การปรับปรุงพันธุ์ข้าวพิษณุโลก 2 และปทุมธานี 1 ให้ทนต่ออุณหภูมิสูงในช่วงเจริญพันธุ์

Improvement of Phitsanulok 2 and Pathum Thani 1 rice cultivars for high temperature tolerance at reproductive phase

Name: รวิพร บวชชี

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ -- วิทยานิพนธ์. วท.ม. (พืชไร่) 2563.

Classification :.LCCS: SB191.R5

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. -- สาขาพืชไร่ -- วิทยานิพนธ์

ThaSH: ข้าว -- การปรับปรุงพันธุ์

ThaSH: ข้าว -- พันธุ์พิษณุโลก 2 -- การปรับปรุงพันธุ์

ThaSH: ข้าว -- พันธุ์ปทุมธานี 1 -- การปรับปรุงพันธุ์

Abstract: อุณหภูมิของโลกที่สูงขึ้นมีผลกระทบต่อการลดลงของผลผลิตข้าวพันธุ์พิษณุโลก 2 และปทุมธานี 1 ในระยะเจริญพันธุ์ ซึ่งเป็นข้าวที่นิยมปลูกกันมากในฤดูนาปรัง จึงทำการคัดเลือกสายพันธุ์ข้าวพิษณุโลก 2 และปทุมธานี 1 ที่มีการติดเมล็ดสูงในช่วงเจริญพันธุ์ภายใต้สภาพอุณหภูมิสูง โดยดำเนินการต่อจากประชากร BC3F1 จากคู่ผสมพันธุ์ข้าวพิษณุโลก 2 กับสายพันธุ์ M9962 จำนวน 431 ต้น ปลูกภายใต้โรงเรือนควบคุมอุณหภูมิ 40-45 องศาเซลเซียส ตั้งแต่เวลา 10.00-16.00 น. (6 ชั่วโมงต่อวัน) ตั้งแต่ระยะ R2-R9 และคัดเลือกต้นที่มีการติดเมล็ดมากกว่า 60% เป็นมาตรฐาน ในการคัดเลือกต้นที่ทนต่ออุณหภูมิสูงได้ทั้งหมด 6 ประชากร ปลูกต่อในประชากร BC3F2 พบว่ามี 3 สายพันธุ์ที่มีการติดเมล็ดมากกว่า 60% คือ BC3F2-2-10-3-205 (72.85%), BC3F2-2-10-3-25 (70.10%) และ BC3F2-1-1-3-0-2 (60.32%) นำไปปลูกต่อเป็นประชากร BC3F3 และทำการทดสอบผลผลิตเบื้องต้นในสภาพแปลงนาช่วงฤดูร้อน ปี 2561 ของประชากร BC3F4 แบบ RCBD 3 ซ้ำ ผลการทดลองพบว่า BC3F4-2-10-3-205-2-2 มีการติดเมล็ด 71.81% ในขณะที่ PSL2 และ M9962 มีการติดเมล็ด 27.71% และ 72.50% ดังนั้น สายพันธุ์ BC3F4-2-10-3-205-2-2 จึงเป็นสายพันธุ์ทนร้อนที่ต้องมีการทดสอบต่อไป ส่วนการปรับปรุงสายพันธุ์ปทุมธานี 1 ระหว่างสายพันธุ์ M9962 (ทนร้อน) กับสายพันธุ์ปทุมธานี 1 (ไม่ทนร้อน) โดยได้ทำการทดสอบการกระจายตัวของอัตราการติดเมล็ดในประชากร F2 พบว่ามีการกระจายตัวแบบเบ้ขวา อาจสันนิษฐานว่าลักษณะทนร้อนในสายพันธุ์ M9962 อาจถูกควบคุมด้วยยีนแฝงจำนวนหนึ่ง ซึ่งข้อมูลที่ได้จากการศึกษานี้สามารถนำไปใช้ประโยชน์ต่อไปในอนาคต และจะทำให้สามารถช่วยลดระยะเวลาในการปรับปรุงพัฒนาสายพันธุ์ข้าวทนร้อนได้รวดเร็วมากยิ่งขึ้น High temperature affects the rice yield directly especially at reproductive stage in Phitsanulok 2(PSL2)and Pathum Thani1 (PTT1) that farmers grow in dry season. Thus, these two varieties was started to select high seed set under heat stress. The 431 plants of BC3F1 were grown with parent lines under controlled green house at 40-45ºC from 10.00-16.00 h (6 h/day) atbooting (R2) until harvesting (R9) stage. The seed setting >60% was used as criteria for selecting heat tolerance lines. The results showedthat 6 lines of BC3F1 gave seed setting more than 60%. After that, these lines were continued through BC3F2 generation and found 3 lines had seed setting under heat stress more than 60% including BC3F2 -2-10-3-205 (72.85%), BC3F2 -2-10-3-25 (70.10%) and BC3F3 -1-1-3-0-2 (60.32%). Therefore, the preliminary yield trial of BC3F4 was conducted with PSL2 and M9962 in field on summer season 2018 by using RCBD with 3 replications. The results found that BC3F4 -2-10-3-205-2-2 gave the highest seed setting (71.81%) while, PSL2 and M9962 gave seed setting at 27.71% and 72.50%, respectively. It can conclude that BC3F4 -2-10-3-205-2-2 should be a heat tolerant line and the plant type showed the same as PSL2 and it will be grown in yield trial on BC3F5 . In the other work, the breeding program in PTT1 was started by using pedigree method in F2 population and found a right-skewed distribution. It may assumed that the heattolerant trait from M9962 may be possibly controlled byrecessive genes. The information obtained from this study can be further utilized in the future and it will make possible to reduce the time to improve the development of heat-tolerance variety more quickly.

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สำนักหอสมุด

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: tdckulib@ku.ac.th

Name: ชเนษฎ์ ม้าลำพอง

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก

Name: ศิวเรศ อารีกิจ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม

Created: 2563

Modified: 2568-07-12

Issued: 2568-07-12

วิทยานิพนธ์/Thesis

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

URL: https://www.lib.ku.ac.th/KUthesis/2563/rawiporn-bua-all.pdf

CallNumber: SB191.R5 .ร171

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: พืชไร่

Grantor: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	rawiporn-bua-all.pdf	3.69 MB

ใช้เวลา

0.03184 วินาที