เงื่อนไขและปัจจัยที่เอื้อและไม่เอื้อต่อการพัฒนาภาวะผู้นำในสตรี : กรณีศึกษา กลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมชุมชนบ้านละหอกกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์

Factors facilitating and hindering women leadership : a case study of the community-based resource and environmental management organization in Banlahokkrasang, Burirum province, Thailand

Name: ศาลิตา ทับพุ่ม

ThaSH: ภาวะผู้นำของสตรี

ThaSH: สตรีกับการพัฒนาชุมชน -- ไทย -- บุรีรัมย์

ThaSH: สตรี -- แง่สิ่งแวดล้อม -- ไทย

Abstract: สตรีจำนวนหลายคนได้เป็นผู้นำในการสร้างจิตสำนึกและความเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมในระดับสากล การศึกษาในครั้งนี้มีเป้าหมายในการสร้างความเข้าใจอย่างลึกซึ้งต่อผู้นำสตรีในชุมชนชนบทของไทย เพื่อศึกษาเงื่อนไข และปัจจัยต่าง ๆ ทั้งในส่วนที่เอื้อ และไม่เอื้อต่อการพัฒนาภาวะผู้นำของสตรีไทย โดยผ่านกลุ่มองค์กรระดับชุมชนที่มีผล การดำเนินงานในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ภาคอีสานตอนล่างของประเทศไทย กรณีศึกษาในจังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งมีผู้นำกลุ่มสตรี และเป็นแกนนำสำคัญให้ชาวบ้านในพื้นที่ 5 หมู่บ้าน ได้ทำหน้าที่ในการปกป้องทรัพยากรป่าที่มี ความสัมพันธ์โดยตรงต่อวิถีการดำรงชีวิต การศึกษาในครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ โดยใช้วิธีการรวบรวมข้อมูลและ การแปรผลในแต่ละประเด็นจากผู้ให้ข้อมูลหลักจากการสังเกตแบบมีส่วนร่วม โดยใช้ระยะเวลาเก็บข้อมูลในพื้นที่ 4 เดือน คือ เดือนพฤษภาคม สิงหาคม กันยายน และตุลาคม 2550 ข้อค้นพบในการศึกษาครั้งนี้ยืนยันถึงผลการศึกษาที่ผ่านมาก่อนหน้านี้ว่า ในพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วโลก สตรีมีศักยภาพ ในการเป็นผู้นำ ในด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กลุ่มสตรีไทยในภาคอีสานก็เช่นเดียวกันแม้จะอยู่ ในภูมิภาคที่ยากจนก็ได้มีการรวมกลุ่มกันเองเพื่อรักษาและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้สมบูรณ์ โดยมี ผู้นำคือสตรีที่ได้รับการยอมรับ ผลการศึกษาพบว่า เงื่อนไขและปัจจัยที่เอื้อต่อการพัฒนาภาวะผู้นำสตรีไทยมี 5 ประการ คือ 1. ความตื่นตัวและรู้สึกต่อการเปลี่ยนแปลงของทรัพยากรชุมชนอย่างทันการณ์ 2. การเข้าร่วมในการแก้ปัญหาโดยสันติ วิธี 3. การเรียนรู้ร่วมกันและทำงานเป็นหมู่คณะ 4. การสร้างพลังแห่งตนในการเรียนรู้อยู่ตลอดเวลา และ 5. การเชื่อม ประสานกับหน่วยงานภายนอก สำหรับเงื่อนไขและปัจจัยที่ไม่เอื้อต่อการพัฒนาภาวะผู้นำสตรี คือ วัฒนธรรมทางสังคม และการเมืองที่อยู่บนผลประโยชน์ รวมไปถึงรูปแบบความเชื่อที่ว่า “สตรีควรจะอยู่บ้าน” การขาดโอกาสทางสังคมและ การไม่เปิดโอกาสของครอบครัว และการคุกคามต่อชีวิตจากผู้มีอิทธิพลที่อยู่เหนืออำนาจตามกฎหมาย จากหลักฐานการค้นพบในครั้งนี้ได้ข้อเสนอแนะว่า สตรีไทยควรได้รับการสนับสนุนและให้โอกาสในการเป็น ผู้นำ ไม่เพียงแต่เฉพาะการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม แต่ยังรวมถึงการบริหารองค์กรท้องถิ่นด้วยเช่นกัน

Abstract: A number of women have played a leading role in creating global environmental consciousness. This study is an attempt to gain an in-depth understanding of women leadership in Thai rural communities. It focuses on identifying key factors that facilitate and those that hinder the leadership role and opportunity taken by women. Based on the case study of a community-based natural resource management organization covering five communities located in Burirum, a lower part of northeastern Thailand, the study employs a qualitative method of data gathering and interpretation, centering on semistructured of key informants and participant observation. Field work was undertaken for a period of four months from May, August, September to October 2007. Findings confirm earlier studies in that women tend to take a leading role when it comes to natural resource protection. Like those in many parts of the world, a group of Thai women in the poverty-stricken Northeast, have organized themselves to rehabilitate and protect their community-based forest resources and are led by a well-respected woman. Viewed from the case study, there are five (5) factors that facilitate leadership among Thai women: i) having awareness of and a sense of urgency toward the changes over local resources; ii) being committed to find peaceful solutions; iii) promoting collective, team learning and action; iv) ability to maintain maximum energy and enthusiasm; and v) ability to work in coordination with multiple stakeholders and organizations from outside their own communities. For the factors hindering their leadership roles and opportunities, it is found to be those associated with the social and political culture, including namely: a stereotypic “women-should-be-at-home” notion; family burdens and constraints; lack of sociability and opportunities given by family and relatives; and excessive aggression and unlawful intimidation. Based on the findings, it is recommended that Thai women be encouraged and given the opportunity at the community level to take a leadership role not only in natural resource and environmental management but also in the local administrative affairs.

มหาวิทยาลัยมหิดล

Address: นครปฐม

Email: liwww@mahidol.ac.th

Name: โอภาส ปัญญา

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Created: 2550

Modified: 2553-06-22

Issued: 2553-06-10

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: วพ ศ364ง 2550

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: การวางแผนสิ่งแวดล้อมเพื่อพัฒนาชุมชนและชนบท

Grantor: มหาวิทยาลัยมหิดล

©copyrights มหาวิทยาลัยมหิดล

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	4837470.pdf	6.24 MB	243	2024-02-23 15:54:08

ใช้เวลา

0.296257 วินาที