วัฒนธรรมข้าว : การบริหารจัดการวัฒนธรรมในชุมชนชาวไทยยวนรอบวัดหนองโนเหนือ ตำบลหนองโน อำเภอเมือง จังหวัดสระบุรี

Rice culture: cultural management and administration in thai-yuan commmunity in wat nong no nuea area, nong no sub-district, saraburi province

Name: ชัยชาญ จารุกลัส

ThaSH: มหาวิทยาลัยบูรพา.สาขาวิชาบริหารศิลปะและวัฒนธรรม

ThaSH: วัฒนธรรมไทย

ThaSH: วัฒนธรรมชุมชน

ThaSH: ข่าว

Abstract: การวิจัยเรื่องวัฒนธรรมข้าว: การบริหารจัดการวัฒนธรรมในชุมชนชาวไทยยวนรอบ วัดหนองโนเหนือ ตําบลหนองโน อําเภอเมือง จังหวัดสระบุรี มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวัฒนธรรม เรื่องข้าวของชุมชนชาวไทยยวนบริเวณรอบวัดหนองโนเหนือ และเพื่อศึกษาแนวทางการจัดการวัฒนธรรมเรื่องข้าวของชุมชนชาวไทยยวนบริเวณรอบหนองโนเหนือ ซึ่งจากการวิจัยทําให้ทราบว่า ชาวไทยยวนรอบวัดหนองโนเหนือเป็นกลุ่มเดียวกับชาวไทยยวนในอําเภอเสาไห้ ที่ถูกกวาดต้อนมาจากเมืองเชียงแสนในพุทธศตวรรษที่ 24 ชาวไทยยวนกลุ่มนี้มีอาชีพทํานาเป็นพื้นจึงมีภูมิปัญญา วัฒนธรรมเกี่ยวกับการทํานาปลูกข้าวอยู่ในวิถีชีวิตปฏิบัติเป็นประจําในแต่ละปี ดังปรากฏให้เห็นในรูปของประเพณี พิธีกรรม และคติความเชื่อเกี่ยวกับวัฒนธรรมเรื่องข้าว ซึ่งสืบทอดมาจากบรรพบุรุษของตนเองและบางส่วนยังคงสืบสานประเพณีดังกล่าวนี้ในพื้นที่ รวมทั้งสาระสําคัญเกี่ยวกับข้าวพันธุ์ดั้งเดิมในท้องถิ่น วัฒนธรรมข้าวในชุมชนแห่งนี้มักเกี่ยวพันกับภูมิรู้ด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะตํารับคาวหวาน แต่ปัจจัยที่ทําให้วัฒนธรรมดั้งเดิมเกี่ยวกับข้าวเลือนหายไป เนื่องจากคนรุ่นปัจจุบันที่ยังทํานาปลูกข้าวได้หันมาพึ่งพาเทคโนโลยีและความรู้สมัยใหม่ ประกอบกับการสนับสนุนจากหน่วยงานราชการ อีกทั้งการเปลี่ยนแปลงวิธีการทํานาจากนาปี มาเป็นนาปรัง มีการใช้ทรัพยากรน้ำร่วมกันอันเกิดจากการสนับสนุนของหน่วยงานราชการ ปัจจัยเหล่านี้จึงทําให้วัฒนธรรมข้าวในหลากมิติของชุมชนรอบวัดหนองโนเหนืออยู่ในสภาวะที่เสี่ยง เนื่องจากขาดการสืบทอดจนอาจสูญหายไป ทั้งที่ภูมิรู้ต่าง ๆ ยังได้รับการตกทอดบอกเล่าจากคนเฒ่าคนแก่ พระ และปราชญ์ท้องถิ่น จากผลของการวิจัย จึงมุ่งเน้นการเสนอกิจกรรมอันเป็นการบริหารจัดการวัฒนธรรมเรื่อง ข้าวของชุมชนชาวไทยยวนบ้านหนองโนเหนือ โดยใช้แนวคิดการบริหารจัดการวัฒนธรรมเพื่อทําความเข้าใจประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมโดยความร่วมมือกับชาวบ้านและชุมชน แล้วนําความรู้นั้น คืนสู่ชาวบ้านและชุมชนที่เป็นเจ้าของวัฒนธรรมในรูปแบบของสื่อนิทรรศการ สื่อสิ่งพิมพ์ และสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ดังนั้นชุดโครงการบริหารจัดการวัฒนธรรมนี้ จึงมุ่งเน้นการให้ข้อมูลพื้นฐานกับชาวบ้านไทยยวนในชุมชน เปรียบเสมือนเป็นการสร้างฐานความรู้ทางด้านวัฒนธรรมให้กับชาวไทยยวนในชุมชน ทําให้ชาวบ้านเกิดความรู้ความเข้าใจในวัฒนธรรมดั้งเดิมของตนเองก่อนที่จะนําไปสู่ปฏิบัติการในโครงการหรือกิจกรรมอื่น ๆ ที่เป็นการต่อยอดจากความรู้ความเข้าใจพื้นฐานเหล่านี้เป็นการใช้หลักการอนุรักษ์ และพัฒนาอย่างยั่งยืน เกิดผลทั้งด้านมูลค่าทางเศรษฐกิจ และคุณค่าทางสังคมต่อไปในอนาคต

