การกระจายอำนาจและสิทธิชุมชนในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ศึกษาเฉพาะกรณี เทศบาลตำบล ในเขตอำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต

The Government’s Decentralization of Authority and Rights to the Community to Manage their Own Natural Resources and Environment : A Case Study of Thalang Municipalities in Phuket Province

Name: วิโรจน์ พาที

Organization : มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต บัณฑิตวิทยาลัย

Classification :.DDC: 333.72

keyword: ทรัพยากรธรรมชาติ การจัดการ วิจัย.

ThaSH: สิ่งแวดล้อม -- การจัดการ -- วิจัย.

ThaSH: การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ -- วิจัย.

Abstract: การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการกระจายอำนาจและสิทธิชุมชนที่มีต่อการจัดการทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพ ซึ่งวิธีที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ การสัมภาษณ์เชิงลึกผู้เกี่ยวข้องในการดำเนินงาน และการศึกษาจากเอกสารหลักฐาน รวมทั้งการสังเกต โดยกลุ่มตัวอย่าง ประกอบด้วย 1) ผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 2) ประชาชนในพื้นที่ 3) ผู้นำชุมชน และ 4) ตัวแทนองค์การพัฒนาเอกชนในเขตอำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต ที่เกี่ยวข้องผลการศึกษา พบว่า 1) หลังจากรัฐธรรมนูญและกฎหมายการกระจายอำนาจกำหนดให้หน่วยงานภาครัฐจะต้องถ่ายโอนอำนาจการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ให้ท้องถิ่นนั้น ได้มีการถ่ายโอนภารกิจด้านการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมทั้ง 17 เรื่อง จากส่วนราชการที่ถ่ายโอน 9 กรม ใน 4 กระทรวง อันประกอบไปด้วย งานพัฒนาป่าไม้ชุมชน การควบคุมไฟป่า ฝึกอบรมประชาชนทั่วไป (อบรมอาสาสมัครอนุรักษ์ทรัพยากรสัตว์น้ำ) การปรับปรุงฟื้นฟูอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ การติดตามและตรวจสอบเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมและมลพิษในการประกอบกิจการตาม พ.ร.บ.แร่ พ.ศ.2510 และกิจกรรมต่อเนื่อง การดำเนินการตามกฎหมาย การสร้างจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม/การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน การเฝ้าระวังและป้องกันสิ่งแวดล้อม การฟื้นฟูและบำบัดสิ่งแวดล้อม การศึกษาวิจัยเพื่อการจัดการสิ่งแวดล้อม การสนับสนุนแผนปฏิบัติการเพื่อการจัดการคุณภาพ สิ่งแวดล้อมในระดับจังหวัด งานติดตามตรวจสอบคุณภาพสิ่งแวดล้อมและจัดทำรายงานสถานการณ์มลพิษในท้องถิ่นของตน การดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยการส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ด้านการควบคุมมลพิษ การบำบัดน้ำเสีย การจัดการขยะมูลฝอย การดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกันที่สาธารณประโยชน์ประเภทพลเมืองใช้ประโยชน์ร่วมกัน และการดูแลรักษาและคุ้มครองป้องกัน (ที่ดินรกร้างว่างเปล่า) 2) ด้านการรับรู้ต่อการกระจายอำนาจและสิทธิชุมชนที่มีต่อการจัดการทรัพยากร ธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม พบว่า การรับรู้ต่อการกระจายอำนาจการปกครองสู่ท้องถิ่นและสิทธิชุมชนที่มีต่อการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมนั้นส่วนใหญ่เทศบาลจะรับทราบข้อมูลด้านการกระจายอำนาจทุกเรื่อง แต่ชุมชนจะรับรู้เพียงบางเรื่องเท่านั้น โดยช่องทางใน การรับทราบข้อมูลข่าวสารนั้น ส่วนท้องถิ่นจะรับทราบจากหนังสือสั่งการ หรือการเข้าร่วมประชุมชี้แจงจากส่วนกลาง ขณะเดียวกันชุมชนจะมีช่องทางในการรับทราบข้อมูลข่าวสารได้จากการประชุมของหมู่บ้าน ป้ายประชาสัมพันธ์ หอกระจายข่าวของหมู่บ้าน และเทศบาลสัญจร เป็นต้น 3) บทบาทของชุมชนที่เกิดจากการกระจายอำนาจและสิทธิชุมชนที่มีต่อการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พบว่า บทบาทของชุมชนที่มีต่อการจัดการทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมตามขั้นตอนการบริหารนั้น ชุมชนได้เข้าไปมีส่วนร่วมกับทางเทศบาลตั้งแต่กระบวนการวางแผน การนำแผนไปปฏิบัติ ตลอดจนการติดตามประเมินผลการดำเนินงานด้านการบริหารจัดการทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในทุกขั้นตอน ส่วนบทบาทของชุมชนตามแนวทางการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมนั้น ชุมชนได้มีการดำเนินการในด้านการป้องกัน การฟื้นฟู การอนุรักษ์ การพัฒนา และการใช้ประโยชน์ จากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมตามแผนพัฒนาของเทศบาลที่ได้วางไว้ร่วมกับทางเทศบาลตั้งแต่ต้น 4) ผลผลิตและผลกระทบที่เกิดจากการกระจายอำนาจและสิทธิชุมชนที่มีต่อการจัดการทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พบว่า เกิดผลผลิตด้านการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมทั้งในด้านการป้องกัน การฟื้นฟู การอนุรักษ์ การพัฒนา และการใช้ประโยชน์ ส่วนด้านผลกระทบนั้น พบว่า หลังจากได้มีการกระจายอำนาจและสิทธิชุมชนที่มีต่อการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ชุมชนเกิดการเปลี่ยนแปลงด้านทัศนคติ และเกิดการปรับวิธีคิดใหม่ว่าชุมชนต้องรับผิดชอบการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นของตนมากขึ้น 5) ผลของการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พบว่า ผลของการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมนั้น เป็นการทำให้ประชาชนในชุมชนร่วมกันคิด และร่วมกันกำหนดกิจกรรมการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในรูปแบบต่างๆ ตลอดจน ยังเน้นสร้างการมีส่วนร่วมของภาคีในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมท้องถิ่น เพื่อร่วมกันให้ข้อมูล ให้คำปรึกษา แสดงความคิดเห็น และร่วมตัดสินใจ มีการให้ความรู้และข้อมูลข่าวสารแก่ประชาชนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียได้ทราบเรื่องราวของโครงการที่จะดำเนินการ รวมทั้งสร้างการเรียนรู้ในประเด็นสำคัญร่วมกัน เพื่อให้ประชาชนมีความเข้าใจในเรื่องการบริหารจัดการทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น 6) ปัญหาของการกระจายอำนาจและสิทธิชุมชนในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พบว่า ปัญหาของการกระจายอำนาจและสิทธิชุมชนในการจัดการทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่พบในเทศบาล คือ ความซ้ำซ้อนของงาน บุคลากรในการดำเนินงานมีจำนวนไม่เพียงพอต่อภาระงานที่เพิ่มขึ้น และยังขาดความรู้ในเรื่องนั้นๆ ตลอดจนขาดงบประมาณในการดำเนินการ

