สุขภาวะพระสงฆ์: การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะตามแนววิถีพุทธโดย การบูรณาการสาธารณสุขชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีในภาคเหนือตอนบน

Name: พระครูสังฆรักษ์บุญเสริม กิตติวณโณ

Organization : ผู้วิจัย

Name: พระศักดิรัช สํวโร

Organization : ผู้วิจัย

Name: เกรียงศักดิ์ ฟองคำ

Organization : ผู้วิจัย

Name: กาญจนา ดำจุติ

Organization : ผู้วิจัย

Name: คุณญา แก้วทันคำ

Organization : ผู้วิจัย

keyword: สุขภาวะพระสงฆ์

; การพัฒนารูปแบบ

; การเสริมสร้างสุขภาวะตามแนววิถีพุทธ

; การบูรณาการสาธารณสุขชุมชน

; คุณภาพชีวิตที่ดี

Abstract: แผนงานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาปัญหาของการเสริมสร้างสุขภาวะของ พระสงฆ์ตามแนววิถีพุทธในการบูรณาการสาธารณสุขชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีในภาคเหนือตอนบน 2) เพื่อศึกษารูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะของพระสงฆ์ตามแนววิถีพุทธในการบูรณาการ สาธารณสุขชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีในภาคเหนือตอนบน 3) เพื่อพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างสุข ภาวะของพระสงฆ์ตามแนววิถีพุทธในการบูรณาการสาธารณสุขชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีใน ภาคเหนือตอนบน และ 4) เพื่อนำเสนอรูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะของพระสงฆ์ตามแนววิถีพุทธ ในการบูรณาการสาธารณสุขชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีในภาคเหนือตอนบน เป็นการวิจัยแบบ ผสมผสาน (mixed methods research) ทั้งวิจัยในเชิงเอกสาร และการวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยแบบ สัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interviews) จากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informant) คือ เจ้าคณะ อำเภอ เจ้าคณะตำบล เจ้าอาวาส พระสงฆ์ และผู้เกี่ยวข้อง ของ 4 วัด ใน 3 จังหวัดของภาคเหนือ ตอนบน จำนวน 24 รูป/คน ได้แก่ จังหวัดลำปาง 8 รูป/คน จังหวัดพะเยา 8 รูป/คนและจังหวัด เชียงราย 8 รูป/คน และการสนทนาเฉพาะกลุ่ม (Focus Group Discussion) จากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ผู้บริหารสาธารณสุข พระสงฆ์ เจ้าหน้าที่ของรัฐ จำนวน 52 รูป/คน โดยมีจังหวัดลำปาง 16 รูป/คน พะเยา ๑16 รูป/คน และเชียงราย 20 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการพรรณนาความ ผลการวิจัยพบว่า 1. ปัญหาของการเสริมสร้างสุขภาวะของพระสงฆ์ตามแนววิถีพุทธในการบูรณาการ สาธารณสุขชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีในเขตภาคเหนือตอนบนได้แก่จังหวัดลำปาง พะเยา และ เชียงรายนั้นมีปัญหาหลัก 6 ประเด็น คือ ได้แก่ 1) ปัญหาทางด้านโภชนาการ 2)ปัญหาทางด้าน ร่างกาย 3) ปัญหาทางด้านจิตใจ 4) ปัญหาด้านความรับผิดชอบต่อสุขภาพของพระสงฆ์ 5) ปัญหา ด้านการจัดสิ่งแวดล้อมและสุขอนามัยภายในวัด 6) ปัญหาด้านการมีส่วนร่วมและสนับสนุนของภาคี ในการเสริมสร้างสุขภาวะของพระสงฆ์ ๒. การศึกษารูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะของพระสงฆ์ตามแนววิถีพุทธในการบูรณา การสาธารณสุขชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีในภาคเหนือตอนบน ได้แก่จังหวัดลำปาง พะเยา และ เชียงรายนั้นมีรูปแบบการเสริมสร้างสุขภาพของพระสงฆ์ 2 รูปแบบ คือ 1 แบบใช้ยาสมุนไพร พื้นบ้าน และ 2) แบบใช้ยาแผนปัจจุบัน ส่วนรูปแบบการดูแลสุขภาพของพระสงฆ์ตามแนววิถีพุทธกับ การบูรณาการกับระบบการสาธารณสุขได้ใช้หลักภาวนา 4 และหลักไตรสิกขา 3 มาบูรณาการกับ ระบบการสาธารณสุข โดยมี ๔ ประการ ได้แก่ ๑) การส่งเสริมสุขภาพ ๒) การป้องกัน ๓) การ รักษาพยาบาล 4) การฟื้นฟู และยังใช้วิธีการ 6 คือ (1) ออกกำลังกาย (2) อาหาร (3) อารมณ์ (4) อโรคยา (5) อากาศ และ (6) ออกจากอบายมุขซึ่งส่งผลให้พระสงฆ์มีสุขภาพดีขึ้น 3. การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะของพระสงฆ์ตามแนววิถีพุทธในการบูร ณาการสาธารณสุขชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีในภาคเหนือตอนบน ได้แก่จังหวัดลำปาง พะเยา และเชียงรายนั้นได้มีการบูรณาการตามแนววิถีพุทธร่วมกับสาธารณสุขชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี ของพระสงฆ์ คือหลักธรรมภาวนา 4 และหลักไตรสิกขามาบูรณาการ และใช้กระบวนการบริหาร จัดการสุขภาพของพระสงฆ์แบบมีส่วนร่วมระหว่างคณะสงฆ์กับหน่วยงานต่าง ๆ กับหน่วยงานภาคี เครือข่ายทั้งภาครัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สาธารณะสุขจังหวัด มาบูรณาการกับการดูแล สุขภาพตามระบบการสาธารณสุขส่งผลให้พระสงฆ์มีสุขภาพที่ดี 4. การนำเสนอรูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะตามแนววิถีพุทธโดยการบูรณาการ สาธารณสุขชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีในเขตภาคเหนือตอนบนได้แก่จังหวัดลำปาง พะเยา และ เชียงรายนั้นได้รูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะตามแนววิถีพุทธได้แก่ การนำเอาหลักภาวนา 4 และ หลักไตรสิกขา 3 ในการเสริมสร้างสุขภาพของพระสงฆ์ และการบูรณาการกับสาธารณสุขชุมชนโดย การใช้หลักการ 4 อย่าง ใช้หลักวิธีการ 6 อ. ซึ่งได้ผลสำเร็จในระดับหนึ่ง หากจะให้ประสบผลสำเร็จ มากยิ่งขึ้น ควรต้องมีการบูรณาการทั้งในรูปแบบของ วัด (พระสงฆ์) บ้าน (ประชาชนและผู้นำชุมชน) ราชการ การปฏิบัติตามประกาศธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ พ.ศ. 2560 และภาคีเครือข่าย และเอกชนได้เข้ามามีส่วนร่วมการเสริมสร้างสุขภาพของพระสงฆ์ให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผล ได้อย่างแท้จริง คำสำคัญ : สุขภาวะพระสงฆ์, การพัฒนารูปแบบ, การเสริมสร้างสุขภาวะตามแนววิถีพุทธ, การบูรณาการสาธารณสุขชุมชน, คุณภาพชีวิตที่ดี

