Treatment-seeking behavior of tuberculosis patients and the development of intensive traid model program in Samut Prakan province Thailand

พฤติกรรมการแสวงหาการรักษาของผู้ป่วยวัณโรค และการพัฒนารูปแบบการทำงานอย่างเข้มข้นของคณะสมบุคคลในจังหวัดสมุทรปราการ ประเทศไทย

Name: Boonlue Chimbanrai

LCSH: Tuberculosis -- Psychology

MeSH: Tuberculosis -- Samut Prakan

MeSH: Self care

Abstract: The aims of the study were to determine tuberculosis patients’ treatment-seeking behaviors and the factors affecting them, and to develop an appropriate model to strengthen the existing DOTS program. Both quantitative and qualitative study methods were used. A crosssectional study conducted in all government TB clinics in SamutPrakan Province, Thailand, found that only 83 (27.7%) of the 300 eligible TB patients chose a TB clinic for first-line treatment, while among the others, 217 (72.3%) chose other healthcare facilities, including self-care. Persistent cough ≥3 weeks was one of the most important symptoms prompting patients to act. Since the patients considered the initial TB symptoms not to be serious and had low levels of awareness, the most common behaviors for dealing with initial symptoms were self-care and purchasing drugs from a drugstore. These behaviors delayed seeking effective treatment and were significantly associated with complications, i.e. evening fever (p=.04), weight loss (p<.001), chest pain (p=.005) phlegm with blood (p=.006), coughing up blood (p=.001), loss of appetite (p=.03), and chills (p=.02). Socio-demographic factors significantly associated with coming straight to a TB clinic for first-line treatment were patients’ age (p=.01), marital status (p=.02), education (p<.001), and occupation (p=.001). Knowledge of, and attitudes towards, TB were significantly associated with choosing a TB clinic first; psychosocial factors significantly associated with choosing a TB clinic first were perceived susceptibility (p<.001), perceived barriers (p=.001), cues to action (p=.02), self-efficacy (p=.03), patient-healthcare provider relationship (p=.001), social support (p=.003), subjective norms (p<.001), perceived illness status (p<.001), and suspicion of having TB (p=.002). Information from in-depth interview revealed that most TB patients initially defined early TB symptoms as similar to other respiratory diseases and thus not serious. Therefore, they first chose self-care or purchased drugs from drugstores; only when the symptoms failed to diminish did they choose to see a doctor, thus delaying appropriate treatment. Pilot study was carried out to improve patient adherence to TB treatment regimens. A quasi-experimental study was conducted among 103 TB patients recruited from 4 of 5 TB clinics in district government hospitals. 50 TB patients were assigned to an experimental group and another 53 TB patients comprised a control. The results showed that the knowledge and attitude levels of the subjects in the experimental group were significantly higher than the control group. The successful-treatment rate in the experimental group was higher than the control group. The confirmed-cure rate was also significantly higher in the experimental group (p=.02). The results of this study should be used to inform the National Tuberculosis Control Program. Health education efforts should increase public awareness of TB symptoms and the importance of seeking appropriate treatment early, and at places where specific TB-control services are provided. Finally, to strengthen the existing DOTS program, patients and their treatment observers must be trained

