การวิเคราะห์หลักพุทธจริยธรรมในไตรภูมิพระร่วง

An analysis of the Buddhist ethical principles in Triphum Pra Ruang

Name: พระมหาบุญศักดิ์ ภักดี

ThaSH: ไตรภูมิ

ThaSH: พุทธจริยธรรม

ThaSH: พุทธศาสนากับวรรณกรรม

Abstract: ไตรภูมิพระร่วงเป็นวรรณคดีคำสอนที่แต่งขึ้นในสมัยสุโขทัยโดยพญาลิไทย เป็นวรรณคดีที่ได้รับการยกย่องให้เป็นวิทยา นิพนธ์เล่มแรกของไทย เพราะมีวัตถุประสงค์และข้ออ้างอิงที่ชัดเจน ดังที่ปรากฏในบานแพนกแล้ว ไม่ใช่แต่เพียงเท่านั้น ยังบรรจุ เนื้อหาสาระแนวความคิดในด้านอภิปรัชญา หลักการดำเนินชีวิตของชนทุกระดับในสังคม จึงถือว่า เป็นวรรณคดีคำสอนที่สำคัญ ในสังคมไทย การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อนำเสนอและวิเคราะห์เนื้อหาอันเป็นหลักธรรมคำสอนจริยธรรมเปรียบเทียบกับหลัก พุทธจริยธรรมและศึกษาทัศนคติของนักวิชาการด้านศาสนาและวรรณคดีไทย ตลอดจนนักศึกษาระดับอุดมศึกษาที่มีต่อพุทธจริย ธรรมในไตรภูมิพระร่วงว่าเป็นอย่างไร ผลการศึกษาพบว่า ไตรภูมิพระร่วงได้สอนหลักจริยธรรมแนวพระพุทธศาสนาไว้อย่างมากเช่นหลักของศีลธรรม ความ กตัญญูกตเวที ความรับผิดชอบ เป็นต้น ตลอดจนหลักการอยู่ร่วมกันในสังคมและแนวคิดทางการเมืองด้วย จึงกล่าวได้ว่า ไตรภูมิพระร่วงได้นำเสนอหลักการปฏิบัติที่ถูกต้องอย่างเป็นระบบ อันจะก่อให้เกิดประโยชน์ในการดำเนินชีวิตของคนไทย ชื่อว่า เป็นการจรรโลงหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนาด้วย นอกจากนี้ ยังได้นำเสนอเกี่ยวกับด้านอภิปรัชญา อันเป็นหลักความจริงถึง 2 ประการ คือ รูป นาม ซึ่งเป็นหลักคำสอน ในแนวพระอภิธรรมท่านเรียกว่า ปรมัตถธรรม มี 4 ประการ กล่าวคือ จิต เจตสิก รูปและนิพพาน สอนเน้นในเรื่องกฎแห่งกรรมและ สถานที่รองรับการกระทำนั้น ๆ ที่เรียกว่า ไตรภูมิ นั่นเอง โดยพรรณนาสภาพของอบายภูมิ เป็นต้นอย่างน่ากลัว พรรณนาสวรรค์ สุคติภูมิไว้อย่างน่ารื่นรมย์ และชี้ให้เห็นถึงการกระทำอันเป็นสาเหตุที่ทำให้สัตว์ไปเกิดในภูมิเหล่านั้นตามกฎแห่งกรรม ตลอดจน เสนอจุดหมายปลายทางในการเนินชีวิตของมนุษย์นั้น ฉะนั้น จึงพอสรุปเนื้อหาได้ 2 ประการ คือ 1. แนวปฏิบัติทางโลก เน้นสอนให้มนุษย์ปฏิบัติชอบประกอบความดี โดยมีจุดหมาย คือ 1.1 การทำความดี แล้วมีผลดีตอบสนองในชาตินี้ 1.2 การทำความดีแล้วไปเกิดใหม่ในภพที่ดี เช่น ขอให้เกิดในสวรรค์ที่สมบูรณ์ด้วยทิพยสมบัติ หรือขอให้เกิดเป็น มนุษย์ในแดนอุดมคติที่รื่นรมย์ กล่าวคือ อุตตรกุรุทวีป หรือ ขอให้เกิดในยุคของพระศรีอาริยเมตไตย เป็นต้น 2. แนวปฏิบัติทางธรรม โดยมีจุดมุ่งหมาย คือ ความหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวง ได้แก่ การบรรลุพระนิพพาน อันเป็นอุดมคติสูงสุดของพระพุทธศาสนา จะเห็นได้ว่า ไตรภูมิพระร่วงได้นำเสนอหลักพุทธจริยธรรมที่เป็นหลักการปฏิบัติประพฤติที่ดีงาม มีเนื้อหาสาระครอบ คลุมหลักการดำเนินชีวิตของชนทุกระดับ โดยเฉพาะเรื่องกรรมอันเป็นการกระทำที่สอดคล้องผสมผสานอยู่ในหลักการดำเนินชีวิต วัฒนธรรม ประเพณีของคนไทยตลอดมา

