การวิจัยเพื่อท้องถิ่น : กรณีศึกษาโครงการศูนย์ประสานงานวิจัยเพื่อท้องถิ่นพื้นที่ภาคกลางและภาคตะวันตก

A study of community-based research : a case study of the node community-based research in central and west region of Thailand

Name: ลักขณา วงศ์ยะรา

ThaSH: การพัฒนาชุมชน

ThaSH: วิจัย -- การมีส่วนร่วมของประชาชน

Abstract: การศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพครั้งนี้ มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงลักษณะของการดำเนินงานวิจัย เพื่อท้องถิ่นพื้นที่ภาคกลางและภาคตะวันตก และผลกระทบที่เกิดขึ้นต่อชุมชนท้องถิ่น จากการดำเนินงาน ของ Node ภาคกลางและภาคตะวันตก ตั้งแต่ช่วงปี 2544 – 2549 ในด้านปัจจัยและเงื่อนไข การบริหาร จัดการ กระบวนการดำเนินงาน และผลการดำเนินงานที่เกิดขึ้น จากการศึกษา พบว่า งานวิจัยเพื่อท้องถิ่นพื้นที่ภาคกลางและภาคตะวันตก มีการก่อเกิดมาจาก ปัจจัยและเงื่อนไขที่สำคัญ 6 ประการ ได้แก่ 1) มีความหลากหลายด้านระบบนิเวศน์ เศรษฐกิจ สังคม ประเพณี วัฒนธรรม และเชื้อชาติ 2) มีแกนนำชุมชนที่เข้มแข็ง 3) มีหน่วยงาน/องค์กรทั้งภาครัฐ เอกชน และภาคชุมชนที่เป็นกลไกสำคัญในการเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับท้องถิ่น 4) มีภาวะผู้นำที่มีคุณภาพ ทั้งด้านความรู้ความสามารถในทางวิชาการและงานภาคประชาชน ทั้งมีบารมีเป็นที่นับถือศรัทธา 5) มีฐาน การขับเคลื่อนงานเป็นเครือข่าย และ6) มีกระบวนการหนุนเสริมศักยภาพแกนนำชุมชนทั้งแนวคิดและ แนวปฏิบัติ และด้วยเป็นงานวิจัยแนวใหม่ ปัจจัยและเงื่อนไขที่เกิดขึ้นระหว่างทางจึงแตกต่างกันไปตาม ช่วงเวลาของการเปลี่ยนผ่าน ซึ่งประเด็น/โจทย์วิจัยส่วนใหญ่เป็นการยกระดับจากงานพัฒนามาสู่งานวิจัย เพื่อพัฒนา เป็นประเด็นร่วมระหว่างความสนใจของนักพัฒนา นักวิชาการและชุมชน โดยความเข้มข้น ของการมีส่วนร่วมจะพัฒนาไปตามกระบวนการเรียนรู้ของแกนนำนักวิจัยและพี่เลี้ยง ด้านผลกระทบจาก การดำเนินงานของ Node ภาคกลางและภาคตะวันตก คือ การสร้างให้เกิดกระบวนการเสริมพลังให้ชุมชน (Empowerment) ใน 4 ลักษณะ คือ 1) เกิดการพัฒนาองค์ความรู้และฟื้นฟูภูมิปัญญาท้องถิ่น 2) เกิดกลไก การจัดการ หรือองค์กรในชุมชนที่จะดำเนินงานต่อไป 3) เกิดกระบวนการเรียนรู้โดยคนท้องถิ่นเอง ทำให้ คนท้องถิ่น “เก่ง” ขึ้น และ 4) เกิดการใช้ประโยชน์จากงานวิจัย รวมทั้งการเชื่อมโยงงานสู่แวดวงวิชาการ ข้อสังเกต คือ การปรับโครงสร้างกลไก Node เป็นผลให้ลักษณะการเคลื่อนงานเป็นแบบต่างคน ต่างทำ ขาดยุทธศาสตร์ร่วมในระดับภาค ไม่เห็นจุดเชื่อมของงานวิจัย รวมทั้งกลไกการหนุนเสริมที่สำคัญ บางประการยังไม่ถูกพัฒนาอย่างเป็นระบบ นั่นคือ ระบบการหนุนเสริมจากนักวิชาการที่มีอยู่ในพื้นที่

Abstract: This qualitative research attempts to explain how Community-Based Research (CBR) had been conducted, and what were its impacts on local communities, under the supervision of CBR Node of Thailand Research Fund in the central and western regions of Thailand from 2001 to 2006. The study analyzes factors and conditions of operation, management, implementation process, and results. Research findings state that CBR activities in the central and western regions stem from 6 major factors and conditions in the area: 1) Diversity in ecology, economy, society, custom, culture and ethnicity 2) Strong community leadership 3) Supportive state, private and community organizations to empower local communities 4) CBR Node having strong leadership both in terms of academic status and civil society's acceptance 5) Strong network as basis of operation, and 6) CBR supervision and support for community leaders, covering both concepts and practices. Because CBR is a new trend of research, its factors and conditions are dynamic. Research issues and problems were mostly shifted from development issues to research & development issues. Such issues are shared interest between development facilitators, academics and community people. CBR focuses on the learning process that is participated by the research team and research counselors. The impacts of CBR node in the central and western regions on community empowerment are as follows: 1) Development and revival of local knowledge and wisdom 2) Community management mechanisms or organizations 3) Local learning process strengthening local people, and 4) Research exploitations and networking with academic entities. However, CBR node re-structuring had resulted in uncoordinated operations and lack of regional strategy. Linkage between CBR projects was lost. Some major supervision and support systems were not adequately developed, especially support from academics in the region.

มหาวิทยาลัยมหิดล

Address: นครปฐม

Email: liwww@mahidol.ac.th

Name: เรณู เหมือนจันทร์เชย

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Created: 2550

Modified: 2553-06-18

Issued: 2553-06-14

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: วพ ล218ก 2550

tha

DegreeName: ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: พัฒนาชนบทศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหิดล

©copyrights มหาวิทยาลัยมหิดล

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	4637538.pdf	4.19 MB	151	2024-08-01 11:39:39

ใช้เวลา

-0.742285 วินาที