การทดสอบสมรรถนะการผสมของสายพันธุ์พ่อแม่เพื่อการปรับปรุงพันธุ์ข้าวลูกผสมระบบ 3 สายพันธุ์

Combining ability test of parental lines for three-line hybrid rice breeding

Name: อนุชิตา รัตนรัตน์

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ -- วิทยานิพนธ์. วท.ม. (พืชไร่) 2562

Classification :.LCCS: SB191.R5

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. -- สาขาพืชไร่ -- วิทยานิพนธ์

ThaSH: ข้าว -- การปรับปรุงพันธุ์

ThaSH: ข้าวพันธุ์ผสม -- การปรับปรุงพันธุ์

Abstract: ข้าวลูกผสมเป็นหนึ่งในเทคโนโลยีทางการเกษตรที่ใช้เพื่อเพิ่มผลผลิตต่อพื้นที่ โครงการปรับปรุงพันธุ์ข้าวลูกผสมของภาควิชาพืชไร่นา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้พัฒนาสายพันธุ์แม่ (A) และสายพันธุ์พ่อ (R) เพื่อใช้ในการผลิตข้าวลูกผสม การทดลองนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบสมรรถนะการผสมของสายพันธุ์พ่อและแม่ที่พัฒนาขึ้นนี้โดยใช้สายพันธุ์แม่ 4 สายพันธุ์ที่มีลักษณะเมล็ดมีปริมาณอมิโลสต่ำและมีกลิ่นหอม และเมล็ดมีปริมาณอมิโลสสูงอย่างละ 2 สายพันธุ์กับสายพันธุ์พ่อ 20 สายพันธุ์ที่มีลักษณะเมล็ดมีปริมาณอมิโลสต่ำ และมีกลิ่นหอม และเมล็ดมีปริมาณอมิโลสสูงอย่างละ 10 สายพันธุ์ ดำเนินการผสมพันธุ์ระหว่างสายพันธุ์แม่และพ่อ ได้เมล็ดลูกผสมชั่วที่ 1 จำนวน 40 คู่ผสม นำเมล็ดลูกผสมชั่วที่ 1 ที่ได้ไปปลูกทดสอบสมรรถนะการผสมในแปลงทดลอง โดยใช้แผนการทดลองแบบ augmented in RCBD (randomized completeblock design) พบว่า สายพันธุ์แม่ KUA3 จากกลุ่มเมล็ดมีปริมาณอมิโลสต่ำและมีกลิ่นหอม และ KUA2 จากกลุ่มเมล็ดมีปริมาณอมิโลสสูง มีค่าสมรรถนะการผสมทั่วไปสูงที่สุดเท่ากับ 1.05 และ 2.20 ตามลำดับ ในขณะที่สายพันธุ์พ่อ KUR8-14-2 จากกลุ่มเมล็ดมีปริมาณอมิโลสต่ำและมีกลิ่นหอม และ KUR7-238 จากกลุ่มเมล็ดมีปริมาณอมิโลสสูง มีค่าสมรรถนะการผสมทั่วไปสูงที่สุดเท่ากับ 4.32 และ 6.56 ตามลำดับส่วนค่าสมรรถนะการผสม เฉพาะสูงที่สุดพบในคู่ผสม KUA3/KUR8-11-8 จากกลุ่มเมล็ดมีปริมาณอมิโลสต่ำและมีกลิ่น หอม และคู่ผสม KUA8/KUR7-197 จากกลุ่มเมล็ดมีปริมาณอมิโลสสูงซึ่งมีค่าเท่ากับ 9.99 และ 3.41 ตามลำดับ คู่ผสม KUA3/ KUR8-11-8 มีความดีเด่นของลูกผสมเหนือพันธุ์มาตรฐานสูงที่สุดเมื่อเปรียบเทียบกับพันธุ์ RD49 และ RDH1 ซึ่งมีค่าเท่ากับ 170.25 และ109.33 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ คัดเลือกลูกผสมที่ให้ผลผลิตสูงสุดจำนวน 10 คู่ผสม แล้วปลูกเปรียบเทียบผลผลิตอีกครั้งในแปลงทดลอง โดยใช้แผนการทดลองแบบ RCBD พบว่าผลผลิตของลูกผสมชั่วที่ 1 ของ คู่ผสม KUA2/KUR1-31 มีผลผลิตต่อต้นสูงที่สุดเท่ากับ 29.09 กรัม ซึ่งสูงกว่าพันธุ์เปรียบเทียบ กข41, กข49 และ กขผ3 เท่ากับ 60.36, 67.37 และ 33.74 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ จึงมีศักยภาพสำหรับใช้ในการพัฒนาพันธุ์ข้าวลูกผสมในเชิงการค้าต่อไป Hybrid rice is one of the agricultural technologies to increase rice productivity per unit area. The female (A) and male (R) lines for three-line hybrid rice system were developed by Hybrid Rice Breeding Project of Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Kasetsart University. The objective of this research was to evaluate combining ability of these parental lines using 4 A lines and 20 R lines from different cooking quality groups including 2 A lines and 10 R lines from a group of low amylose content with aroma and 2 A lines and 10 R lines from another group of high amylose content. Crossing between A and R lines were conducted to produce 40 F1 hybrids. The F1 hybrids obtained were planted in the field to evaluate combining ability of the parental lines using augmented in RCBD (randomized complete block design). The result showed that A lines, KUA3 from low amylose with aroma group and KUA2 from high amylose group had high general combining ability with the value of 1.05 and 2.20, respectively. Whereas, the R lines, KUR8-14-2 from low amylose content with aroma group and KUR7-238 from high amylose content group had high general combining ability with the value of 4.32 and 6.56, respectively. The highest specific combining ability was found in the crosses of KUA3/KUR8-11-8 from low amylose content with aroma group and KUA8/KUR9- 271 from high amylose content group with the value of 9.99 and 3.41, respectively. The cross of KUA3/KUR8-11-8 showed high standard heterosis comparing to the check varieties, RD49 and RDH1 with the value of 170.25 and 109.33 percent, respectively. Selection was made for 10 F1.hybrids with highest yield. They were then planted in the field for yield test using RCBD. It was found that the F1 hybrid from a cross of KUA2/KUR1-31 showed the highest yield of 29.09 gram per plant which was higher than the check varieties, RD41, RD49 and RDH1 with the value of 60.36, 67.37 and 33.74 percent, respectively. This parental line has potential to be used to develop hybrid rice variety for commercial use in the future

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สำนักหอสมุด

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: tdckulib@ku.ac.th

Name: ธานี ศรีวงศ์ชัย

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก

Name: ประภา ศรีพิจิตต์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม

Name: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

Role: ประธานกรรมการที่ปรึกษา

Created: 2562

Modified: 2568-07-04

Issued: 2568-07-04

วิทยานิพนธ์/Thesis

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

URL: https://www.lib.ku.ac.th/KUthesis/2562/anuchita-rat-all.pdf

CallNumber: SB191.R5 .อ151

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: พืชไร่

Grantor: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	anuchita-rat-all.pdf	3.71 MB

ใช้เวลา

0.031958 วินาที