ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับทุนสำรองในบริษัทจำกัด

Legal problems concerning capital reserve in limited company

Name: ธิติ สี่ทิศประเสริฐ

keyword: ทุนสำรอง

; การจัดสรรทุนสำรองจากกำไร

; การจัดสรรทุนสำรองจากส่วนล้ำมูลค่าหุ้น

; การโอนทุนสำรองชดเชยผลขาดทุนสะสม

; การโอนทุนสำรองส่วนที่เกินกว่ากฎหมาย

Abstract: ทุนสำรองมีบทบาทสำคัญในการบริหารกิจการของบริษัทและการมีส่วนช่วยในการปรับโครงสร้างองค์กรและดำเนินงานทางธุรกิจ วิทยานิพนธ์เล่มนี้มุ่งหมายศึกษาข้อบกพร่องบางประการของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์บรรพ 3 เอกเทศสัญญา ลักษณะ 22 บริษัทจำกัด ว่าด้วยทุนสำรองซึ่งมีบทบัญญัติที่ไม่แน่นอนชัดเจนก่อให้เกิดปัญหาการตีความขัดแย้งกันและปัญหาการขาดหลักคุ้มครองผู้มีส่วนได้เสียให้สอดคล้องกับหลักทฤษฎีกฎหมาย มีประเด็นปัญหากฎหมาย 2 ประการได้แก่ ประการที่หนึ่ง ปัญหาการจัดสรรทุนสำรองจากกำไร เกิดจากความไม่ชัดเจนของมาตรา 1202 ก่อให้เกิดปัญหาการตีความกฎหมายขัดแย้งกันระหว่างหน่วยงานในทางปฏิบัติกับความเห็นทางวิชาการ ต่อประเด็นปัญหาว่ากำไรที่จะนำมาเป็นฐานในการกันเป็นทุนสำรองของบริษัทจำกัดหมายความถึงเพียงใด จากศึกษาการศึกษาพบว่า ทั้งกฎหมายเยอรมัน กฎหมายญี่ปุ่น และกฎหมายอังกฤษต่างมีแนวทางแตกต่างกัน กล่าวคือกฎหมายเยอรมันกำหนดให้กันจากกำไรสุทธิ กฎหมายญี่ปุ่นกฎหนดให้กันจากจำนวนกำไรที่จ่ายเป็นเงินปันผล ส่วนกฎหมายอังกฤษไม่มีกฎหมายบัญญัติกรณีกันทุนสำรองจากกำไร อย่างไรก็ตามการกันทุนสำรองจากกำไรที่จะจ่ายเงินปันผลย่อมส่งผลดีต่อบัญชีของบริษัทมากที่สุดเพราะคำนวณจากฐานที่จ่ายตามความเป็นจริงอันสอดคล้องกับหลักความโปร่งใสและการเผยแพร่ข้อมูล (Transparence et diffusion de l’information) ดังนั้นการตีความว่ากำไรหมายถึงกำไรที่จะจ่ายเป็นเงินปันผลย่อมมีความเหมาะสมมากที่สุดในการคุ้มครองผู้ถือหุ้นและการตรวจสอบบัญชีบริษัท ประการที่สอง ปัญหาการจัดสรรทุนสำรองส่วนที่เกินกว่ากฎหมายกำหนดซึ่งสามารถแบ่งการพิจารณาออกเป็น 3 ปัญหาดังต่อไปนี้ ปัญหาการจัดสรรทุนสำรองจากส่วนล้ำมูลค่าหุ้นกรณีจัดตั้งบริษัทและเพิ่มทุน เกิดปัญหาการตีความกฎหมาย มาตรา 1202 ขัดแย้งกันระหว่างหน่วยงานในทางปฏิบัติกับความเห็นทางวิชาการ ต่อประเด็นปัญหาว่าทุนสำรองส่วนที่เกินกว่าที่กฎหมายกำหนดจะถือเป็นทุนสำรองทั้งหมดหรือไม่ จากการศึกษาพบว่า ทั้งกฎหมายเยอรมันและอังกฤษต่างกำหนดให้กันทุนสำรองจากส่วนล้ำมูลค่าหุ้นโดยไม่มีเพดานจำกัดไว้ทำให้ทั้งสองประเทศดังกล่าวไม่อาจประสบปัญหาประเด็นดังกล่าวได้ แต่กฎหมายญี่ปุ่นมีการกันทุนสำรองจากทั้งกำไรและส่วนล้ำมูลค่าหุ้นทำให้ประเทศญี่ปุ่นอาจประสบปัญหาเช่นเดียวกับประเทศไทยได้ อย่างไรก็ตามการกำหนดให้ทุนสำรองส่วนเกินกว่าที่กฎหมายกำหนดถือว่าเป็นทุนสำรองทั้งหมดตามแนวปฏิบัติของกรมพัฒนาธุรกิจย่อมส่งผลดีต่อเจ้าหนี้ของบริษัทเพราะเมื่อถือว่าส่วนที่เกินกฎหมายถือว่าเป็นทุนสำรองทั้งหมด จะทำให้หลักประกันการชำระหนี้แก่เจ้าหนี้มากขึ้นด้วยอันสอดคล้องกับหลักการดำรงไว้ซึ่งทุนของบริษัท (Maintenance of Capital doctrine) ดังนั้นการตีความให้ถือว่าส่วนที่เกินกว่ากฎหมายกำหนดเป็นทุนสำรองทั้งหมดย่อมมีความเหมาะสมมากที่สุดในการคุ้มครองเจ้าหนี้ของบริษัท ปัญหาทุนสำรองภายหลังลดทุน เกิดปัญหาการตีความกฎหมาย มาตรา 1202 ขัดแย้งกันระหว่างหน่วยงานในทางปฏิบัติกับความเห็นทางวิชาการ ต่อประเด็นปัญหาว่าทุนสำรองส่วนที่เกินกว่าที่กฎหมายกำหนดจะถือเป็นทุนสำรองทั้งหมดหรือไม่ จากการศึกษาพบว่ากฎหมายอังกฤษไม่ได้กำหนดเพดานของจำนวนทุนสำรองไว้ ทำให้ประเทศอังกฤษไม่อาจประสบปัญหาประเด็นดังกล่าวได้ แต่กฎหมายเยอรมันมีเพดานจำนวนทุนสำรองที่มาจากส่วนของกำไร ในขณะที่กฎหมายญี่ปุ่นมีกำหนดเพดานทุนสำรองที่มาจากทั้งส่วนของกำไรและส่วนล้ำมูลค่าหุ้น ทำให้ทั้งประเทศเยอรมันและญี่ปุ่นอาจประสบปัญหาเช่นเดียวกับประเทศไทยได้อย่างไรก็ตามการกำหนดให้ทุนสำรองส่วนเกินกว่าที่กฎหมายกำหนดถือว่าเป็นทุนสำรองทั้งหมดตามแนวปฏิบัติของกรมพัฒนาธุรกิจย่อมส่งผลดีต่อเจ้าหนี้ของบริษัทเพราะเมื่อถือว่าส่วนที่เกินกฎหมายถือว่าเป็นทุนสำรองทั้งหมด จะทำให้หลักประกันการชำระหนี้แก่เจ้าหนี้มากขึ้นด้วยอันสอดคล้องกับหลักการดำรงไว้ซึ่งทุนของบริษัท (Maintenance of Capital doctrine) ดังนั้นการตีความให้ถือว่าส่วนที่เกินกว่ากฎหมายกำหนดเป็นทุนสำรองทั้งหมดย่อมมีความเหมาะสมมากที่สุดในการคุ้มครองเจ้าหนี้ของบริษัท ปัญหาการโอนทุนสำรองส่วนที่เกินกว่ากฎหมายกำหนดชดเชยผลขาดทุนสะสม เกิดจากหลักกฎหมายไม่ได้กำหนดให้อำนาจบริษัทในการโอนทุนสำรองส่วนที่เกินกว่ากฎหมายกำหนดชดเชยผลขาดทุนสะสมได้ส่งผลให้เมื่อบริษัทขาดทุนย่อมเป็นการล่าช้าที่จะจัดการกับผลขาดทุนสะสมของบริษัทและส่งผลให้ผู้ถือหุ้นย่อมไม่ได้รับเงินปันผลในที่สุด จึงมีข้อพิจารณาว่าควรกำหนดให้บริษัทสามารถโอนทุนสำรองส่วนที่เกินกว่ากฎหมายกำหนดชดเชยผลขาดทุนสะสมได้หรือไม่ จากศึกษาหลักทั่วไปในการโอนทุนสำรองพบว่า ทั้งกฎหมายเยอรมันและญี่ปุ่นต่างกำหนดให้เมื่อบริษัทจำกัดมีผลขาดทุนสะสม บริษัทสามารถนำทุนสำรองมาชดเชยผลขาดทุนสะสมได้ แต่กฎหมายอังกฤษไม่ได้กำหนดให้บริษัทสามารถโอนทุนสำรองเพื่อชดเชยผลขาดทุนสะสมได้ อย่างไรก็ตามการกำหนดให้บริษัทสามารถโอนทุนสำรองส่วนที่เกินกว่ากฎหมายกำหนดชดเชยผลขาดทุนสะสมได้นั้นย่อมส่งผลดีต่อผู้ถือหุ้นเพราะเมื่อบริษัทสามารถนำทุนสำรองส่วนที่เกินกว่ากฎหมายกำหนดชดเชยผลขาดทุนสะสมได้จะทำให้ผลขาดทุนสะสมลดลงและบริษัทจึงจะสามารถจ่ายเงินปันผลให้แก่ผู้ถือหุ้นได้ในที่สุด

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: preserv@tu.ac.th

Name: สหธน รัตนไพจิตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2563

Modified: 2566-01-05

Issued: 2566-01-05

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

DOI: 10.14457/TU.the.2020.595

tha

DegreeName: นิติศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: กฎหมายธุรกิจ

Grantor: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	9964thiti.pdf	2.44 MB	6	2025-05-19 10:38:28

ใช้เวลา

0.025201 วินาที