdf	5.45 MB	160	2025-02-15 18:07:38

ใช้เวลา

0.031174 วินาที