Abstract: The study employed a qualitative method. The purposes of this research were to investigate the results of the government’s decentralization of authority and rights to the community to manage their own natural resources and environment. An in-depth interview was used as the major instrument for collecting the data. The researcher interviewed three groups of involved people, community leaders and representatives of the private sectors in Thalang District. The results were as follows: 1. The government has decentralized the authority and missions from the four ministries in Bangkok to each community to manage its own natural resources and environment. 2. Regarding the perception about the decentralization, it was found that the Municipalities were aware of the decentralization of power and rights to manage their natural resources and environment from the government’s official announcement and government meetings, while the community perceived some information from the local meetings, bulletin boards, and community radios. 3. In terms of the community’s role in managing the natural resources and environment, it was revealed that the community has worked together with the Thalang Municipalities in planning, implementing, and following-up the plans. The plans included protecting, rehabilitating, conserving, developing and making use of the community’s natural resources and environment. 4. The outputs from the decentralization were that the community could protect, restore, conserve, develop and make use of the community’s natural resources and environment. The impact from the decentralization was that the community has realized that the local people have to be more accountable for their own resources and environment. 5. The community’s participation in managing their resources could make the local people work together in planning and organizing various activities, as well as giving information, discussing and making decision. Besides this, the community provided information and knowledge about managing the resources and environment to the local people. 6. The problems occurred from the decentralization included overlapping work, insufficient number of personnel, and lack of knowledge and budget.

มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: ภูเก็ต

Email: library@pkru.ac.th

Name: ชิรวัฒน์ นิจเนตร

Role: ประธานกรรมการที่ปรึกษา

Modified: 2555-07-10

Issued: 2555-07-10

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

TH 333.72 ว37ก

tha

Spatial: ไทย (ภาคใต้)

Spatial: ภูเก็ต

DegreeName: ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: ยุทธศาสตร์การพัฒนา

Grantor: มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	Cover.pdf	76.01 KB	117	2023-03-27 14:05:12
2	Abst.pdf	78 KB	127	2023-04-02 15:04:49
3	Append.pdf	65.91 KB	97	2023-01-08 21:09:35
4	Bib.pdf	106.57 KB	116	2023-03-27 14:08:12
5	Chapter1.pdf	70.12 KB	137	2023-03-27 14:05:41
6	Chapter2.pdf	248.55 KB	213	2023-12-12 20:35:30
7	Chapter3.pdf	106.41 KB	130	2023-03-27 14:06:20
8	Chapter4.pdf	155.59 KB	106	2023-03-27 14:06:45
9	Chapter5.pdf	148.92 KB	118	2023-03-27 14:07:05
10	Chapter6.pdf	80.41 KB	110	2022-09-27 12:15:27
11	Contents.pdf	50.2 KB	111	2023-03-27 14:07:40
12	Acknow.pdf	43.36 KB	87	2023-03-27 14:07:55
13	Appro.pdf	65.26 KB	97	2022-09-30 10:09:45
14	Biog.pdf	42.88 KB	95	2023-03-27 14:07:27

ใช้เวลา

0.043758 วินาที