Abstract: Triphum Pra Ruang was composed in the Sukhothai Kingdom by Phraya Lithai ,one of the Sukhothai kings. It was regarded as the very first thesis of Siam with a clear objective and reference as can be seen in the table of contents. Triphum Pra Ruang also contains the metaphysical thought and the principles of living of people from all walks of life, so it was regarded as an important literature in Thai society. This research has the objective to present and analyze the details of the moral teachings compared with the Buddhist teachings and to study the attitudes of religious and literature scholars through the undergraduate students toward the Buddhist morality in the Triphum Pra Ruang. The findings show that there are a lot of Buddhist moral principles in the Triphum Pra Ruang, such as the principle of morality, gratitude, responsibility and so on. It also contains the principle of togetherness in society and political thinking. So it can be said that Triphum Pra Ruang presents a systematic way of practice which benefits the lifestyle of Thai people. It is also believed to be the way to preserve the Buddhist teachings. Additionally, The Triphum Pra Ruang also presents the metaphysical thought which is the principle of two kinds of truth: rupa (matter) and nama (mentality).They are the principles of Abhidhamma teachings, known as the ultimate truth. There are four of them, namely mind, mind-object, matter, and nibbana, emphasizing the Law of Kamma and the basis of that kamma which is called "Triphum." It describes the woeful state of apayabhumi (state of misery) and describes the desirable place of heaven. It also signifies the actions which are the causes that lead beings to be born in those planets according to their Kamma. It also offers the final goal of human life. Therefore, the contents can be summarized under two topics: 1. The domestic way emphasizes teaching human beings to perform good deeds with the following objectives: 1.1 Good deeds produce their result in the present life . 1.2 Good deeds bring beings to be born in the good planet such as fulfilling wishes for being born in a heaven where there is divine wealth or fulfilling wishes to be born in the time of Sriariyametteyya (the next Buddha) and so on. 2. The religious way aims at freedom from all suffering. This refers to the attainment of nibbana, which is regarded as the ultimate ideal in Buddhism. It can be seen that The Triphum Pra Ruang has presented the Buddhist principle of morality containing the principles of living people from all walks of life, especially the Law of Kamma which is action consistent with the way of life, culture, and customs of Thai people.

มหาวิทยาลัยมหิดล

Address: นครปฐม

Email: liwww@mahidol.ac.th

Name: วริยา ชินวรรโณ

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Created: 2546

Modified: 2553-03-05

Issued: 2553-01-07

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

ISBN: 9740438164

CallNumber: วพ พ358กว 2546

tha

DegreeName: ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: จริยศาสตร์ศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหิดล

©copyrights มหาวิทยาลัยมหิดล

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	4237961.pdf	3.13 MB	1362	2025-05-31 15:14:20

ใช้เวลา

0.458457 วินาที