ปัจจัยทำนายคุณภาพการนอนหลับในผู้เป็นบิดาภายหลังบุตรเกิด

Factors predicting sleep quality among fathers after childbirth

Name: จิดาภา เชื้อศรี

ThaSH: การนอนหลับ

ThaSH: การพักผ่อน

ThaSH: ความล้า

ThaSH: บิดา

Abstract: ระยะหลังบุตรเกิดเป็นช่วงเปลี่ยนผ่านสำคัญที่บิดาต้องเผชิญกับบทบาทและภาระหน้าที่ที่เพิ่มขึ้น ซึ่งอาจก่อให้เกิดความเครียด โดยเฉพาะเมื่อผู้เป็นบิดามีสุขอนามัยการนอนที่ไม่เหมาะสม และขาดการสนับสนุนทางสังคม ยิ่งส่งผลกระทบต่อรูปแบบการพักผ่อนและคุณภาพการนอนหลับ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบหาความสัมพันธ์เชิงทำนาย มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณภาพการนอนหลับในผู้เป็นบิดาภายหลังบุตรเกิด และอำนาจการทำนายของสุขอนามัยการนอนหลับ ความเครียดในการเลี้ยงดูบุตร การรับรู้พฤติกรรมการสื่อสารของทารก และการสนับสนุนทางสังคม ต่อคุณภาพการนอนหลับในผู้เป็นบิดาภายหลังบุตรเกิด กลุ่มตัวอย่างคือผู้เป็นบิดาภายหลังบุตรเกิด ที่พาภรรยามาตรวจหลังคลอดในช่วง 4-6 สัปดาห์ ณ โรงพยาบาลในจังหวัดเชียงใหม่ และลำพูน ระหว่างเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2567 ถึงเดือนมีนาคม พ.ศ. 2568 จำนวน 129 ราย เลือกกลุ่มตัวอย่างตามคุณสมบัติที่กำหนด เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบประเมินคุณภาพการนอนหลับของพิตส์เบิร์ก ฉบับแปลโดย ตุลยา สีตสุวรรณ และคณะ (Sitasuwan et al., 2014) แบบวัดการปฏิบัติด้านสุขอนามัยการนอนหลับ ฉบับแปลโดย พนิดา ภูตระกูล และคณะ (2568) แบบสอบถามความเครียดในการเลี้ยงดูบุตร ฉบับแปลโดย วรรณพร คำพิลา และคณะ (2562) แบบสอบถามการรับรู้พฤติกรรมการสื่อสารของทารกในผู้เป็นบิดา ของณัฏยา อ่อนผิว และคณะ (2560) และแบบสอบถามการสนับสนุนทางสังคม ของศุภกร ไชยนา และคณะ (2558) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา สถิติถดถอยเชิงเส้นพหุคูณ และสถิติถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอนผลของการศึกษาพบว่า 1. ผู้เป็นบิดาภายหลังบุตรเกิด มีคุณภาพการนอนหลับไม่ดี (PSQI > ; 5) ร้อยละ 67.44 มีคุณภาพการนอนหลับดี (PSQI ≤ 5) ร้อยละ 32.56 และมีค่าเฉลี่ยของคะแนนรวมคุณภาพการนอนหลับเท่ากับ 7.43 (S.D. = 2.96) 2. สุขอนามัยการนอนหลับ ความเครียดในการเลี้ยงดูบุตร และการสนับสนุนทางสังคม สามารถทํานายคุณภาพการนอนหลับในผู้เป็นบิดาภายหลังบุตรเกิดได้ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (B = .030, p =.002, B = .160, p.001, และB = -.055, p =.015 ตามลำดับ) ขณะที่การรับรู้พฤติกรรมการสื่อสารของทารก ไม่สามารถทํานายคุณภาพการนอนหลับในผู้เป็นบิดาภายหลังบุตรเกิดได้ 3. สุขอนามัยการนอนหลับ ความเครียดในการดูแลบุตร และการสนับสนุนทางสังคม สามารถร่วมกันทำนายคุณภาพการนอนหลับในผู้เป็นบิดาภายหลังบุตรเกิดได้ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ร้อยละ 37 (R2 = .370, p .001) ผลการวิจัยครั้งนี้ มีข้อเสนอแนะว่าพยาบาลผดุงครรภ์ควรมีการประเมินคุณภาพการนอนหลับในผู้เป็นบิดาภายหลังบุตรเกิด และควรมีการพัฒนาแนวทางในการส่งเสริมสุขอนามัยการนอนหลับการลดความเครียดในการเลี้ยงดูบุตร และส่งเสริมให้ได้รับการสนับสนุนจากครอบครัวและสังคมรอบข้าง เพื่อให้ผู้เป็นบิดาภายหลังบุตรเกิดมีคุณภาพการนอนหลับที่ดี

Abstract: The postpartum period is a significant transitional phase during which fathers face increased roles and responsibilities, which may lead to stress. This is especially true when fathers have poor sleep hygiene and lack social support, further affecting their rest patterns and sleep quality. This study employed a predictive correlational design and aimed to examine sleep quality among fathers after the birth of a child, as well as the predictive power of sleep hygiene, parenting stress, paternal perception of infant communication behavior, and social support on sleep quality in fathers during the postpartum period. The sample consisted of 129 fathers who accompanied their partners for postpartum check-ups at 4 to 6 weeks after childbirth in hospitals across Chiang Mai and Lamphun provinces, between July 2024 to March 2025. Participants were selected based on specific inclusion criteria. ; Research instruments included a demographic questionnaire, the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) translated into Thai by Sitasuwan et al. (2014), the Sleep Hygiene Practices Scale (SHPS) translated into Thai by Phutrakul et al. (2023), the Parenting Stress Scale (PSS) translated by Khamphila et al. (2019), the Perception of Infant’s Communicated Behavior by Onpiw et al. (2017), and the Social Support Questionnaire by Chainar et al. (2015). Data were analyzed using descriptive statistics, multiple linear regression, and stepwise multiple regression. The results of the study revealed that: 1. A majority of fathers after childbirth had poor sleep quality (67.44%, PSQI > ; 5), while 32.56% had good sleep quality (PSQI ≤ 5). The mean global PSQI score was 7.43 (SD = 2.96). 2. Sleep hygiene, parenting stress, and social support were significant predictors of sleep quality among fathers in the postpartum period (B = .030, p = .002 ; B = .160, p < ; .001 ; and B = -.055, p = .015, respectively). In contrast, perception of infants’ communicated behavior was not a significant predictor of sleep quality. 3. Sleep hygiene, parenting stress, and social support were found to be statistically significant predictors of sleep quality among fathers after childbirth, collectively explaining 37% of the variance (R² = .370, p < ; .001). This study suggests that midwives should assess the sleep quality of fathers after childbirth. It is also recommended to develop guidelines for promoting sleep hygiene, reducing parenting stress, and encouraging support from family and the surrounding community. These efforts aim to enhance the sleep quality of fathers after childbirth.

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: cmulibref@cmu.ac.th

Name: นันทพร แสนศิริพันธ์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: จิราวรรณ ดีเหลือ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2568

Modified: 2568-11-02

Issued: 2568-11-02

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: การผดุงครรภ์

Grantor: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

©copyrights มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	651231036.pdf	4.33 MB

ใช้เวลา

0.03301 วินาที