ประชาคมหมู่บ้านโดยการมีส่วนร่วมเชิงลึกของประชาชน เพื่อความโปร่งใสในการพัฒนาท้องถิ่น

Name: สมนึก จันทร์โสดา

Organization : ผู้วิจัย

Name: สิริชัย ธมฺมจาโร

Organization : ผู้วิจัย

Name: สมพล สมาจาโร

Organization : ผู้วิจัย

Name: ศราวุธ ขันธวิชัย

Organization : ผู้วิจัย

Name: ไชยสิทธิ์ อุดมโชคนามอ่อน

Organization : ผู้วิจัย

keyword: ประชาคมหมู่บ้าน

; การมีส่วนร่วม

; ความโปร่งใส

; การพัฒนาท้องถิ่น

Abstract: ผลงานวิชาการรับใช้สังคมครั้งนี้ ได้ดำเนินการตามวัตถุประสงค์และขั้นตอน ดังนี้(1) ศึกษาปัญหาการจัดประชาคมหมู่บ้านโดยการมีส่วนร่วมเชิงลึกของประชาชนเพื่อความโปร่งใสในการพัฒนาท้องถิ่น ในพื้นที่ตำบลกระโสบ อำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี (2) นำผลที่ได้จากการศึกษาปัญหาการจัดประชาคมหมู่บ้านไปสู่การปฏิบัติจริง โดยร่วมกับประชาชนสำรวจข้อมูลวิเคราะห์ข้อมูล ค้นหาปัญหา ดำเนินโครงการเพื่อแก้ปัญหารวมถึงการควบคุมติดตามและขยายผล (3) ประชาชนนำองค์ความรู้ใหม่ที่ได้จากการปฏิบัติจริง ไปขยายผลในการจัดทำประชาคมหมู่บ้านเพื่อจัดทำแผนงานโครงการระดับหมู่บ้านและระดับตำบล ผลการดำเนินการ 1. ผลการศึกษาสภาพปัญหาการจัดประชาคมหมู่บ้าน พบว่าโครงการที่ผ่านประชาคมส่วนใหญ่เป็นการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน มีการเสนอโครงการวัสดุจัดทำปุ๋ยอินทรีย์แต่ไม่ผ่านมติปัญหาสำคัญที่พบคือ การตัดสินใจเลือกโครงการในวันเดียว ประชาชนไม่มีโอกาสร่วมศึกษาข้อมูลเชิงลึกในผลได้ผลเสียของโครงการก่อนลงมติเลือกโครงการ 2. นำปัญหาที่พบจากการจัดประชาคมหมู่บ้านไปสู่การปฏิบัติจริงร่วมประชุมคณะกรรมการหมู่บ้าน พบปัญหาสำคัญคือหนี้สินรายครัวเรือนจากการซื้อปุ๋ยเคมีแม้ว่าชุมชนจะเคยได้รับการสนับสนุนเครื่องอัดเม็ดปุยอินทรีย์จากรัฐแต่ไม่เคยนำเครื่องอัดเม็ดปุยอินทรีย์มาใช้ประโยชน์มีบางหมู่บ้านได้นำไปใช้ประโยชน์แต่คุณภาพปุยไม่ดีทำให้ประชาชนขาดความเชื่อมั่นในโครงการปุยอินทรีย์อัดเม็ดและกลับมาใช้ปุ๋ยเคมีเช่นเคยแม้ว่าระยะต่อมามีผู้เสนอโครงการวัสดุปุ๋ยอินทรีย์แต่ก็ไม่สามารถผ่านมติประชาคมร่วมกับชุมชนสำรวจ ปัญหาความต้องการค้นหาศักยภาพ ประสบการณ์และทประชาคมสิ่งที่คุกคามที่สำคัญ คือภาระหนี้สินของประชาชนจากการลงทุนภาคเกษตร โอกาสที่สำคัญ ของชุมชนคือการใช้ศักยภาพและทรัพยากรในชุมชนโดยเฉพาะภาคเกษตรเพื่อหาทางออกในการลดภาระหนี้สินและเพิ่มรายได้ หาแนวทางการใช้ศักยภาพและทรัพยากรในชุมชน ได้หารือกับคณะกรรมกรหมู่บ้านกำหนดให้มีการเสวนาเกษตรอินทรีย์เพื่อพึ่งพาตนเองโดยก่อนการเสวนา ได้ทดลองปุยอินทรีย์จากไส้เดือนปลูกพืชผักในชุมชน และนำข้อมูลจากการทดลองไปประกอบการเสวนาในการเสวนาพบว่า เข้าร่วมเสวนาเกือบทั้งหมดมีหนี้สินจากการซื้อปุยเคมีโดยมีเครือข่ายธุรกิจปุ้ยเคมีที่ฝังรากลึกในระบบกองทุนหมู่บ้านและระบบสหกรณ์ชุมชน การเสวนาครั้งนี้ได้สร้างแรงจูงใจให้ประชาชนต้องการที่จะมีโครงการทดลองทำเกษตรอินทรีย์โดยลงมติเลือกครอบครัวทดลองการใช้ปุ๋ยอินทรีย์เพื่อขยายผลทั้งในชุมชนและหมู่บ้านใกล้เคียงได้ร่วม การดำเนินโครงการและการติดตามผลตัวแทนชุมชนร่วมสนทนากลุ่มศึกษาการผลิตปุยอินทรีย์จากไส้เดือน และได้นำความรู้มาทำความเข้าใจกับครอบครัวตัวแทนทดลองเกษตรอินทรีย์ โดยร่วมกันทดลองทำนา ปลูกผักและทำสวน ผลการทดลองเกิดนวัตกรรมปุยไส้เดือนผสมกากชูรสอินทรีย์ (4:1 ในการทำนาที่ทำให้คุณภาพดินดีขึ้นและมีการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศในนาข้าว ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้และขยายผลการทดลองไปใช้ในการปลูกพืชไร่ พืชสวน และผัก ทั้งในชุมชนและในหมู่บ้านอื่น พบว่าให้ผลผลิตดีกว่าปุ้ยเคมีและค่าใช้จ่ายต่ำกว่า นอกจากนี้ประชาชนสามารถผลิตปุ๋ยไส้เดือนเองได้ด้วยต้นทุนต่ำจากวัตถุดิบที่มีอยู่ในชุมชนสิ่งสำคัญคือปัจจัยภายในของประชาชนที่จะต้องมีความศรัทธา มีความอดหนอดกลั่นที่จะติดตามผลอย่างต่อเนื่องรัพยากรที่มีอยู่ในชุมชนพบว่า จุดแข็งของชุมชน คือมีความสามัคคีคณะกรรมการหมู่บ้านมีความสัมพันธ์ที่ดีกับประชาชนและพร้อมที่จะเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งที่ดีกว่า จุดอ่อนสำคัญที่พบ คือประชาชนไม่ได้มีส่วนในการใช้ศักยภาพหรือพัฒนาศักยภาพของตนจากโครงการที่ผ่านการลงมติประชาคมสิ่งที่คุกคามที่สำคัญ คือภาระหนี้สินของประชาชนจากการลงทุนภาคเกษตร โอกาสที่สำคัญ ของชุมชนคือการใช้ศักยภาพและทรัพยากรในชุมชนโดยเฉพาะภาคเกษตรเพื่อหาทางออกในการลดภาระหนี้สินและเพิ่มรายได้ หาแนวทางการใช้ศักยภาพและทรัพยากรในชุมชน ได้หารือกับคณะกรรมการหมู่บ้านกำหนดให้มีการเสวนาเกษตรอินทรีย์เพื่อพึ่งพาตนเองโดยก่อนการเสวนา ได้ทดลองปุยอินทรีย์จากไส้เดือนปลูกพืชผักในชุมชน และนำข้อมูลจากการทดลองไปประกอบการเสวนาในการเสวนาพบว่า ผู้เข้าร่วมเสวนาเกือบทั้งหมดมีหนี้สินจากการซื้อปุยเคมีโดยมีเครือช่ายธุรกิจปุ้ยเคมีที่ฝังรากลึกในระบบกองทุนหมู่บ้านและระบบสหกรณ์ชุมชน การเสวนาครั้งนี้ได้สร้างแรงจูงใจให้ประชาชนต้องการที่จะมีโครงการทดลองทำเกษตรอินทรีย์โดยลงมติเลือกครอบครัวทดลองการใช้ปุ๋ยอินทรีย์เพื่อขยายผลทั้งในชุมชนและหมู่บ้านใกล้เคียงได้ร่วม การดำเนินโครงการและการติดตามผลตัวแทนชุมชนร่วมสนทนากลุ่มศึกษาการผลิตปุ๋ยอินทรีย์จากไส้เดือน และได้นำความรู้มาทำความเข้าใจกับครอบครัวตัวแทนทดลองเกษตรอินทรีย์ โดยร่วมกันทดลองทำนา ปลูกผักและทำสวน ผลการทดลองเกิดนวัตกรรมปุ้ยไส้เดือนผสมกากชูรสอินทรีย์ (4:1 ในการทำนาที่ทำให้คุณภาพดินดีขึ้นและมีการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศในนาข้าว ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้และขยายผลการทดลองไปใช้ในการปลูกพืชไร่ พืชสวน และผัก ทั้งในชุมชนและในหมู่บ้านอื่น พบว่าให้ผลผลิตดีกว่าปุ้ยเคมีและค่าใช้จ่ายต่ำกว่า นอกจากนี้ประชาชนสามารถผลิตปุ๋ยไส้เดือนเองได้ด้วยต้นทุนต่ำจากวัตถุดิบที่มีอยู่ในชุมชนสิ่งสำคัญคือปัจจัยภายในของประชาชนที่จะต้องมีความศรัทธา มีความอดทนอดกลั้นที่จะติดตามผลอย่างต่อเนื่อง ๓. การเสวนาประชาคมหมู่บ้านและการพัฒนาเกษตรอินทรีย์ สาขาวิชารัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตอุบลราชธานี ได้ร่วมกับชุมชนบ้านเค็ง หมู่ที่ 5 ตำบลกระโสบจัดเสวนาประชาคมหมู่บ้านและการพัฒนาเกษตรอินทรีย์โดยมีอาจารย์นิสิตและประชาชนเข้าร่วม พบว่า ผลการประเมินความพึงพอใจในการทำประชาคมหมู่บ้านและการทำเกษตรอินทรีย์ทั้งในส่วนของประชาชนและในส่วนของนิสิตมีระดับความพึงพอใจตรงกันกล่าวคือค่าเฉลี่ยที่มีความพึงพอใจมากที่สุดคือการเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมประชาคมและทดลองเกษตรอินทรีย์ ส่วนค่าเฉลี่ยความพึงพอใจที่น้อยที่สุดคือความเข้าใจในสภาพปัญหาหนี้สินของประชาชนที่ต้องได้รับการแก้ไขเชิงโครงสร้างซึ่งขึ้นอยู่กับนโยบายของรัฐโดยเฉพาะเกี่ยวกับการลดใช้ปุ๋ยเคมีและส่งเสริมเกษตรอินทรีย์อย่างไรก็ตามประชาชนมีความมั่นใจมากขึ้นในการที่จะเสนอโครงการวัสดุปุยอินทรีย์ในการจัดประชาคมร่วมกับภาครัฐในโอกาสต่อไป

