การศึกษาเปรียบเทียบหลักนิรามิสสุขในพระพุทธศาสนาเถรวาทกับทฤษฎีอสุขนิยมในปรัชญาตะวันตก

A Comparative Study of Niramisa-sukha in Theravada Buddhism and Non-Hedonism in Western Philosophy

Name: พระมนัสพล วรสทฺโธ (ยังทะเล)

keyword: หลักนิรามิสสุข

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษาประกอบด้วย ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อ ศึกษาหลักนิรามิสสุขในพระพุทธศาสนาเถรวาท (๒) เพื่อศึกษาทฤษฎีอสุขนิยมในปรัชญา ตะวันตก และ(๓) เพื่อเปรียบเทียบหลักนิรามิสสุขในพระพุทธศาสนาเถรวาทกับทฤษฎีอสุขนิยม ในปรัชญาตะวันตก และเป็นการวิจัยเชิงเอกสาร การศึกษาหลักนิรามิสสุขในพระพุทธศาสนาเถรวาทพบว่า ความหมายของนิรามิสสุข คือ ความสุขที่ไม่อิงอาศัยอามิสหรือกามคุณ ๕ อันได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส และ โผฏฐัพพะ ดังในพระไตรปิฎก ได้กล่าวไว้ว่า “การที่จะเข้าถึงสิ่งที่ดี มีความสุขที่ประณีต คือ นิรามิสสุขอยู่ ความสุขเสมือนปราศจากอามิส ย่อมมีปีติอันเกิดแต่วิเวก เพราะปีติอันเกิดแต่วิเวกดับ ย่อมเกิด สุขเสมือนปราศจากอามิส” ซึ่งนับได้ว่าเป็นความสุขที่ประณีตกว่าสามิสสุข โดยมีหลักการปฏิบัติ ให้เกิดนิรามิสสุขเป็นไปตามหลักไตรสิกขา ได้แก่ ศีลสิกขา สมาธิสิกขา และปัญญาสิกขา ลักษณะของการเกิดนิรามิสสุข คือ จิตตั้งอยู่ในสมาธิ มีความแช่มชื่น เบิกบานใจ นอกจากนี้ควรดำเนินชีวิตตามหลักธรรมสันโดษ คือ มีความพอใจในสิ่งที่ตนเป็นอยู่ ยินดีในสิ่งที่ตนได้ ซึ่งจะช่วยอำนวยผลให้เกิดความสุขทางด้านร่างกายและจิตใจ เพราะเมื่อใดที่ ตั้งอยู่ในความสุขแบบนิรามิสสุข ย่อมอยู่เป็นสุขในปัจจุบัน และเมื่อล่วงลับไปย่อมไปสู่สถานที่ดี การศึกษาทฤษฎีอสุขนิยมในปรัชญาตะวันตกพบว่า ทฤษฎีอสุขนิยมมีพื้นฐานมาจาก ปรัชญาจิตนิยม ซึ่งอยู่บนความมีเหตุผล แบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ ปัญญานิยม มีความเชื่อ ว่าความสุขทางร่างกายไม่ใช่สิ่งที่ดีที่สุด ถือว่าการแสวงหาความสุขสบายให้แก่ร่างกายเป็นของต่ำ ความสุขทางด้านจิตใจต่างหากที่ควรให้ความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง ด้วยการใช้ปัญญาในการ แสวงหาคุณธรรมเพื่อให้เข้าถึงสัจธรรมความจริง และวิมุตตินิยม เชื่อว่า ความสงบทางจิตใจเป็น สิ่งที่ดีที่สุด เพราะลักษณะที่แท้จริง เชื่อว่าดวงจิตวิญญาณเป็นอมตะ โดยมีระดับการพัฒนาตน ตามความเชื่อของนักปัญญานิยมและวิมุตตินิยม คือ อาศัยความรู้ในการพัฒนาไปสู่ความหลุดพ้น คือ อยู่กับพระเจ้าหรือโลกแห่งแบบ ดังนั้น ทฤษฎีอสุขนิยมจึงให้ความสุขในโลกหน้ามากกว่า ความสุขในโลกปัจจุบัน จากการเปรียบเทียบหลักนิรามิสสุขในพระพุทธศาสนาเถรวาทกับทฤษฎีอสุขนิยมใน ปรัชญาตะวันตก พบว่า ในด้านความเหมือนมีความเห็นคล้ายกัน คือพยายามลดความต้องการ ที่มาสนองทางด้านร่างกายให้น้อยที่สุด แต่ควรแสวงหาความสุขทางด้านจิตใจให้มากจึงจะเป็นสิ่ง ที่ประเสริฐสุด และควรดำเนินชีวิตให้เป็นไปในลักษณะของการใช้ปัญญา คือ ความรอบรู้ค้นหาให้ เข้าถึงสัจธรรม และดำเนินไปบนพื้นฐานแห่งเหตุผลเป็นสำคัญในด้านของความต่างกัน กล่าวคือ หลักนิรมิสสุขกับทฤษฎีอสุขนิยม พบว่า มีบ่อเกิด แนวความเชื่อเรื่องจิตวิญญาณ หลักการปฏิบัติ เพื่อให้เกิดความสุข และความหลุดพ้นต่างกัน ในพระพุทธศาสนาเถรวาทให้ความสำคัญกับ ความสุขในปัจจุบัน และอนาคต ส่วนทฤษฎีอสุขนิยมจะให้ความสำคัญความสุขในโลกหน้า มากกว่าโลกนี้ ฉะนั้น วิทยานิพนธ์เล่มนี้ จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ทราบถึงหลักนิรามิสสุขใน พระพุทธศาสนาเถรวาท และทฤษฎีอสุขนิยมในปรัชญาตะวันตก นอกจากนี้ยังทราบถึงความ เหมือน ความต่างกันที่ชัดเจน และเข้าใจตรงกันที่ถูกต้อง

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาเสรี พุทฺธรกฺขิโต,ดร.

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สุรพงษ์ คงสัตย์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2553

Modified: 2553-11-12

Issued: 2553-11-12

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	2552710.pdf	1.3 MB	273	2025-09-12 22:22:01

ใช้เวลา

0.021601 วินาที