การระงับข้อพิพาททางอาญาโดยชุมชน

Criminal dispute resolution by community

Name: บุณยกาญจน์ อินทรบุตร

ThaSH: การระงับข้อพิพาท -- วิจัย.

Classification :.DDC: 347.09

ThaSH: การระงับข้อพิพาท -- คดีอาญา -- วิจัย.

ThaSH: กระบวนการยุติธรรมสมานฉันท์ -- วิจัย.

ThaSH: กระบวนการยุติธรรม -- วิจัย.

Abstract: การศึกษาวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาการระงับข้อพิพาทในคดีอาญาโดยชุมชนตามแนวคิด “กระบวนยุติธรรมเชิงสมานฉันท์” และ “ยุติธรรมชุมชน” ว่ามีความเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิ-ภาพเพียงใด เนื่องด้วยการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลกในปัจจุบันจึงทำให้มีการพัฒนาในด้านต่าง ๆ อย่างไม่หยุดยั้ง ส่งผลให้หลักการดำเนินคดีอาญาที่มีอยู่เดิม และที่ใช้เป็นกฎกติกาเพื่อควบคุมสังคมให้อยู่กันอย่างสงบสุขไม่เพียงพออีกต่อไป รวมทั้งการมองปัญหาหรือวัตถุประสงค์ในการที่จะแก้ไขปัญหาก็เปลี่ยนไป อาทิ วัตถุประสงค์ในการลงโทษเดิมจากการแก้แค้นทดแทน เปลี่ยนเป็นการฟื้นฟูและเยียวยาผู้ที่ได้รับผลกระทบจากอาชญากรรม กระบวนการยุติธรรมของไทยเจอปัญหาคดีล้นศาล คนล้นคุก ทำให้การบริหารจัดการคดี (Case Management) เป็นไปอย่างไม่มีประสิทธิภาพ ส่งผลให้จำต้องหาวิธีการทางเลือกอื่นเข้ามาช่วยเสริให้กระบวนการยุติธรรมเข้มแข็งขึ้น จากระบบกระบวนการยุติธรรมแบบเดิมที่ไม่เพียงพอ จึงได้มีการนำแนวความคิดอื่นเข้ามาใช้แก้ปัญหาในกระบวนการยุติธรรมของไทย ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันแพร่หลายในต่างประเทศอย่างกระบวนยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ (Restorative Justice) โดยนำมาปรับใช้ในหน่วยงานต่าง ๆ ในกระบวนการยุติธรรมทั้งในแง่การป้องกันการเกิดอาชญากรรม การเยียวยาผู้ที่ได้รับผลกระทบจากอาชญากรรม รวมทั้งในการระงับข้อพิพาทก่อนชั้นพิจารณาคดีของศาล จากการศึกษา พบว่า การระงับข้อพิพาททางอาญาในกระบวนการยุติธรรมกระแสหลัก ไม่สามารถตอบสนองวัตถุประสงค์และเป้าหมายของกระบวนการยุติธรรมทางอาญาได้ แม้จะได้มีการแสวงหาทางเลือกอื่นเพื่อแก้ไขปัญหาที่ประสบอยู่ แต่ปริมาณคดีก็ยังเพิ่มมากขึ้นมิได้ลดลงแต่อย่างใด แม้หลายหน่วยงานจะได้นำแนวคิดกระบวนยุติธรรมเชิงสมานฉันท์มาใช้ก็ตาม แต่ส่วนใหญ่จะนำมาใช้แก้ปัญหาเฉพาะแต่ในขั้นตอนของหน่วยงานนั้น ๆ มิใช่การแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ จึงได้มีการนำแนวคิดยุติธรรมชุมชนมาช่วยเป็นกลยุทธ์ในการช่วยแก้ไขปัญหาเพื่อสร้างความสมานฉันท์อย่างยั่งยืนให้เกิดขึ้น โดยเชื่อมั่นในศักยภาพของชุมชนว่ามีความสามารถในการจัดการกับปัญหาต่าง ๆ ในชุมชนได้ทั้งนี้โดยมีภาครัฐได้เข้าไปช่วยเหลือให้ความรู้ พัฒนาให้มีขีดความสามารถในการบริหารจัดการในชุมชนเองได้ อย่างไรก็ดี แม้หน่วยงานต่าง ๆ จะคำนึงถึงชุมชนในจุดนี้ แต่ก็นำไปใช้ปรับกระบวนทัศน์แต่เฉพาะองค์กรใดองค์กรหนึ่งเท่านั้น ไม่ได้ประสานเป็นภาพรวมการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบจึงไม่เกิดขึ้น ทั้งที่จริงแล้วในประเทศไทยยังมีปัจจัยที่เอื้อต่อการเกิดยุติธรรมชุมชนอยู่มาก โดยเฉพาะชุมชนในมิติทางภูมิศาสตร์ในบางท้องที่มีการระงับข้อพิพาทที่ใช้กับคนในชุมชนของตนอยู่แล้ว ทั้งกลไกทางกฎหมายก็ได้มีความพยายามที่จะผลักดันให้มีการใช้กระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์โดยดึงชุมชนเข้ามามีส่วนร่วม อาทิ ร่างพระราชบัญญัติชะลอการฟ้อง พ.ศ. ... ร่างพระราชบัญญัติไกล่เกลี่ยในชั้นสอบสวน พ.ศ. ... ฯลฯ แต่ก็เป็นการเริ่มเปิดพื้นที่ให้ชุมชนเข้ามาร่วมรับผิดชอบในการจัดการข้อพิพาทที่เกิดมีขึ้นในชุมชนของตน ยังไม่ได้ให้ชุมชนมีบทบาทหลักในการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ ทำให้ไม่เกิดประสิทธิภาพในการเพิ่มทางเลือกอย่างที่ควร ดังนั้น เพื่อให้ตอบสนองต่อการแก้ปัญหาการจัดการคดีในกระบวนการยุติธรรมอย่างยั่งยืนเป็นระบบที่มุ่งสร้างความสมานฉันท์ให้กับทุกฝ่ายให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น จึงควรนำการระงับข้อพิพาททางอาญาโดยชุมชนมาใช้ตามแนวคิดยุติธรรมชุมชนเพื่อให้ผลลัพธ์สอดคล้องกับแนวคิดกระบวนยุติธรรมเชิงมานฉันท์อย่างมีประสิทธิภาพโดยนำรูปแบบของคณะกรรมการยุติธรรมชุมชน (Community reparative boards) เข้ามาจัดการบริหารดูแลชุมชนของตน และมีบาทบาทในการจัดการข้อพิพาททางอาญาที่เกิดขึ้นเพื่อให้เกิดความสมานฉันท์แก่ผู้ที่เกี่ยวข้องทุกฝ่าย โดยเชื่อมโยงกับกลไกทางกฎหมายที่มีอยู่อย่างเป็นระบบ โดยการร่วมมือของหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรม และหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้องโดยเฉพาะองค์กรส่วนปกครองท้องถิ่นเพื่อเป็นเครื่องมือในการเบี่ยงเบนคดีออกจากระบวนการยุติธรรมในชั้นศาล แล้วจัดให้มีหน่วยงานรับผิดชอบ เช่น คณะกรรมการยุติธรรมชุมชนอย่างเป็นรูปธรรมเพื่อ มิให้เกิดปัญหาซ้ำซ้อนในการจัดการของหน่วยงานต่าง ๆ โดยนำรูปแบบของประเทศฟิลิปปินส์และสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว เป็นตัวอย่างให้เห็นภาพว่าได้มีการระงับข้อพิพาทโดยชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม แต่ทั้งนี้และทั้งนั้นการศึกษารูปแบบของต่างประเทศก็เป็นเพียงตัวอย่างในการกำหนดกรอบกว้าง การเกิดการระงับข้อพิพาทโดยชุมชนในประเทศไทยตามแนวยุติธรรมชุมชนเพื่อให้เกิดความสมานฉันท์ ในที่สุดนั้นต้องสอดคล้องกับความต้องการและปัจจัยที่มีอยู่ในแต่ละชุมชนของไทย โดยภาครัฐทุกหน่วยงานจำต้องปรับกระวนทัศน์ไปในทางเดียวกันเพื่อแสวงหาการนำมาใช้ในรูปแบบที่ยั่งยืน

มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์. ศูนย์สนเทศและหอสมุด

Email: library@dpu.ac.th

Address: กรุงเทพฯ

Name: อุดม รัฐอมฤต

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: เดชา สังขวรรณ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม

Modified: 2552-04-20

Created: 2550

Issued: 2552-04-20

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: วพ347.09 บ623ก

tha

DegreeName: นิติศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: กฏหมายอาญาและกระบวนการยุติธรรมทางอาญา

Grantor: มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

©copyrights มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	Cover.pdf	317.79 KB	170	2022-10-26 22:16:37
2	ABS.pdf	316.83 KB	187	2024-05-24 13:51:21
3	Chap-1.pdf	318.14 KB	222	2024-05-24 13:51:38
4	Chap-2.pdf	1.86 MB	275	2024-08-13 15:29:36
5	Chap-3.pdf	1.56 MB	182	2022-07-15 22:08:03
6	Chap-4.pdf	1.33 MB	218	2024-01-29 15:42:12
7	Chap-5.pdf	730.31 KB	218	2022-09-23 16:17:03
8	App-bip.pdf	416.12 KB	161	2022-07-15 22:13:34
9	Vita.pdf	213.88 KB	111	2022-09-09 14:40:18

ใช้เวลา

0.354641 วินาที