Abstract: The objectives of this research program were: 1) to study the problems of Buddhist Monks well-being promotion based on Buddhist Way by community public health Integration for good life quality in upper Northern Thailand, 2) to study the models of Buddhist Monks well-being promotion based on Buddhist way by community public health Integration for good life quality in upper Northern Thailand, 3) to develop the models of Buddhist Monks well-being promotion based on Buddhist way by community public health Integration for good life quality in upper Northern Thailand and 4) to present the models of Buddhist Monks well-being promotion based on Buddhist way by community public health Integration for good life quality in upper Northern Thailand. It was the mixed method research by using the documentary research and the qualitative research with in-depth interview for key informant were the Ecclesiastical District office, the Ecclesiastical Chief Village, the abbot, Buddhist Monk and concern person of 4 monasteries in 4 provinces of upper northern Thailand total 24 persons namely; Lumpang Province 8 persons, Prayoaw Province 8 persons, and Chieng Rai Province 8 persons and focus group discussion from Public Health Administrator, Buddhist Monks, Public Officer total 52 persons namely; Lumpang Province 16 persons, Prayoaw Province 16 persons, and Chieng Rai Province 20 persons. The data were descriptive analyzed. The findings of this research were as follows: 1. The problems of Buddhist Monks well-being promotion based on Buddhist Way by community public health Integration for good life quality in upper Northern Thailand that it had 6 main problems namely; 1) nutrition problems, 2) body problems, 3) mental state problems, 4) health responsibility of Buddhist Monks problems, 5) sanitation and environment management problems in the monastery and 6) networks promotion and participations in Buddhist Monks well-being promotion. 2. The studying the models of Buddhist Monks well-being promotion based on Buddhist way by community public health Integration for good life quality in upper Northern Thailand that there were 2 kinds namely; 1) Using the herbal medicine local and 2) Using the medicine. In part of the models of Buddhist Monks well-being promotion based on Buddhist way by community public health Integration had used the four Bhavana (Development) and Sikkha (the Threefold Training) integrated with community public health 4 aspects namely; 1) health promotion, 2) protection, 3) medical care and 4) medical rehabilitation and used 6 principles namely; 1) exercise, 2) food, 3) emotion, 4) no pesticides, 5) climate and 6) not into temptation that had effected the Buddhist Monks were good health. 3. The development the models of Buddhist Monks well-being promotion based on Buddhist way by community public health Integration for good life quality in upper Northern Thailand that it had integrated the Buddhist way with community public health for Buddhist Monks's good life quality based on the four Bhavana (Development) and Sikkha (the Threefold Training) integrated with community public health and using the administrative process of Buddhist health by participation between sangha and the various public network, local administrative organization and provincial health office to integrate with health care along with health systems, it had effected the better health Buddhist Monk. 4. The presentation the model on Buddhist Way by community public health Integration for good Life quality in upper Northern Thailand that it had gotten the well-being promotion model on Buddhist way namely; the four Bhavana (Development) and Sikkha (the Threefold Training) integrated by community public health Integration for good life quality by using 4 principles and using 6 principles that It was successful effected only so far as. However, if it will be higher succeed, they should have integration in form of monastery (Sangkha), House (people and community leader), public sector, private section, network and practicing a long with the Announcement of National Sangkha Health Charter on 2017 to participate in the Sangkha's well-being promotion for further efficiency and effectiveness absolutely. Keywords: Buddhist Monk's Well-being, Model Development, Well-being Promotion based on Buddhist Way, Community Public Health Integration, Good Life Quality

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: ได้รับทุนอุดหนุนการวิจัยจากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย MCU RS 610761154

Role: ผู้ให้ทุน

Created: 2561

Modified: 2566-04-20

Issued: 2566-04-16

งานวิจัย/Research report

application/pdf

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	2561-154พระครูสังฆรักษ์บุญเสริม กิตฺติวณฺโณ,ดร..pdf	2.67 MB	6	2025-02-26 10:31:11

ใช้เวลา

0.025703 วินาที