การประยุกต์ใช้แป้งเมล็ดขนุนเพื่อทดแทนสารกั้นสีในการเขียนผ้าบาติก

Application of Jackfruit Seed Flour for Substitution of Color - Resist Substance in Batik Painting

Name: โสภาพรรณ ซอหะซัน

Name: สาคร ชลสาคร

Name: รัตนพล มงคลรัตนาสิทธิ์

keyword: เมล็ดขนุน

; สารกั้นสี

; การประยุกต์ใช้

; แป้งเมล็ดขนุน

; บาติก

; Jackfruit Seed

; Color-Resist Substance

; Application

; Jackfruit Seed Flour

; Batik

Abstract: วัตถุประสงค์วิจัยเพื่อศึกษากระบวนการผลิตแป้งจากเมล็ดขนุน องค์ประกอบทางเคมี ความหนืด และ สูตรที่เหมาะสมของสารกั้นสี วิธีการวิจัย คือ การเตรียมผงแป้งเมล็ดขนุน วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ (CRD) ปัจจัยคือ อุณหภูมิการอบแป้งเมล็ดขนุน 3 ระดับ คือ 60 80 และ 100 องศาเซลเซียส คัดเลือก อุณหภูมิที่เหมาะสม วิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมี ความหนืด และการศึกษาสูตรสารกั้นสีที่มีส่วนผสม แป้งเมล็ดขนุนต่อแป้งข้าวเหนียวในสัดส่วนของนํ้าหนัก 30 กรัม จำนวน 5 สูตร คือ 28:2 26:4 24:6 22:8 และ 20:10 และใช้น้ำ 32 กรัม น้ำมันพืช 2 กรัม น้ำเกลือ 23 กรัม และน้ำปูนใส 13 กรัม ในน้ำหนักที่ เท่ากันทุกสูตร นำมาเขียนบนผ้าฝ้าย ระบายสีรีแอคทีฟ ผนึกสีด้วยโซเดียมซิลิเกต ล้างให้สะอาดและตากให้แห้ง จากนั้นทดสอบค่าดัชนีความขาว ค่าสี ความกระด้างของผ้า วิเคราะห์ความแปรปรวน (Analysis of Variance, ANOVA) และความแตกต่างของค่าเฉลี่ยด้วยวิธี Duncan’s New Multiple Range Test เพื่อคัดเลือกสูตรที่เหมาะสมในการกั้นสีผ้าบาติก ผลการศึกษาพบวา่ กระบวนการผลิตแป้ง เมล็ดขนุนที่เหมาะสม ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน คือ ล้างให้สะอาด ปอกเปลือกหุ้มสีขาวครีมและน้ำตาลออกหั่นเป็นชิ้น 1 - 2 มิลลิเมตร อบลมร้อนที่อุณหภูมิ 80 องศาเซลเซียส บดละเอียด และร่อนตะแกรง 80 เมซ ได้แป้งลักษณะเป็น ผงละเอียด สีขาวครีม กลิ่นหอมธรรมชาติ ผลขององค์ประกอบทางเคมี และความหนืดพบว่า แป้งที่อบ อุณหภูมิ 80 องศาเซลเซียส มีความชื้น ความหนืด เหมาะสมเป็นสารทดแทนสารกั้นสี และผลของสูตร ที่เหมาะสมในการกั้นสีพบว่า สูตรที่ 4 มีความสามารถในการกั้นสี เส้นคมชัดสมํ่าเสมอ และง่ายต่อ การทำความสะอาดผ้าบาติกโดยไม่ต้องใช้ความร้อน

Abstract: The objective of this research was studied the production process of fl our from jackfruit seeds, the chemical composition and viscosity of the fl our, and the optimum formula of this color-resist substance. The chemical composition and viscosity of the fl our were studied by means of Completely Randomized Design (CRD). The factors included in the study were the baking temperature for the jackfruit seed fl our at 3 levels (60, 80, and 100 degrees Celsius), and the mixture of jackfruit seed fl our and sticky rice fl our in proportion of 30-gram weight at 5 formulas (28:2, 26:4, 24:6, 22: 8and 20:10 grams), and 32 water, 2 oil, 23 saline and 13 limewater grams in equal weight in all formulas, for making the color-resist substance. The color-resist substance obtained was then painted on cotton fabric, followed by reactive color and sealed with sodium silicate. The thoroughly washed and dried fabric was tested for the Whiteness Index and color values fabric stiff ness, the variance (Analysis of Variance, ANOVA), and the diff erences in the mean by Duncan’s New Multiple Range Test. It was found that the appropriate production process of jackfruit seed fl our was in the following 6 steps: the seeds were thoroughly washed; the white cream and brown shells were peeled off ; the seeds were cut into 1 - 2 millimeter pieces, left in hot air oven under the temperature of 80 degrees Celsius, then ground fi ne and sifted with a sieve of 80 mesh. The fl our obtained was fi ne fl our in white cream color with natural fragrance. From the chemical composition and viscosity test, it was found that the baked fl our at 80 degrees Celsius had moisture, viscosity; and this was suitable as substitution of color-resist substance. Concerning the mixture proportion, it was found that formulas 4 resulted in the best color-resist substance with the ability of color barrier, consistent clear lines, and making it easy to clean batik without using heat.

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: นครราชสีมา

Email: kitiya.ni@rmuti.ac.th

Created: 2563

Modified: 2025-09-12

Issued: 2566-03-03

บทความ/Article

application/pdf

ISBN: 26729369 (Online)

BibliograpyCitation : RMUTI JOURNAL Science and Technology Vol. 13, No. 2, May - August 2020

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล อีสาน

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	RMUTI_Udomlak_Art66-27.pdf	1.92 MB	9	2025-10-08 15:11:31

ใช้เวลา

0.017936 วินาที