การวิเคราะห์การเกิดปรากฏการณ์ดินเหลวเนื่องจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวใหญ่ในจังหวัดเชียงราย

Analysis of soil liquefaction induced by major earthquake in Chiang Rai Province

Name: ชลชัย คำถวาย

ThaSH: แผ่นดินไหว -- เชียงราย

ThaSH: แผ่นดินไหว -- การป้องกันและควบคุม

ThaSH: ดินเหนียว -- เชียงราย

Abstract: จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาด 6.1 ในปี พ.ศ. 2557 ที่จังหวัดเชียงราย ทำให้พบการเกิดปรากฏการณ์ดินเหลวทั่วไปตามที่ราบสูงระหว่างหุบเขา หนึ่งในกรณีศึกษาเหล่านั้นคือการเกิดทรายพุในบ่อน้ำตื้นที่หมู่บ้านทุ่งฟ้าผ่า ตำบลแม่พริก อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย เมื่อสืบประวัติการเกิดดินเหลวก็พบว่าเมื่อปี พ.ศ. 2554 ได้พบปรากฏการณ์ดินเหลว จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาด 6.8 จุดศูนย์กลางอยู่ในประเทศพม่า เช่นกัน แต่ในครั้งนั้นบริเวณที่เกิดทรายเหลวอยู่นอกเขตเมืองของอำเภอแม่สายจึงไม่ก่อให้เกิดความเสียหายมากนัก แต่หากเกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่โดยมีจุดศูนย์กลางบริเวณรอยเลื่อนมีพลังในจังหวัดเชียงราย จะทำให้เกิดดินเหลวในบริเวณตัวเมืองเชียงรายที่มีลักษณะภูมิประเทศคล้ายคลึงกับหมู่บ้านทุ่งฟ้าผ่าหรือได้หรือไม่ จุดประสงค์ของงานวิจัยนี้คือการประมาณอัตราส่วนความปลอดภัยต่อการเกิดดินเหลวของบริเวณเขตเมืองเชียงรายจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวใหญ่ จากการใช้สมการเชิงประจักษ์ที่พัฒนาโดย Boulanger และ Idriss (2012) โดยใช้ข้อมูลจากการทดสอบตอกทะลวงมาตรฐาน (SPT) ในพื้นที่ที่มีประชาชนอยู่อาศัยเป็นจำนวนมาก เช่น สถานที่ราชการ, โรงพยาบาล, และ โรงเรียน เป็นต้น รวมทั้งสิ้น 15 แห่ง เพื่อคาดการณ์ระดับความรุนแรงของการเกิดดินเหลว (Liquefaction potential classification) โดย Sonmez (2003) และรูปแบบความเสียหาย (Ground Failure) โดย Sonmez (2003) จากงานวิจัยพบว่าบริเวณตัวเมืองเชียงรายบริเวณริมสองฝั่งลำน้ำกกมีชั้นดินไม่มีแรงเชื่อมแน่นที่หลวมถึงแน่นปานกลางในระดับตื้น หนา 10-20 เมตร มีค่า SPT ประมาณ 15 ครั้ง/ฟุต ซึ่งเป็นชั้นดินที่มีศักยภาพในการเกิดดินเหลว อีกทั้งยังมีรอยเลื่อนมีพลังพาดผ่านถึง 3 รอยเลื่อน โดยมี รอยเลื่อนพะเยาเป็นรอยเลื่อนที่มีอิทธิพลต่อตัวเมืองเชียงราย โดยสามารถทำให้เกิดทรายพุ (Sand boil) และ การเคลื่อนตัวของชั้นดินขนาดใหญ่ (Lateral spreading) ได้ เมื่อเกิดแผ่นดินไหวขนาด 4.5 และ 6.0 ตามลำดับ จากการศึกษาทำให้ทราบว่าควรมีการศึกษาปรากฏการณ์ดินเหลวในจังหวัดเชียงรายอย่างจริงจัง อันนำไปสู่การเรียนรู้วิธีป้องกันและบรรเทาภัยอันเกิดจากปรากฏการณ์ดินเหลว

Abstract: On May 5th, 2014, an Mw 6.1 earthquake occurred in Pan District, Chiang Rai Province. The liquefaction has been widely observed along the plateau between the valleys. One of those case studies was the occurrence of sand boil in shallow wells at Thung Fa Pha Village (Mae Phrik Sub-district, Mae Suai District, Chiang Rai Province). The earthquake occurred earlier in Myanmar in 2011 with 6.8 magnitude which was called Tarlay earthquake. It caused less damage when compared with the magnitude since most of the liquefied sites were located outside Mae Sai city. Based on these two physical evidences, it can be assumed that Chiang-Rai is somewhat susceptible to liquefaction risks. What would it be if Chiang Rai Prime-district was hit by the large-scale earthquake? The purpose of this research was to evaluate factors of safety against liquefaction of Chiang Rai Prime-district subjected to major earthquakes based on a simplified method developed by Boulanger and Idriss (2010) by performing the in-situ test (SPT) on 15 crowded places such as government offices, hospitals, and schools. Then, the liquefaction potential classification and ground failure with the empirical equation developed by Sonmez (2003) was predicted. It was found the areas along both sides of Kok river were underlain by layers of loose to medium dense sand at shallow depths with 10-20 m. thick and average SPT about 15 blows/ft., which can be easily liquefied under strong earthquake. Combined with the influence of active fault (Phayao fault) that has a characteristic magnitude 6.8, the Phayao active fault can cause sand boil and lateral spreading with Mw about 4.5 and 6.0 respectively. It is expected that the analytical results can be used as a guideline to develop foundation design code to withstand liquefaction of Chiang Rai Prime-district.

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: cmulibref@cmu.ac.th

Name: ธวัชชัย ตันชัยสวัสดิ์

Role: ประธานกรรมการ

Name: เศรษฐพงศ์ เศรษฐบุปผา

Role: กรรมการ

Name: สุริยะ ทองมุณี

Role: กรรมการ

Name: พีรพงศ์ จิตเสงี่ยม

Role: กรรมการ

Name: สุทธิศักดิ์ ศรลัมพ์

Role: กรรมการ

Created: 2560

Modified: 2565-12-17

Issued: 2565-11-09

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

Spatial: เชียงราย

DegreeName: วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: วิศวกรรมโยธา

Grantor: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

©copyrights มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	550631006.pdf	32.82 MB	3	2025-09-10 20:34:02

ใช้เวลา

0.045216 วินาที