ลายไต: การเปลี่ยนแปลงความหมายศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัวของไทใหญ่ภายใต้บริบทการฟื้นฟูวัฒนธรรมในจังหวัดแม่ฮ่องสอน

Lai Tai: The Changing meaning of Shan martial arts under the context of cultural revival in Mae Hong Son Province

Name: พิมพ์ฉันชนก เมืองวงษ์

ThaSH: ไทใหญ่ -- แม่ฮ่องสอน

ThaSH: ชาติพันธุ์วิทยา -- แม่ฮ่องสอน

ThaSH: ชาติพันธุ์วิทยา -- ไทย

ThaSH: ศิลปะการป้องกันตัว

ThaSH: การต่อสู้

ThaSH: แม่ฮ่องสอน -- ความเป็นอยู่และประเพณี

ThaSH: แม่ฮ่องสอน -- ภูมิประเทศและการท่องเที่ยว

Abstract: วิทยานิพนธ์เล่มนี้ต้องการศึกษา การเปลี่ยนแปลงความหมายศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว (ลายไต)ของไทใหญ่ภายใต้บริบทการฟื้นฟูวัฒนธรรมในจังหวัดแม่ฮ่องสอน กระแสความทันสมัยและผลจากการพัฒนาประเทศไทยในช่วง 3 ทศวรรรรษที่ผ่านมา ส่งผลให้เกิดการพัฒนาในจังหวัดแม่ฮ่องสอนอย่างต่อเนื่อง ทั้งทางด้านการศึกษา เศรษฐกิจ วิถีชีวิตความเป็นอยู่ และส่งผลต่อวัฒนธธรรมของชาวไทใหญ่ให้แปรเปลี่ยนไป เขาวชนไทใหญ่เริ่มใช้กายาไทใหญ่น้อยลง ขาดความรู้ ความเข้าใจและความภาคภูมิใจเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของตนเอง เริ่มแต่งกายสวมใส่ชุดพื้นถิ่นน้อยลง แม้กระทั่งพิธีกรรมดั้งเดิมเริ่มปรับเปลี่ยนให้สอดคล้องกับยุคสมัยที่เน้นความสะดวกรวดเร็วมากขึ้น การปรับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 มุ่งเน้นการชูนโยบายการท่องเที่ยวเพื่อสร้างรายได้ให้แก่ประเทศและท้องถิ่นกลายเป็นแรงกระตุ้นแก่ชาวไทใหญ่ในจังหวัดแม่ฮ่องสอนหันกลับมาสนใจการรื้อฟื้นวัฒนธรรมที่เริ่มจางหายไปกลับมาอีกครั้ง เริ่มเกิดการนำเสนอภาพลักษณ์ความเป็นเมืองไทใหญ่ขึ้น ไม่เพียงแต่เป็นการสร้างผลประโยชน์ทางด้านการท่องเที่ยวเท่านั้น หากแต่เป็นการเสริมสร้างความโหยหาตัวตนของชาวไทใหญ่เพิ่มมากขึ้น ส่งผลให้ชาวไทใหญ่ในแม่ฮ่องสอนเกิดการริเริ่มตั้งศูนย์ไทใหญ่ศึกษาขึ้นมีการจัดการเรียนการสอนและเพื่ออนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทใหญ่ โดยการเชิญผู้รู้หรือสล่าในเรื่องต่างๆเข้ามาเป็นผู้ถ่ายทอดให้กับเยาวชนและประชาชนที่สนใจ อย่างเช่น การสอนภาษาไทใหญ่ การอนุรักษ์การแต่งกาย อาหาร ประเพณี รวมถึงศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัวของไทใหญ่ งานศึกษานี้มุ่งอธิบายความหมายของลายไตเป็นศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัวของชาวไทใหญ่ซึ่งอธิบายผ่านแนวคิดร่างกาย และความเป็นชาย เพื่อทำให้เห็นกระบวนการฝึกปฏิบัติลายไตของชาวไทใหญ่ การควบคุมฝึกฝนร่างกายและจิตใจของชายไทใหญ่ ผ่านกระบวนการฝึกปฏิบัติลายใต ผู้ศึกษาใช้วิธีการเก็บข้อมูลผ่าน ชาติพันธุ์วรรณา โดยใช้การสัมภาษณ์ การสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วม จากการนำตัวเองเข้าไปร่วมการฝึกฝน และพบว่า ลายไดมีพลวัตรจากที่เคยเป็นศิลปะต่อสู้ป้องกันตัวไปสู่การฝึกเพื่อใช้ในเวทีการแสดงให้มีความงดงาม อ่อนช้อยเป็นการแสดงลีลาท่าทาง สำหรับการมองและการให้ความหมายร่างกายในฐานะที่เป็น สล่าคนไทใหญ่ไม่ได้มองในเรื่องของการสร้างความแข็งแรงหรือกล้ามเนื้อที่แข็งแรงเท่านั้น แต่ยังเป็นการอำนาจให้แก่ร่างกายได้

Abstract: This thesis aims to study the changing meaning of Shan martial arts (Lai Tai) under the context of cultural revival in Mae Hong Son province, modernity and the results of the development of Thailand over the past three decades resulting in continuous development in Mae Hong Son Province in terms of education, economy, lifestyle and also affecting the Shan peoples' culture. The Shan youths began to use less Shan language, lacking of their understanding and knowledge, and have no more pride in their history. They began to dress in less local clothing ; even the traditional rituals began to adjust to reflect the times that emphasized their convenience instead. The adjustment of the eighth edition of the National Economic and Social Development Plan is to focus on promoting tourism to generate income for the country. Thus, the local area has become an incentive for Shan people in Mac Hong Son Province to tum their attention to the resurgence of the culture that has begun to fade back and began to present the image of the city of Shan. Not only creating benefits in tourism, but it also strengthens the desire for the identity of the Shan people more. As a result, the Shan people in Mae Hong Son initiated the establishment of the Shan Education Center, the teaching and learning and conserving the Shan arts and culture by inviting knowledgeable people or specialists in various matters to be a conveyance to the youth and the public who are interested, such as teaching Shan language, preserving local clothing, food, traditions, including the Shan martial arts. This study aims to explain the meaning of the Lai Tai as a martial art of the Shan people, which is described through the concept of the body and masculinity to indicate the process of practising the Lai Tai of Shan people and taming both physical and mental of the Shan men through the practice of Lai Tai. The author analyzed ethnographic data collection using interviews, participatory observation by bringing myself to the training and finding that the Lai Tai has a dynamic from the ancient martial arts to the impressive performance on stage. To define meaning to the body as the Shan specialist is not only focusing on building strength or strong muscles but also a power the body.

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: cmulibref@cmu.ac.th

Name: ชยันต์ วรรธนะภูติ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: มาลินี สิทธิเกรียงไกร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Modified: 2568-02-17

Issued: 2568-02-17

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

Spatial: แม่ฮ่องสอน

Spatial: ไทย

DegreeName: ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สังคมศาสตร์

Grantor: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

©copyrights มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	580431006.pdf	1.43 MB

ใช้เวลา

0.031464 วินาที