Abstract: The objectives of the research on the rice culture: cultural management and administration in Thai-Yuan Community in Wat Nong No Nuea Area, Nong No Sub-district, Mueang District, Saraburi Province are to study on the rice culture of Thai-Yuan Community in Wat Nong No Nuea Area, and to study on the method of rice cultural management of Thai-Yuan Community in Wat Nong No Nuea Area. The findings from the research show that Thai-Yuan villagers living in Wat Nong No Nuea Area are the same group of the Thai-Yuan people in Sao Hai District, who were herded from Chiang Saen City in ŚŜth Buddhist Era. The majority of these groups of Thai-Yuan villagers are farmers; thus, they have wisdoms and culture about rice farming, which are reflected through their traditions, rites and beliefs about the rice culture, which have been passed on from their ancestors. Some of the aforementioned traditions are carried on in the local area, so is the knowledge of the original type of rice of the area. Rice culture aspects of this community include knowledge in different fields including foods and desserts. However, the original rice culture is forgotten because modern farmers rely on technology and modern knowledge, with the supports from the governmental agencies. Furthermore, the farmers can grow rice more often than once a year because they can use common water resource which has been developed by governmental agencies. All the aforementioned factors have made many dimensions of the rice culture of the community in Wat Nong No Nuea Area face with risks because they may no longer be treasured although the related knowledge and wisdoms are still passed on to people of new generations by the elder, monks and local intellectual people. ช Based on the research findings, the researcher aims at presenting the activity that administers and manages the rice culture of Thai-Yuan Community in Wat Nong No Nuea Area. The concept of cultural management and administration is applied in order to build the understanding of history and culture, with the cooperation by the villagers and the community. Then the acquired knowledge will be returned to the villagers and the community in the forms of media, exhibition, printed media and electronic media. Therefore, this project emphasizes to provide basic information to Thai-Yuan villagers in the community like creation of cultural knowledge base to Thai-Yuan villagers in the community so that they realize their own cultures before operated in the project or other activities furthered from this basic knowledge in the future.

มหาวิทยาลัยบูรพา. สำนักหอสมุด

Address: ชลบุรี

Email: buulibrary@buu.ac.th

Name: ภรดี พันธุภากร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาหลัก

Name: ชูศักดิ์ สุวิมลเสถียร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม

Created: 2562

Modified: 2564-02-09

Issued: 2564-02-09

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: ว 306.072 ช379ว

tha

Spatial: ไทย (ภาคกลาง)

Spatial: สระบุรี

DegreeName: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: การบริหารศิลปะและวัฒนธรรม

Grantor: มหาวิทยาลัยบูรพา

©copyrights มหาวิทยาลัยบูรพา

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	55810141.pdf	310.3 MB	99	2025-01-28 12:42:38

ใช้เวลา

0.020416 วินาที