Abstract: การศึกษานี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาถึงปัจจัยที่เป็นตัวกำหนด และมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการแสวงหาการรักษาของ ผู้ป่วยวัณโรค และเพื่อพัฒนารูปแบบที่เหมาะสมในการที่จะเสริมสร้างความเข้มแข็งในกลวิธีการรักษาผู้ป่วยวัณโรคด้วย DOTS program ที่เป็นอยู่ในปัจจุบันให้สามารถบรรลุเป้าหมายที่วางไว้ ซึ่งนำระเบียบวิธีการวิจัยทั้งแบบเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพมาใช้ ในการศึกษา วิธีการวิจัยแบบภาคตัดขวางได้นำมาใช้ศึกษาพฤติการณ์การแสวงหาการรักษาของผู้ป่วยวัณโรคที่มารับการตรวจรักษาที่ คลินิกวัณโรคในโรงพยาบาลของรัฐบาล ในจังหวัดสมุทรปราการ พบว่า มีเพียง 83 ราย (ร้อยละ 27.7) จากกลุ่มตัวอย่าง 300 ราย ที่ เลือกมารับการตรวจรักษาอาการที่ป่วยจากคลินิกวัณโรคในโรงพยาบาลเป็นอันแรก อีก 217 ราย (ร้อยละ 72.3) เลือกไปรักการตรวจ รักษาในสถานที่อื่นๆ ก่อนที่จะมารับการตรวจรักษาที่คลินิกวัณโรคในโรงพยาบาล ซึ่งรวมทั้งการดูแลรักษาด้วยตนเอง อาการไอ เรื้อรังติดต่อกันไม่น้อยกว่า 3 สัปดาห์เป็นหนึ่งในอาการสำคัญที่กระตุ้นให้ผู้ป่วยเกิดพฤติการณ์การแสวงหาการรักษา แต่เนื่องจาก ผู้ป่วยเห็นว่าอาการในตอนแรกเริ่มของการป่วยไม่รุนแรงและไม่มีความวิตกกังวลมากนัก ทำให้ผู้ป่วยจำนวนมากจัดการกับอาการ ป่วยของตนเองโดยการดูแลรักด้วยตนเอง และซื้อยาจากร้านขายยามาใช้รักษาอาการป่วยของตนเอง จึงทำให้เกิดความล่าช้าในการ รักษาที่ถูกต้องและมาพบแพทย์ด้วยอาการที่มีความรุนแรงและมีอาการแทรกซ้อน ซึ่งจากการศึกษาพบว่า ความล่าช้าในการรับการ รักษาที่ถูกต้องมีความสัมพันธ์กับอาการเป็นไข้ในตอนบ่าย-เย็น, น้ำหนักลด , เจ็บหน้าอก, ไอมีเสหะปนเลือด, ไอเป็นเลือด, เบื่อ อาหาร, อาการหนาวสั่น ส่วนปัจจัยทางด้านประชากรและสังคม ที่พบว่ามีความสัมพันธ์กับการเลือกมารับการรักษาที่คลินิกวัณโรค ในโรงพยาบาลเป็นอันดับแรก ได้แก่ อายุ, สถานภาพสมรส, ระดับการศึกษา, และการประกอบอาชีพ นอกจากนี้ ความรู้และทัศนคติ ของผู้ป่วยต่อวัณโรคยังพบว่ามีความสัมพันธ์กับการเลือกมารักการรักษาที่คลินิกวัณโรคในโรงพยาบาลเป็นอันดับแรก ปัจจัยทางด้าน จิตวิทยาสังคมที่พบว่ามีความสัมพันธ์กับการเลือกมารับการรักษาที่คลินิกวัณโรคเป็นอันดับแรกได้แก่ perceived susceptibility, perceived barriers, cues to action, self-efficacy ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ป่วยและเจ้าหน้าสาธารณสุข , การสนับสนุนทาง สังคม, subjective norms, การรับรู้ต่ออาการป่วย, และการสงสัยว่าตนเองป่วยเป็นวัณโรค จากการสัมภาษณ์เชิงลึกถึงพฤติกรรม การแสวงหาการรักษาแสดงให้เห็นว่า ผู้ป่วยจำนวนมากเห็นว่าอาการป่วยไม่รุนแรงจึงไม่ตระหนัก โดยมองว่าเป็นอาการป่วยด้วยโรค ระบบทางเดินหายใจทั่วๆ ไปที่เป็นได้บ่อยๆ จึงดูแลรักษาด้วยตนเองหรือไปซื้อยาจากร้านขายยามากินเองไม่คิดที่จะไปโรงพยาบาล เมื่ออาการไม่ดีขึ้นและมีอาการแทรกซ้อนจึงมาโรงพยาบาล ทำให้ได้รับการรักษาที่ถูกต้องล่าช้าออกไป วิธีการวิจัยกึ่งทดลองถูกนำมาใช้ศึกษานำร่องในผู้ป่วยวัณโรค 103 ราย จาก 4 ใน 5 ของคลินิกวัณโรคในโรงพยาบาล โดย มีผู้ป่วย 50 รายเป็นกลุ่มทดลอง และ 53 รายเป็นกลุ่มเปรียบเทียบ เพื่อจุดประสงค์ให้ผู้ป่วยวัณโรคที่ขึ้นทะเบียนรักษาด้วยระบบ DOTS การกินยาอย่างต่อเนื่องจนครบกำหนด ผลการศึกษาพบว่า ความรู้และทัศนคติของผู้ป่วยต่อวัณโรคในกลุ่มทดลองภายหลัง จากได้รับ TB education program ดีกว่าผู้ป่วยในกลุ่มเปรียบเทียบ และอัตราการรักษาหายในกลุ่มทดลองสูงกว่ากลุ่ม เปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=.02) ผลการศึกษานี้สามารถนำไปใช้ร่วมกับแผนการดำเนินงานควบคุมวัณโรคแห่งชาติได้ ข้อมูลข่าวสารที่ได้รับจากการศึกษานี้ จะช่วยพัฒนาโปรแกรมการควบคุม/ป้องกันวัณโรค ด้วยการส่งเสริมพฤตกรรมการแสวงหาการ รักษาที่ถูกต้อง อีกทั้งยังมีผลต่อการลดอุบัติการณ์ของวัณโรคดื้อยาได้เป็นอย่างดี

Mahidol University

Address: NAKHON PATHOM

Email: liwww@mahidol.ac.th

Name: Tempongko Sandra B

Role: Thesis Advisors

Created: 2007

Modified: 2553-06-22

Issued: 2010-06-12

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: TH B724t 2007

eng

Spatial: Samut Prakan

DegreeName: Doctor of Philosophy

Level: Doctoral Degree

Descipline: Tropical Medicine

Grantor: Mahidol University

©copyrights Mahidol University

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	4437517.pdf	1.07 MB	131	2024-04-02 23:30:57

ใช้เวลา

0.267939 วินาที