Abstract: This academic work for servicing society was implemented through the following objectives and stages: (1) Studying problems of village community meeting through in-depth people's participation for transparency in local development in the area of Tambon Krasobe, Muang District, Ubon Ratchathani Province; (2) Bringing the results of studying problems of village community meeting to take action with the people's participation in information survey, analysis, problem identification and project implementation and extension; (3) Applying the knowledge from implementation in village community meeting for planning programs and projects at the village and Tambon levels. The results of this academic work for servicing society are as the following: 1. The results of studying problems of village community meeting: The results show that the projects approved in the community meeting were mainly infrastructure development. A project of organic fertilizer was proposed but not approved. The significant problem found in the community meeting is that the decision for approval is made just once on the same day without people's participation in in-depth study on cost-benefit before the approval. 2. Bringing the problems found in village community meeting to take action: In meeting with village committee, the significant problem of villagers is indebtedness from the expense on chemical fertilizer. The government provided a machine for compressing grains of organic fertilizer. However, the machine has never been used in the village. Though the machines were used in some villages, the quality of the fertilizer was poor and the villagers turned back to use chemical fertilizer. Organic fertilizer project, thus, has not been approved in the community meeting. With people's participation in community survey on problem and need identification, community potentials, experiences and resources, four components have been found: Strengths are the unity among the village committee and the people and their readiness to change for the better; Weaknesses are that the potentials of the people have neither been used nor developed in the approved community projects; Threats are the conditions of indebtedness of the people on investment in agriculture; Opportunities are the utilization of people's potentials and local resources especially in agricultural sector to relieve themselves from the conditions of indebtedness. In seeking approaches in utilization of people's potentials and local resources, with the cooperation of village committee, a seminar on organic farming for self-reliance among villagers was arranged. Before the seminar took place, vegetable growing using vermicomposting, organic fertilizer composed from earthworm, was experimented. Result of the experiment was introduced in the seminar. Almost all of the participants are in debt from the expense on chemical fertilizer. In addition, chemical fertilizer businesses have been deep-rooted in the village revolving fund and the community ooperative. The participants unanimously agreed to have a project on experimenting organic farming by selecting families for experimentation and extension in the community and nearby villages. For project implementation and follow-up, representatives of the community participated in the focus group on vermicomposting and brought the knowledge to share with other families in experimenting organic rice farming, vegetable and fruit growing. The result of experimentation innovates a mixture of vermicomposting and monosodium glutamate (8:1) that made the soil loose with combination of clay and ecological change. The information has been exchanged among the families growing farm plants, fruits and vegetables in the community and other villages. It was found that vermicomposting yielded more and better products with less investment cost than chemical fertilizer. An essential element of organic farming is the faith and patience of the people in continuous follow up. 3. Organizing a seminar on community meeting and organic farming development: The sections of Political Science and Public Administration, Mahachulalongkornrajavidyalaya University, Ubon Ratchathani Campus ith thecooperation of village committee organized the seminar. The articipants included village committee, villagers, students and lecturers. The assessment of the output of community meeting and organic farming experimentation that the university and the village cooperated showed that the villagers and the students were satisfied at the highest level in the participation of the people in community meeting and organic farming experiment. However, the lowest level of satisfaction was on the condition of indebtedness of villagers that need to be structurally solved depending on the government policy in decreasing chemical fertilizer and promoting organic farming. However, the villagers have attained more confidence in proposing organic farming project in community meetings with the government sector in the future.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: ได้รับทุนอุดหนุนการวิจัยจากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย MCU RS 610761348

Role: ผู้ให้ทุน

Created: 2561

Modified: 2566-04-07

Issued: 2566-04-05

งานวิจัย/Research report

application/pdf

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	2561-348 สมนึก จันทร์โสดา.pdf	6.15 MB	20	2025-07-05 11:17:00

ใช้เวลา

0.03174 วินาที