การใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศเพื่อกำหนดเขตบริการของศูนย์สุขภาพชุมชนในจังหวัดปทุมธานี

The use of geoinformatics technology in determining service area of primary care units (PCU) in Pathumthani province

Name: ธวัชชัย บุญเกิด

keyword: การวิเคราะห์เส้นทาง

; ศูนย์สุขภาพชุมชน

Abstract: จังหวัดปทุมธานีกำหนดให้สถานบริการสาธารณสุขตามโครงสร้างเดิมได้แก่ สถานีอนามัย 79 แห่ง ศูนย์บริการสาธารณสุขเทศบาล 4 แห่ง และโรงพยาบาลประจำอำเภอ 7 แห่ง พัฒนาเป็นศูนย์สุขภาพชุมชนรวม 90 แห่ง เพื่อให้บริการหมู่บ้านทั้งหมด 550 หมู่บ้าน โดยยังคงใช้พื้นที่ให้บริการตามขอบเขตการปกครองท้องถิ่น (60 ตำบล และ 14 เทศบาล) ที่เป็นมาแต่เดิม ซึ่งยังไม่มีการประเมินความเหมาะสมของพื้นที่ให้บริการดังนั้นในการศึกษาครั้งนี้ จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความสะดวกในการเข้ารับบริการจากหมู่บ้านไปยังศูนย์สุขภาพชุมชน ที่ระยะเวลาการเดินทางไม่เกิน 30 นาที และระยะทางไม่เกิน 25 กิโลเมตร และหาแนวทางการลดหรือเพิ่มประชากรในเขตรับผิดชอบของศูนย์สุขภาพชุมชนให้ได้ไม่เกิน 10,000 คน ต่อหนึ่งหน่วยบริการ ตามเกณฑ์การเข้าถึงบริการหน่วยบริการปฐมภูมิของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ตลอดจนการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศมาวิเคราะห์เชิงพื้นที่ และการวิเคราะห์โครงข่ายเส้นทาง (Network Analysis) เพื่อช่วยให้การบริการสาธารณสุขเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีข้อมูลหลักในการวิเคราะห์คือ จำนวนประชากรของแต่ละหมู่บ้าน, อัตราความเร็ว (กม./ช.ม.) ของการเดินทาง และระยะางจากทุกหมู่บ้านถึงศูนย์สุขภาพชุมชนทั้งหมดผลการศึกษาพบว่า เขตพื้นที่บริการเดิม ผ่านเกณฑ์ด้านระยะทางและระยะการเดินทาง แต่มีศูนย์สุขภาพชุมชนมีประชากรเกิน 10,000 คน 21 แห่ง ในการลดหรือเพิ่มประชากรของศูนย์สุขภาพชุมชนให้ได้ตามที่กำหนด ทำให้มีหมู่บ้าน 37 หมู่บ้าน ที่ต้องเปลี่ยนใช้บริการศูนย์สุขภาพชุมชน และมีศูนย์สุขภาพชุมชน 2 แห่ง ยังคงมีประชากรเกิน 10,000 คน เนื่องจากมีหมู่บ้าน 3 หมู่บ้าน ที่ไม่สามารถเปลี่ยนไปใช้ศูนย์สุขภาพชุมชนอื่นได้เพราะมีระยะทางเกิน 25 กิโลเมตร ดังนั้นเขตบริการเดิมมีความเหมาะสมแล้วในด้านระยะทาง และระยะเวลาการเดินทาง แต่ควรเพิ่มศักยภาพการให้บริการของศูนย์สุขภาพชุมชนให้สามารถรองรับประชากรได้มากกว่า 10,000 คน ส่วนการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศสามารถช่วยประหยัดเวลา และค่าใช้จ่ายได้

Abstract: Pathumthani province has developed the existing 79 health stations, 4 municipal health service centers and 7 district hospital to 90 PCUs in order to thoroughly serve 550 villages. At present, the PCUs are responsible only for their own service areas that are divided by the local administration (subdistrict and municipality) boundary. The allocation of PCUs has not previously been evaluated for the appropriateness of their service areas.Therefore, the main objectives of this research are to evaluate the appropriateness of the PCU service areas regarding to the public accessibility to use the service and the number of people for each PCU. In addition, this research had also applied geoinformatics technology as an analytical tool. According to the standard of the National Health Security Office's requirement, three conditions were applied for the evaluation: 1) traveling time to PCU is less than 30 minutes, 2) distance to PCU is less than 25 kilometers, and 3) each PCU is responsible for not more than 10,000 people. The population number of the 550 villages (obtained from the Provincial Office of Public Health), the speed rate (km/hour) of the trip (from field data collection), and the distance between one of the villages to all PCUs (obtained from ArcGIS software) were collected for analysis.The study result shows that all of the existing PCu service areas are in an agreement with the standard of the traveling time and the distance, but there are 21 PCus that are responsible for more than 10,000 people. In order to distribute the population evenly, 37 villages of the 21 PCUs are required to use another less-crowded and nearby PCUs. After adjusting the population, two of the 21 PCUs are still over-populated because there are three villages unable to move to other PCUs due to a distance of over 25 kilometers. It can be concluded that the existing locations of the 90 PCUs are acceptable in the aspect of the public accessibility and no need to change the service areas but the facilities of PUCs need to be improved in order to serve a population of over 10,000. This study also found that geoinformatics technology has proved to be an efficient time-and cost-saving tool.

มหาวิทยาลัยบูรพา. สำนักหอสมุด.

Address: ชลบุรี (Chonburi)

Email: buulibrary@buu.ac.th

Name: วัชราภรณ์ เขื่อนแก้ว

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: สุพรรณ กาญจนสุธรรม

Role: กรรมการ

Name: นิพนธ์ ชินานนท์เวช

Role: กรรมการ

Created: 2550

Issued: 2550-06-18

Modified: 2550-06-21

วิทยานิพนธ์/Thesis

tha

ไทย (ภาคกลาง)

ปทุมธานี

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: เทคโนโลยีภูมิศาสตร์

Grantor: มหาวิทยาลัยบูรพา

©copyrights มหาวิทยาลัยบูรพา

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	title.pdf	324.32 KB	117	2021-04-23 20:04:17
2	chapter1.pdf	290.73 KB	107	2021-05-14 13:28:08
3	chapter2.pdf	571.98 KB	103	2025-02-25 14:38:21
4	chapter3.pdf	289.9 KB	99	2021-05-14 13:28:37
5	chapter4.pdf	2 MB	107	2019-08-22 12:47:53
6	chapter5.pdf	371.29 KB	88	2019-08-22 12:47:59
7	bibliography.pdf	128.07 KB	75	2019-12-02 12:59:07
8	appendix.pdf	1.01 MB	70	2019-08-22 12:48:14

ใช้เวลา

0.03213 วินาที