ผลของโปรแกรมการป้องกันโรคติดต่อนำโดยยุงลายต่อความรู้และพฤติกรรมในนักเรียนแกนนำชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

Effects of Vector-Borne diseases prevention and control program on knowledge and behaviors among junior high school student leaders, Mueang District, Lampang Province

Name: ประภาศรี วงศ์จินดารักษ์

ThaSH: ยุงลาย -- ลำปาง

ThaSH: ไข้เลือดออก -- ลำปาง

ThaSH: การติดเชื้อซิกาไวรัส – ลำปาง

ThaSH: นักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น

Abstract: โรคติดต่อนำโดยยุงลายเป็นปัญหาทางสาธารณสุขที่มีอยู่อย่างต่อเนื่อง โดยโรคสำคัญ ที่นำโดยยุงลาย ประกอบด้วย โรคไข้เลือดออก โรคติดเชื้อไวรัสซิกา โรคไข้ปวดข้อยุงลาย (ชิกุนกุนยา) จากสถิติการระบาดของโรคติดต่อนำโดยยุงลายในเขตเทศบาลเมืองเขลางค์นครพบว่า พื้นที่ที่มีการระบาดมากที่สุดคือ โรงเรียนศึกษาสงเคราะห์จิตต์อารีในพระอุปถัมภ์ของสมเด็จพระศรี นครินทราบรมราชชนนี จังหวัดลำปาง ซึ่งเป็นโรงเรียนประจำ มีการระบาดของโรคติดต่อ นำโดยยุงลายต่อเนื่องทุกปี การศึกษาในครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Quasi-Experimental Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการป้องกันโรคติดต่อนำโดยยุงลาย ต่อความรู้และพฤติกรรมในนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง กลุ่มตัวอย่างที่ ศึกษาคือ นักเรียนแกนนำจำนวน 30 คน วัดผลก่อน - หลังได้รับโปรแกรมฯ(One-Group Pretest - Posttest Design) เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ประกอบด้วย 1) โปรแกรมการป้องกันโรคติดต่อนำ โดยยุงลาย ที่ผู้วิจัยได้สร้างขึ้นจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องใช้ระยะเวลาในการ ดำเนินกิจกรรมตามโปรแกรมฯทั้งหมด 2 วัน 2) แบบวัดความรู้และแบบวัดพฤติกรรมในการป้องกัน โรคติดต่อนำโดยยุงลาย 3)แบบบันทึกการสำรวจลูกน้ำยุงลายโดยผู้วิจัยเป็นผู้เก็บข้อมูลด้วยตนเอง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Wilcoxon- signed rank Test และค่า ดัชนีลูกน้ำยุงลายซึ่งผู้วิจัยสำรวจด้วยตนเองก่อนและหลังการให้โปรแกรมฯ 2 ครั้ง ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ในการป้องกันโรคติดต่อนำโดย ยุงลาย และพฤติกรรมการป้องกันโรคติดต่อนำโดยยุงลายสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติ (3 <0.00 1) โดยที่ค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ในการป้องกันโรคติดต่อนำโดยยุงลายก่อนและหลัง ได้รับโปรแกรมเท่ากับ 4.2:2.7 และ 13.60.5 ตามลำดับ และพฤติกรรมในการป้องกันโรคติดต่อนำ โดยยุงลายก่อนและหลังได้รับโปรแกรมเท่ากับ 1.80.2 และ 2.60.1 ตามลำดับ นอกจากนี้ก่อนการ ให้โปรแกรมฯค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายอยู่ในระดับเสี่ยงสูง (HI = 100, BI = 850 และ CI = 100) หลังการ สำรวจครั้งที่ 1 หลังจากการให้โปรแกรมฯคำดัชนีลูกน้ำยุงลายลดลงแต่ยังคงอยู่ในระดับความเสี่ยงสูง (HI = 50, B1 = 200 และ CI = 23.5) และหลังการสำรวจครั้งที่ 2 คำคัชนีลูกน้ำยุงลายลดลงมาอยู่ใน ระดับความเสี่ยงต่ำ (HI = 0, BI = 0 และ CI = 0) สรุปได้ว่า โปรแกรมการป้องกัน โรคติดต่อนำ โดยยุงลายที่พัฒนาขึ้น สามารถเพิ่มความรู้และ พฤติกรรมในการป้องกันโรคติดต่อนำโดยยุงลายให้แก่นักเรียนแกนนำที่เข้าร่วมโปรแกรมการป้องกัน โรคติดต่อนำ โดยยุงลาย ซึ่งจะส่งผลต่อการป้องกัน ควบคุมโรคติดต่อนำโดยยุงลายในสถานศึกษาและ ครัวเรือนต่อไป

Abstract: Vector-borne diseases including Dengue, Zika fever, and Chikungunya, have been a continuously concerned in terms of public health. According to the vector- borne diseases statistics reported by Khelangnakorn Municipality, it was found that Sueksa Songkhro Jitaree School Under the Patronage of the Princess Mother, a boarding school in Lampang Province, had the highest number of Aedes aegypti mosquitoes-transmitted cases. This quasi- experimental research aimed to examine the effects of the vector borne diseases prevention and control program on knowledge and behaviors among thirty high school student leaders. The one- group pretest and posttest design was conducted. The research tools were 1) the vector-borne diseases prevention and control program which was developed documentary research to study relevant documents and literature in order to obtain guidelines in this study, the program was conducted for2 days. and 2) the questionnaires regarding to knowledge and preventive behavior for vector-borne disease.3) the aedes larvae indices form who researcher survey self-evaluation before and after the program was 2 days The data were analyzed using descriptive and inferential statistics including Wilcoxon- signed rank Test. Aedes larvae indices including house index (HI), Breteau index (BI) and container index (CI)were determined before and after delivering the program by researcher. The results revealed that the program was significantly increased the knowledge and behavior level of the students (p<0.001). The knowledge scores before and after participating in the program were 4.2±2.7 and 13.6±0.5, respectively. The behavior scores before and after participating in program were 1.8±0.2 and 2.6±0.1, respectively. Besides, before using the program, the Aedes larvae index value was at a highrisk level (HI = 100, BI = 850, and CI = 100). After using the program, the Aedes larvae index value decreased but also to the highrisk level at first time of investigation (HI = 50, BI = 200, and CI = 23.5), and at a low level for the second time (HI = 0, BI = 0, and CI = 0). In conclusion, this vector-borne diseases prevention and control program enabled increase the knowledge and preventive behavior level for high school student leaders which may result in vector-borne diseases prevention and control in the school and household

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: cmulibref@cmu.ac.th

Name: อักษรา ทองประชุม

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: วรางคณา นาคเสน

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2566

Modified: 2024-01-16

Issued: 2567-01-16

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

Spatial: ลำปาง

DegreeName: สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Grantor: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

©copyrights มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	632232018.pdf	7.4 MB	83	2025-08-09 16:18:10

ใช้เวลา

0.026643 วินาที