Medicinal plant utilization : a living case study comparison of Karen people at Tipuye village and Isan people at Thungnangkruan village at Thongphaphum, Kanchanaburi province

การศึกษาการใช้พืชสมุนไพรในการดำรงชีวิต กรณีศึกษา การเปรียบเทียบชุมชนกะเหรี่ยงบ้านทิพุเย กับชุมชนอีสาน บ้านทุ่งนางครวญ อำเภอทองผาภูมิ :จังหวัดกาญจนบุรี

Name: Preeyanee Prasopnate

LCSH: Medicinal plants

LCSH: Tribes -- Thailand -- Kanchanaburi

Abstract: The objectives of this research were to study the mode of medicinal plant treatment and utilization in two communities, to study the impact of personal and economic factors on medicinal plant utilization ; and to compare the practices of Karen people at Tipuye village and Isan people at Thungnangkruan village at Thongphaphum, Kanchanaburi province. The data for the quantitative study was collected by interviewing 143 household leaders. The qualitative study was based on in-depth interviews. The analysis of the variables was completed by using Correlation coefficient and Chi-square under the SPSS Programme. The study indicated that most Karen and Isan people used medicinal plants for their living (69.0%, 78.2% respectively). The treatments included two main types ; using medicinal plants only, and using them as food ingredients. 35.7% and 44.6% respectively of Karen and Isan people used less than 1 gram of medicinal plants each time and 21-50 grams each time. For the frequency of utilization, 40.5% of Karen people used medicinal plants less than once each month while 31.7% of Isan people used medicinal plants about 1-4 times each month. For the mode of medicinal plant usage, decoction for drinking was the most commonly used (28.6% of Karen and 57.4% of Isan). The analysis of the dependent and the independent variables found that age and occupation had a significant positive correlation with the medicinal plant utilization at < 0.05 Based on this study it is recommended that medicinal plant utilization be promoted by providing education, fostering traditional wisdom about medicinal plants and encouraging the younger generation to be concerned about knowledge of medicinal plants before such knowledge vanishes.

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพร และความสัมพันธ์ระหว่าง ปัจจัยส่วนบุคคลและปัจจัยทางเศรษฐกิจต่อการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพร ระหว่างชุมชนกะเหรี่ยง บ้านทิพุเย กับ ชุมชนอีสาน บ้านทุ่งนางครวญ อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี โดยการวิจัยจะใช้ทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณ ภาพ โดยการวิจัยเชิงปริมาณจะใช้แบบสอบถามเพื่อสอบถามหัวหน้าครัวเรือนที่อยู่ในพื้นที่ศึกษา จำนวน 143 ครัวเรือน ส่วนการวิจัยเชิงคุณภาพจะใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกเป็นเครื่องมือ การประมวลผลจะใช้โปรแกรมสำเร็จ รูป SPSS for Window เพื่อการวิเคราะห์สถิติพรรณนาและการวิเคราะห์หาสถิติสหสัมพันธ์ และการวิเคราะห์ค่า ไคว์-แสควร์ เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระต่าง ๆ กับการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพร ผลการศึกษาพบว่า ชาวกะเหรี่ยงและชาวอีสานส่วนใหญ่ใช้พืชสมุนไพรในการดำรงชีวิต ร้อยละ 69.0 และร้อยละ 78.2 โดยวิธีการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรนั้นมี 2 แบบ การใช้พืชสมุนไพรเพื่อเป็นยารักษาโรคเพียง อย่างเดียว และการใช้พืชสมุนไพรในการเป็นส่วนประกอบในอาหาร ชาวกะเหรี่ยงร้อยละ 35.7 ใช้พืชสมุนไพร แต่ละครั้งมีน้ำหนักน้อยกว่า 1 กรัมต่อครั้ง ในขณะที่ชาวอีสาน ร้อยละ 44.6 มีการใช้พืชสมุนไพรต่อครั้งอยู่ ระหว่าง 21-50 กรัม ความถี่ในการใช้พืชสมุนไพร พบว่า ชาวกะเหรี่ยง ร้อยละ 40.5 ใช้พืชสมุนไพรน้อยกว่า 1 ครั้งต่อเดือน และชาวอีสาน ร้อยละ 31.7 มีการใช้พืชสมุนไพรประมาณ 1-4 ครั้งต่อเดือน โดยชาวกะเหรี่ยง ร้อย ละ 28.6 และชาวอีสาน ร้อยละ 57.4 นิยมต้มพืชสมุนไพรดื่ม ขณะที่อายุและการประกอบอาชีพจะมีความสัมพันธ์ กับการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรในการดำรงชีวิตอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ 0.05 ข้อเสนอแนะในการศึกษาครั้งนี้ คือ ควรมีการสนับสนุนให้การศึกษาและให้ความรู้เกี่ยวกับพืชสมุนไพร แก่ชาวบ้านเพิ่มมากขึ้น นอกจากนี้ควรผลักดันให้คนรุ่นใหม่หันมาสนใจศึกษาความรู้เกี่ยวกับประโยชน์การใช้พืช สมุนไพรก่อนที่องค์ความรู้ด้านการรักษาพยาบาลของชุมชนจะเลือนหายไป

Mahidol University

Address: NAKHON PATHOM

Email: liwww@mahidol.ac.th

Name: Pijak Hinjiranun

Role: Thesis Advisors

Created: 2004

Modified: 2025-03-03

Issued: 2010-03-02

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

ISBN: 9740455158

CallNumber: TH P923m 2004

eng

Spatial: Kanchanaburi

DegreeName: Master of Science

Level: Master's Degree

Descipline: Environmental Planning for Community and Rural Development

Grantor: Mahidol University

©copyrights Mahidol University

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	4436110.pdf	914.05 KB	61	2025-04-04 15:41:36

ใช้เวลา

0.363695 วินาที