การศึกษาดัชนีภาวะน้ำแล้งและภาวะน้ำมากในพื้นที่กลุ่มลุ่มน้ำภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย

Study on drought and flood indicators in the Northeastern River Basins of Thailand

Name: ธัควิภา มุธุวรรณ

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ -- วิทยานิพนธ์. วศ.ม. (วิศวกรรมทรัพยากรน้ำ) 2565

Classification :.LCCS: TC513.T48

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สาขาวิศวกรรมทรัพยากรน้ำ -- วิทยานิพนธ์

ThaSH: น้ำท่า -- ไทย (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ)

ThaSH: น้ำฝน -- ไทย (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ)

ThaSH: ภัยแล้ง -- ไทย (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ)

ThaSH: อุทกภัย -- ไทย (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ)

Abstract: ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยเป็นพื้นที่ที่ประสบทั้งปัญหาภัยแล้งและอุทกภัยมาอย่างยาวนานจากเหตุการณ์ภัยแล้งและอุทกภัยที่เกิดขึ้น ส่วนใหญ่เกิดจากภาวะฝนที่ไม่ปกติและปริมาณน้ำท่าที่เพิ่มขึ้นหรือลดลง จึงต้องมีการวิเคราะห์แนวโน้มของปริมาณน้ำฝนและปริมาณน้ำท่าที่เกิดขึ้น ในการศึกษานี้จึงทำการวิเคราะห์ปริมาณน้ำฝนและปริมาณน้ำท่า โดยการใช้ Standardized Precipitation Index (SPI) Streamflow Drought Index (SDI) ในบริเวณพื้นที่ศึกษากลุ่มลุ่มน้ำภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ ลุ่มน้ำโขงตะวันออกเฉียงเหนือ ชี และมูล โดยทำการวิเคราะห์ข้อมูลปริมาณน้ำฝนจากสถานีตรวจวัดที่ผ่านการคัดเลือกของหน่วยงานต่างๆ ภายในพื้นที่ศึกษา จำนวน 160 สถานี และสถานีวัดน้ำท่าจำนวน 64 สถานี ช่วงเวลาข้อมูลตั้งแต่ปี พ.ศ. 2534 – 2563 (30 ปี) ซึ่งแบ่งการวิเคราะห์เป็น 3 ช่วงเวลา คือ ช่วงระยะเวลาสะสม 3 6 และ 12 เดือน และการวิเคราะห์ปริมาณน้ำฝนสูงสุด 1 2 และ 3 วัน และปริมาณน้ำท่าสูงสุด ที่รอบปีการเกิดซ้ำต่าง ๆ ของแต่ละสถานีในพื้นที่ศึกษา โดยผลการวิเคราะห์ ได้แก่ 1) ค่า SPI และ SDI แต่ละช่วงเวลาที่สภาวะน้ำต่าง ๆ ตั้งแต่ภาวะน้ำแล้งอย่างรุนแรงที่สุดจนถึงภาวะน้ำมากอย่างรุนแรงที่สุดในรูปแบบกราฟ 2) ค่าปริมาณความลึกฝนสะสมและปริมาณน้ำท่าสะสมแต่ละช่วงเวลาตามสภาวะน้ำต่างๆ ในรูปแบบตารางและเส้นชั้นความลึกฝนสะสมครอบคลุมพื้นที่ศึกษา 3) ค่าปริมาณฝนสูงสุดและปริมาณน้ำท่าสูงสุดที่รอบปีการเกิดซ้ำต่างๆ ซึ่งจากผลการศึกษา สามารถนำไปใช้เป็นเกณฑ์ประกอบการตัดสินใจสำหรับกำหนดเกณฑ์การเตือนภัยและเฝ้าระวังสถานการณ์น้ำแล้งในฤดูแล้งและสถานการณ์น้ำมากในฤดูฝน หากเหตุการณ์ปัจจุบันที่ทำการพิจารณาเทียบได้กับสถานการณ์น้ำนั้นๆ ดังนั้น การศึกษานี้จึงเป็นเครื่องมือที่เป็นประโยชน์สำหรับการวางแผนบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ และการเตรียมความพร้อมเพื่อรองรับกับสถานการณ์น้ำที่อาจเกิดขึ้นได้

Abstract: Northeastern Thailand occurred recurrent floods and droughts area for a long time drought and flood occurring events mainly occur from unusual precipitation and increased or decreased volume of discharge so need to analyze the precipitation and discharge drought index. This study analyzed precipitation and discharge by using the Standardized Precipitation Index (SPI) and Streamflow Drought Index (SDI), in the northeastern river basins of Thailand consisting of Khong, Chi, and Mun river basins. The SPI and SDI were computed based on observed long-term precipitation data of 160 selected rainfall stations and 64 discharge stations located inside of the study areas during the period 1991 – 2020 (30 years). The analysis is cumulative sums of monthly rainfall for 3-, 6-, and 12-month timescales. The Gumbel Distribution method analyzes maximum rainfall for 1-, 2-, and 3-days and maximum runoff at recurrence years. The results include 1) the SPI and SDI for each period of water conditions ranging from extreme drought to extremely wet in a graph format 2) the value of cumulative rainfall depth and discharge for each period of water conditions in tabular form and Isohyets of cumulative rainfall cover the study area 3) Maximum rainfall and runoff at various recurrence years. The study results can be used as a decision-making criterion for setting warning criteria and monitoring the drought in the dry season and the flood in the wet season If the current situation under consideration is comparable to that water situation. So, this study is a useful tool to plan for water resource management and prepare for any situation that may occur.

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สำนักหอสมุด

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: tdckulib@ku.ac.th

Name: ณัฐ มาแจ้ง

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก

Name: จิระวัฒน์ กณะสุต

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม

Created: 2565

Modified: 2568-07-10

Issued: 2568-07-10

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

URL: https://www.lib.ku.ac.th/KUthesis/2564/thakkawipa-mut-all.pdf

CallNumber: TC513.T48 .ธ111

tha

Spatial: ไทย (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ)

DegreeName: วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: วิศวกรรมทรัพยากรน้ำ

Grantor: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	thakkawipa-mut-all.pdf	11.77 MB

ใช้เวลา

0.02458 วินาที