ปัญหาการบันทึกคำพยานของศาล

Problems involving records of testimony

Name: ภัทรพร เรืองฤทธิ์

keyword: การบันทึกคำพยานของศาล

; การอมความ

; การบันทึกคำพยานด้วยระบบดิจิทัล

Abstract: บันทึกคำเบิกความของพยาน ถือเป็นหัวใจสำคัญสำหรับการรวบรวมข้อเท็จจริงในคดีไปสู่การพิจารณาพิพากษาของศาล โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการพิจารณาคดีอาญาที่การรับฟังพยานหลักฐานจะต้องเป็นไปด้วยความละเอียดรอบคอบ ดังนั้น บันทึกคำพยานที่ดีจึงต้องเป็นการบันทึกคำเบิกความของพยานโดยแท้ ศาลชั้นต้นในฐานะเป็นศาลที่รับฟ้องคดีและทำหน้าที่สืบพยานบุคคล มีโอกาสสัมผัสข้อเท็จจริงในคดีโดยตรง เมื่อมีการจัดทำบันทึกคำพยาน ศาลจึงมีหน้าที่ทำให้เกิดการเบี่ยงเบนข้อเท็จจริงให้ปรากฏในสำนวนน้อยที่สุด แต่การบันทึกคำเบิกความพยานของศาลไทยในปัจจุบัน ใช้วิธีการให้ผู้พิพากษาที่นั่งพิจารณาคดีฟังจับใจความถ้อยคำของพยานที่ได้ให้การต่อศาล จากนั้นเรียบเรียงถ้อยคำใหม่ จัดลำดับเหตุการณ์ ตัดคำฟุ่มเฟือยหรือไม่จำเป็นออกเพื่อให้เกิดความกระชับ แล้วบันทึกคำเบิกความพยานนั้นด้วยถ้อยคำสำนวนของผู้พิพากษาเอง หรือที่เรียกกันว่า “การอมความ” ซึ่งวิธีการดังกล่าว อาจทำให้ความหมายคลาดเคลื่อนไปจากที่พยานต้องการสื่อความได้ แม้รูปแบบการบันทึกคำพยานด้วยวิธีการอมความจะมีข้อดีคือ คำพยานจะผ่านการกลั่นกรองเนื้อหาให้ได้ความในประเด็นพิพาทและไม่ฟุ่มเฟือยจนกระทบกับสาระสำคัญ ทำให้ผู้พิพากษาสามารถชั่งน้ำหนักพยานหลักฐานจากการอ่าน ข้อเท็จจริงในสำนวนได้โดยไม่ต้องเสียเวลาคัดกรองพยานหลักฐานใหม่ ประกอบกับเดิมศาลไทยมีแนวคิดว่า พยานบุคคลที่มาให้การต่อศาล อาจตอบคำถามได้ไม่ตรงประเด็น หากใช้วิธีการบันทึกคำพยานแบบทุกถ้อยคำตามที่พยานได้ให้การ ไว้แล้ว ก็อาจไม่ได้เนื้อความชัดเจนและส่งผลให้การพิจารณาคดีเกิดความล่าช้า แต่จากการศึกษาเบื้องต้นพบว่า การบันทึกคำพยานด้วยวิธีการอมความ ทำให้เกิดปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อการดำเนินกระบวนพิจารณาและไม่สอดคล้องกับหลักการพิจารณาคดีหลายประการ อาทิ วิธีการที่ให้ผู้พิพากษาพูดใส่อุปกรณ์บันทึกเสียงแล้วให้เจ้าหน้าที่ศาลพิมพ์ถอดความออกมา ทำให้พยานต้องหยุดเบิกความเป็นระยะเพื่อให้ผู้พิพากษาอมความหรือถามซ้ำ ส่งผลให้การพิจารณาคดีเป็นไปอย่างไม่ ต่อเนื่อง ขัดกับหลักการพิจารณาคดีด้วยความรวดเร็ว การที่ผู้พิพากษาต้องจดจ่ออยู่กับการเรียบเรียงถ้อยคำพยาน ทำให้ ไม่มีโอกาสสังเกตกิริยาท่าทางเพื่อประกอบการรับฟังคำเบิกความของพยาน ซึ่งเป็นส่วนช่วยสำหรับการพิจารณาปัญหาข้อเท็จจริง อีกหนึ่งกรณีที่สำคัญคือ ปัญหาการใช้ดุลพินิจของผู้พิพากษาในการบันทึกคำเบิกความของพยาน โดยมักเกิดปัญหาผู้พิพากษาไม่บันทึกข้อเท็จจริงตามที่พยานได้เบิกความ เนื่องจากเข้าใจว่ามิใช่ข้อสำคัญหรือไม่เกี่ยวข้องโดยตรงกับประเด็นแห่งคดี เพราะผู้พิพากษาถูกจำกัดให้รับรู้ข้อเท็จจริงในคดีเพียงเท่าที่พยานหรือคู่ความนำเสนอในห้องพิจารณา จึงไม่อาจทราบได้ว่า คำถามใดของทนายความหรือคำตอบใดของพยาน เกี่ยวข้องกับประเด็นแห่งคดีหรือไม่ ตลอดจนประสบการณ์ในการใช้ดุลพินิจกลั่นกรองข้อเท็จจริงและความสามารถในการเรียบเรียงถ้อยคำของผู้พิพากษาแต่ละนายมีความแตกต่างกัน คำพยานที่ได้จากการอมความจึงมีลักษณะเป็นอัตวิสัย จนมีผู้เปรียบเปรยไว้ว่า การบันทึกคำพยานด้วยวิธีการดังกล่าวก็ไม่ต่างจากการที่ผู้พิพากษาเป็นผู้เบิกความเอง ดังนั้น เพื่อประโยชน์ในการเสนอแนะแนวทางแก้ไขปัญหา วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ จึงมุ่งศึกษาปัญหาอันเนื่องมาจากการบันทึกคำเบิกความพยานด้วยวิธีการอมความ ทั้งในแง่ความไม่สอดคล้อง กับหลักการพิจารณาคดี และปัญหาที่เกิดขึ้นในทางปฏิบัติ ตลอดจนมีการวิเคราะห์รูปแบบระบบบันทึกคำเบิกความพยานของศาลต่างประเทศ ได้แก่ ประเทศฝรั่งเศส ประเทศญี่ปุ่น ประเทศสหรัฐอเมริกา และประเทศนิวซีแลนด์ เปรียบเทียบกับปัญหาที่เกิดขึ้นกับศาลไทย เพื่อพิจารณาแนวทางที่จะสามารถนำมาปรับใช้กับบริบทการพิจารณาคดีของศาลไทยได้อย่างเหมาะสม ทั้งนี้ ผู้จัดทำได้นำเสนอร่างข้อบังคับของประธานศาลฎีกาว่าด้วยการบันทึกคำพยานด้วยระบบดิจิทัล เพื่อกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการสำหรับการบันทึกคำพยานที่สามารถบันทึกได้ทั้งภาพและเสียง ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการชั่งน้ำหนักพยานหลักฐานประกอบการพิจารณาคดีให้เกิดความเป็นธรรมแก่ประชาชนมากยิ่งขึ้น

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: preserv@tu.ac.th

Name: ณภัทร สรอัฑฒ์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2563

Modified: 2566-01-05

Issued: 2566-01-05

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

DOI: 10.14457/TU.the.2020.590

tha

DegreeName: นิติศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: กฎหมายอาญา

Grantor: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	9953patdharabhorn.pdf	4.31 MB	3	2025-06-19 14:41:56

ใช้เวลา

0.036633 วินาที