องค์ประกอบชนิดไม้ต้นและผลผลิตกาแฟของระบบวนเกษตรกาแฟ ในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่ป่าขุนแม่กวงอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดเชียงใหม่

Species composition of tree and coffee product of coffee – agroforestry system in the royal–initiated khun mae kuang forest area development project chiangmai province

Name: ประครอง เชียงแรง

keyword: วนเกษตรที่สูง

; ป่าต้นน้ำ

; ป่าดิบเขา

; กาแฟอาราบิก้า

; การจัดการการใช้ประโยชน์ที่ดิน

Abstract: การสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับระบบวนเกษตรในพื้นที่สูงมีความจำเป็นสำหรับการจัดการ พื้นที่ต้นน้ำให้คนสามารถอยู่กับป่าได้ดังนั้นการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจำแนกรูปแบบวนเกษตร กาแฟและเปรียบเทียบลักษณะของสังคมพืช รวมถึงวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของลักษณะสังคมพืชกับ ลักษณะของต้นกาแฟอาราบิก้า (Coffea arabica) และประเมินปัจจัยด้านสังคมพืชที่มีผลต่อผลผลิต กาแฟ ในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่ป่าขุนแม่กวงอันเนื่องมาจากพระราชดำริจังหวัดเชียงใหม่ โดย การวางแปลงตัวอย่างขนาด 20 เมตร x 20 เมตร จำนวน 15 แปลง ให้ครอบคลุมพื้นที่วนเกษตร กาแฟและป่าดิบเขาระดับต่ำธรรมชาติพร้อมกับเก็บข้อมูลด้านองค์ประกอบชนิดพืชเพื่อวิเคราะห์ จำแนกลักษณะโครงสร้างสังคมพืช และเก็บข้อมูลผลผลิตเมล็ดกาแฟสดภายในแปลงตัวอย่างพร้อม กับประเมินมูลค่า แล้วทำการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะสังคมพืชกับลักษณะของต้น กาแฟและผลผลิตของกาแฟ ผลการศึกษา พบว่า สังคมพืชในพื้นที่ศึกษาสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 สังคม ได้แก่ สังคมป่าดิบเขาระดับต่ำธรรมชาติและสังคมวนเกษตรกาแฟ 2 สังคมย่อย ได้แก่ สังคม วนเกษตรกาแฟปลูกร่วมไม้ป่า และสังคมวนเกษตรกาแฟปลูกร่วมไม้ผล สำรวจพบชนิดไม้ต้นทั้งหมด 63 ชนิด 53 สกุล 35 วงศ์จากไม้ทั้งหมด 252 ต้น โดยสังคมป่าดิบเขาระดับต่ำธรรมชาติพบพันธุ์ไม้ ทั้งหมด 45 ชนิด 41 สกุล 37 วงศ์มีค่าดัชนีความหลากหลาย เท่ากับ 3.45 พบชนิดที่มีความสำคัญ เช่น หาอาว (Cananga latifolia) เงาะหนู(Nauclea subdita) โมง (Canarium strictum) ก่อดา (Quercus kerrii) และจำปีป่า (Magnolia baillonii) เป็นต้น สังคมวนเกษตรกาแฟปลูกร่วมไม้ป่า พบพันธุ์ไม้ทั้งหมด 44 ชนิด 40 สกุล 28 วงศ์มีค่าดัชนีความหลากหลาย เท่ากับ 3.49 พบชนิดที่มี ความสำคัญ เช่น ยมหอม (Toona ciliata) ทะโล้(Schima wallichii) สะท้อนรอก (Elaeocarpus tectorius) กล้วยฤาษี(Diospyros glandulosa) และพะบ้าง (Mischocarpus pentapetalus) เป็นต้น ส่วนสังคมวนเกษตรกาแฟปลูกร่วมไม้ผล พบพันธุ์ไม้ทั้งหมด 39 ชนิด 36 สกุล 26 วงศ์มีค่า ดัชนีความหลากหลาย เท่ากับ 2.79 พบชนิดที่มีสำคัญ เช่น กร่าง (Ficus altissima) พลับ(Diospyros kaki) ชาเมี่ยง (Camellia sinensis) แคหัวหมู(Markhamia stipulata) และกล้วย ฤาษี(Diospyros glandulosa) เป็นต้น ดังนั้นสังคมวนเกษตรกาแฟปลูกร่วมไม้ป่าจึงมีลักษณะ โครงสร้างและองค์ประกอบพรรณพืชใกล้เคียงกับป่าธรรมชาติมากกว่าสังคมวนเกษตรกาแฟปลูกร่วม ไม้ผล พบว่าจำนวนต้นกาแฟมีความสัมพันธ์ในเชิงลบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับขนาดพื้นที่หน้าตัด ของไม้ใหญ่ (p < 0.05) และมีความสัมพันธ์ในเชิงบวกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับจำนวนต้นไม้ใหญ่ (p<0.01) ส่วนขนาดความโตของคอรากของต้นกาแฟ พบว่า มีความสัมพันธ์ในเชิงลบอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติกับจำนวนต้นของไม้ใหญ่ในพื้นที่ (p<0.05) ส่วนผลผลิตของกาแฟพบว่ามีความสัมพันธ์ในเชิงลบกับความหนาแน่นและขนาดพื้นที่หน้าตัดของไม้ใหญ่ (p<0.05) แต่มีความสัมพันธ์ในเชิงบวกกับค่า ดัชนีความหลากหลายของไม้ต้น (p<0.01) แสดงว่าต้นกาแฟเติบโตได้ดีในพื้นที่ที่มีต้นไม้ขนาดเล็กปก คลุมอยู่จำนวนมาก และจะให้ผลผลิตสูงในพื้นที่ที่มีต้นไม้ปกคลุมอยู่น้อยแต่มีความหลากหลายสูง จากผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่าการทำระบบวนเกษตรกาแฟในพื้นที่ป่าขุนแม่กวงอันเนื่องมาจาก พระราชดำริควรพิจารณาใช้ระบบวนเกษตรกาแฟปลูกร่วมไม้ป่าเพราะจะทำให้มีลักษณะสังคม ใกล้เคียงกับป่าธรรมชาติแต่ต้องพิจารณาความเหมาะสมขององค์ประกอบของชนิดไม้ต้นในพื้นที่เพื่อ เป็นการเพิ่มการเติบโตและผลิตของต้นกาแฟ

มหาวิทยาลัยแม่โจ้. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: mjudc@mju.ac.th

Name: แหลมไทย อาษานอก

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาหลัก

Name: กฤษดา พงษ์การัณยภาส

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม

Name: มณฑล นอแสงศรี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม

Created: 2021

Modified: 2023-03-23

Issued: 2566-03-09

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

Th

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการป่าไม้

Level: Master's Degree

Descipline: Master of Science in Forest Management

Grantor: Maejo University

©copyrights มหาวิทยาลัยแม่โจ้

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	fulltext.pdf	2.35 MB	1	2025-04-17 14:28:20
2	abstract.pdf	656.04 KB	1	2025-04-17 14:28:33

ใช้เวลา

0.027397 วินาที