การวิเคราะห์คุณค่าและบทบาทของตลาดน้ำในฐานะแหล่งการเรียนรู้ของชุมชน : กรณีศึกษาตลาดน้ำ อำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี

Analysis of values and roles of floating markets as community learning resources : a case study of Damnoensaduak floating markets in Ratchaburi

Name: วรวุฒิ เพ็งพันธ์

ThaSH: ตลาดน้ำ -- ไทย -- ราชบุรี

ThaSH: การเรียนรู้

ThaSH: ตลาดน้ำดำเนินสะดวก

ThaSH: ดำเนินสะดวก (ราชบุรี)

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาการเปลี่ยนแปลงตลาดน้ำที่มีผลกระทบต่อการเป็นแหล่งการเรียนรู้ของชุมชน 2. วิเคราะห์คุณค่าและบทบาทของตลาดน้ำในฐานะแหล่งการเรียนรู้ของชุมชน 3. เสนอแนวทางการใช้ประโยชน์ตลาดน้ำในฐานะแหล่งการเรียนรู้ของชุมชน สำหรับกิจกรรมการเรียนการสอนของโรงเรียน การวิจัยประกอบด้วย การศึกษาเชิงประวัติศาสตร์บอกเล่า การศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์ การสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์แบบสนทนากลุ่ม ผลการวิจัยพบว่า 1. ตลาดน้ำคลองลัดราชบุรีเป็นตลาดน้ำเก่าแก่ที่สำคัญที่มีการซื้อขายแลกเปลี่ยนกันมายาวนาน แต่ปัจจุบันได้ปิดตัวลงแล้ว ตลาดน้ำคลองโพหักในอดีตเป็นตลาดน้ำที่มีการซื้อขายแลกเปลี่ยนที่สำคัญของของชุมชน แต่ปัจจุบันการซื้อขายแลกเปลี่ยนที่ตลาดน้ำแห่งนี้ก็ยังคงดำรงอยู่ ตามวิถีชีวิตพ่อค้าแม่ค้าตลาดน้ำแต่ซบเซาลงไปมากและอาจสูญหายได้ในอนาคต ตลาดน้ำคลองต้นเข็มเป็นตลาดน้ำที่ยังคงมีการซื้อขายแลกเปลี่ยนกันอยู่ และปัจจุบันตลาดน้ำแห่งนี้ได้รับการส่งเสริมให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ ซึ่งนักท่องเที่ยวรู้จักกันในชื่อ ตลาดน้ำดำเนินสะดวก 2. คุณค่าและบาทบาทของตลาดน้ำในอดีตทั้ง 3 แห่งเหมือนกันคือ มีบทบาทในด้านเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม และการท่องเที่ยว และมีคุณค่าในด้านจิตใจ ร่างกาย เศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม ท่องเที่ยวและแหล่งการเรียนรู้ของชุมชน แต่ในปัจจุบันตลาดน้ำแต่ละแห่งเกิดการเปลี่ยนแปลง คุณค่าและบทบาทของตลาดน้ำในปัจจุบันจึงเปลี่ยนไปคือ ตลาดน้ำคลองลัดราชบุรี เหลือบทบาททางด้านสังคมและวัฒนธรรมเพียงอย่างเดียว และเหลือคุณค่าในด้านประวัติศาสตร์ สังคมและวัฒนธรรมเท่านั้น ตลาดน้ำคลองโพหักสูญเสียบทบาทในด้านการท่องเที่ยว คุณค่าในด้านการท่องเที่ยวจึงหายไปด้วย แต่ตลาดน้ำคลองต้นเข็มยังคงมีคุณค่าและบทบาทอยู่เช่นในอดีต 3. ตลาดน้ำมีคุณค่าและบทบาทในฐานะแหล่งการเรียนรู้ของประเภทบุคคล ประเภทสื่อ วัสดุ อุปกรณ์ ประเภทกิจกรรม และประเภทสถานที่และแหล่งทรัพยากรธรรมชาติ ที่จะสามารถนำมาใช้ประโยชน์ในกิจกรรมการเรียนการสอนของโรงเรียน ให้เข้ากับสาระการเรียนรู้ทั้ง 8 กลุ่มได้ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความเรียนรู้ แบบบูรณาการและปลูกจิตสำนึกให้รักท้องถิ่นมากขึ้น 4. ผู้ขายสินค้าในตลาดน้ำทั้ง 3 แห่งทั้งในอดีตและปัจจุบันส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงหรือที่เรียนกว่าแม่ค้าตลาดน้ำ ซึ่งมีลักษณะนิสัยและการแต่งกายที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตน นอกจากนี้ แม่ค้าตลาดน้ำยังมีการเรียนรู้และการถ่ายทอดเพื่อดำรงรักษาอาชีพแม่ค้าตลาดน้ำไว้ แม่ค้าตลาดน้ำจึงมีบทบาทใหม่ที่ไม่ใช่เพียงแค่การค้าเท่านั้น ดังนั้นแม่ค้าตลาดน้ำจึงเป็นแหล่งการเรียนรู้ของชุมชนประเภทบุคคลที่สำคัญที่สุดของตลาดน้ำที่จะทำให้ตลาดน้ำดำรงอยู่หรือสูญหายไป

Abstract: The research has the following objectives 1.) Study floating markets' transformation that affects the community learning resources. 2.) Analyse the values and roles of floating markets as community learning resources. 3.) Propose recommendations to utilize floating markets as community and school learning resources. The study utilizes oral history, documents, interviews, local non-participation observation and focus group. The study reveals that: 1.) Khlong Lat Ratchaburi floating market was an old market with long history of trade but now has shut down Khlong Pho Huk also had a long history of trade and goods exchange in the community. However, the trading at present is not robust and may face extinction in the future. Khlong Ton Khem floating market is still in operation and at present is promoted as tourist attraction under the well-known name of Damnoensaduak floating market. 2. The three floating markets' roles and values on local economy, society, culture, tourism and community learning resources were similar in the past. But at present, each floating market's role and value has changed with the time. Khlong Lat Ratchaburi floating market now can only play a role in history, society and culture while Khlong Pho Huk has lost its tourism role and value. Only Khlong Ton Khem floating market still retains all roles and values as were the case in the past. 3.) Floating markets have roles and values as community learning resources as persons, media, activities, places and natural resources, all of which can be utilized for teaching and learning in school which can be adapted as a learning tool for all 8 groups with the aim of creating unified and integrated learning environment and fostering community spirit. 4.) Most vendors of the three floating markets are women, and that was similar in the past. They are called floating vendors whose characters and clothes are unique. Moreover, the floating vendors have learned and transfered knowledge in order to conserve floating vendor career. Therefore, the floating vendors play not only the trade roles but also the new role, the community learning resources as people. It can be concluded that floating vendors are the most important community learning resources as people that have influence on the existence or extinction of the floating markets.

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สถาบันวิทยบริการ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: cuir@car.chula.ac.th

Name: กรรณิการ์ สัจกุล

Role: ที่ปรึกษา

Created: 2548

Modified: 2552-09-19

Issued: 2552-09-19

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

ISBN: 9741761031

tha

DegreeName: ครุศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: พัฒนศึกษา

Grantor: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

©copyrights จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	worawut.pdf	3.6 MB	584	2025-07-21 18:42:50

ใช้เวลา

0.022455 วินาที