Abstract:
แสงสว่างมีผลต่อการมองเห็นในการทำกิจกรรมต่างๆ รวมถึงการทำกิจกรรมในพระอุโบสถเช่น การอ่านบทสวดมนต์ไหว้พระการถวายสังฆทาน เป็นต้น การศึกษาครั้งนี้มุ่งเน้นไปยังพระอุโบสถในยุครัตนโกสินทร์ เนื่องจากเป็นยุคสมัยที่มีอิทธิพลในการก่อสร้างวัดตามแบบคตินิยมที่วัดโดยทั่วไปในปัจจุบันใช้เป็นต้นแบบในการก่อสร้างการศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลักคือ เพื่อการศึกษาแนวทางในการออกแบบแสงสว่างในอุโบสถวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหารโดยประกอบด้วยวัตถุประสงค์ย่อยคือศึกษาลักษณะและปัญหาของสภาพแสงสว่างในพระอุโบสถของวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร และเพื่อหาแนวทางในการปรับปรุงการใช้แสงสว่างในพระอุโบสถของวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร ในการศึกษาจึงมุ่งเน้นการศึกษาแสงสว่างภายในพระอุโบสถ วัดไทย โดยศึกษากรณีศึกษาวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร การศึกษาในครั้งนี้ได้ ทำการศึกษาพื้นที่ส่วนต่างๆ ในพระอุโบสถ โดยแบ่งออกเป็น 3 ส่วนได้แก่ พื้นที่ส่วนที่นั่ง แท่นบูชา แท่นยืนและนั่งเทศน์พื้นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป และพื้นที่โดยรอบหรือระเบียงคด ในการศึกษา ส่วนแรกการศึกษาได้ทำการวัดค่าความส่องสว่างของพื้นที่ดังกล่าวและนำไปเปรียบเทียบกับค่า มาตรฐาน สำหรับในการศึกษาส่วนที่สองนั้นได้ทำการจำลองค่าความส่องสว่างของทางเลือกในการ ปรับปรุงของพื้นที่ดังกล่าวโดยใช้โปรแกรม DIALux 4.12 และทำการเปรียบเทียบค่าความส่องสว่าง ของการปรับปรุงในรูปแบบต่างๆ เพื่อหารูปแบบที่ให้ค่าความส่องสว่างตามเกณฑ์มาตรฐานและเป็นรูปแบบที่ประหยัดพลังงานมากที่สุด ผลการศึกษาในครั้งนี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้กับวัดไทยที่มี รูปแบบทางสถาปัตยกรรมที่มีลักษณะความคล้ายคลึงกัน เพื่อเป็นแนวทางในการนำแสงธรรมชาติ และแสงประดิษฐ์มาใช้ร่วมกันและทำให้การใช้พลังงานต่อปีที่ลดลง
Light has effect for human seeing while doing activities including activities in temple for example devotion, praying, making merit ,etc.The objective of thai study was intended to explore an approach of lighting design for Wat Benchamabophit Dusitwanaram Ratchaworawihan. There were two sub-objectives. The first one was to find lighting problems of Thai temple. And, the second aim was to explore appropriate lighting renovation in Thai Temple. The study used Wat Benchamabophit Dusitwanaram Ratchaworawihan as a case study. Three areas in the temple were explored, which are 1) place for seating, altar, stand and pulpit, 2) place for the statue of Buddha and 3) place for cloister or around the Chapel. In the first part, the study explore illuminance of these areas using a lux meter, then compared to illumination standards. In the second part, the study did a lighting simulation using DIALux 4.12 program of each option of lighting renovation. Then, the best solution was drawn for each area of the temple.The result of this research can be integrated to similar type of architecture by bringing natural and artificial lighting to reduce energy usage and operative cost.