การพัฒนาคุณลักษณะอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน จังหวัดตราด
Development of characteristics of village natural resources and environmental protection volunteers, Trat Province
Abstract:
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาปัญหาของอาสาสมัครและความต้องการพัฒนาคุณลักษณะอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน 2) ศึกษาคุณลักษณะอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน 3) วิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยันคุณลักษณะอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน และ 4) พัฒนาคุณลักษณะอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน และเปรียบเทียบความรู้ของอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ในระยะก่อนกับหลังการพัฒนา โดยใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสานวิธี ประกอบด้วย การวิจัยเชิงคุณภาพและการวิจัยเชิงปริมาณ การวิจัยแบ่งออกเป็น 4 ระยะ คือ (1) ศึกษาปัญหาของอาสาสมัครและความต้องการพัฒนาคุณลักษณะของอาสาสมัคร โดยการสัมภาษณ์คณะกรรมการอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน จังหวัดตราด ระดับอำเภอ จำนวน 10 คน (2) ศึกษาคุณลักษณะอาสาสมัคร โดยการสัมภาษณ์ ผู้ทรงคุณวุฒิที่เป็นผู้บริหารและนักวิชาการเกี่ยวกับอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน จำนวน 12 คน และนำข้อมูลมาสังเคราะห์ร่วมกับความต้องการพัฒนาคุณลักษณะของอาสาสมัคร (3) ศึกษาองค์ประกอบเชิงยืนยันคุณลักษณะของอาสาสมัคร ประชากร ได้แก่ อาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน จังหวัดตราด จำนวน 1,641 คน กำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่าง ตามเกณฑ์ของคอมเรย์ และลี จำนวน 500 คน สุ่มตัวอย่างแบบเป็นระบบเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามที่มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.74 และ (4) การพัฒนาคุณลักษณะอาสาสมัคร โดยการฝึกอบรมศึกษาดูงานและประชุมเชิงปฏิบัติการ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ อาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน ตำบลห้วงน้ำขาว อำเภอเมืองตราด จำนวน 30 คน เลือกแบบเจาะจงจากกลุ่มที่ได้รับรางวัลด้านสิ่งแวดล้อม และเปรียบเทียบความรู้ของอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้านก่อนกับหลังการพัฒนา โดยใช้แบบทดสอบความรู้ มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.98 มีค่าอำนาจจำแนกเท่ากับ 0.78 แบบประเมินคุณลักษณะ มีค่าดัชนีความสอดคล้องเท่ากับ 0.80 วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิเคราะห์เนื้อหา ใช้สถิติค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบนเบี่ยงมาตรฐาน การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน และการทดสอบค่าทีผลการวิจัยพบว่า1.ปัญหาของอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน ประกอบด้วย 1) ขาดโอกาสในการรับข้อมูลข่าวสาร 2) ขาดการรวมกลุ่มกันเป็นเครือข่ายอย่างเข้มแข็ง 3) ขาดความรู้ ความตระหนัก และประสบการณ์ในการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 4) ขาดการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การวางแผน การตัดสินใจ รวมถึงการดำเนินงานโครงการภาครัฐที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และ 5) ขาดการพัฒนาศักยภาพด้านความรู้ ความตระหนัก การมีส่วนร่วม จริยธรรม การประชาสัมพันธ์และการถ่ายทอดความรู้ สำหรับความต้องการพัฒนาคุณลักษณะของอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน ประกอบด้วย 1) ด้านความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 2) ด้านความตระหนัก เจตคติ จิตสำนึก และการมีส่วนร่วม 3) ด้านจริยธรรมสิ่งแวดล้อม 4) ด้านการสื่อสาร การประชาสัมพันธ์ การเป็นวิทยากรถ่ายทอดความรู้ และ 5) ต้องการฝึกอบรมและคู่มือในการปฏิบัติงาน2.คุณลักษณะของอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน มี 5 องค์ประกอบ 51 คุณลักษณะ ดังนี้ 1) ด้านการมีความรู้ที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มี 11 คุณลักษณะ 2) ด้านเจตคติต่อทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มี 10 คุณลักษณะ 3) ด้านจริยธรรมสิ่งแวดล้อม มี 10 คุณลักษณะ 4) ด้านการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มี 10 คุณลักษณะ และ 5) ด้านการประชาสัมพันธ์และถ่ายทอดความรู้ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มี 10 คุณลักษณะ3.การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน พบว่า คุณลักษณะของอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน มี 5 องค์ประกอบ 37 คุณลักษณะ ได้แก่ 1) ด้านการมีความรู้ที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มี 8 คุณลักษณะ (r = 0.10, CMIN/DF = 1.58, GFI = 0.99, RMSEA = 0.03) 2) ด้านเจตคติต่อทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มี 7 คุณลักษณะ (r = 0.24, CMIN/DF = 1.28, GFI = 0.99, RMSEA = 0.02) 3) ด้านจริยธรรมสิ่งแวดล้อม มี 7 คุณลักษณะ (r = 0.22, CMIN/DF = 1.33, GFI = 0.99, RMSEA = 0.03) 4) ด้านการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มี 7 คุณลักษณะ (r = 0.71, CMIN/DF = 0.68, GFI = 0.10, RMSEA = 0.00) และ 5) การประชาสัมพันธ์และการถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มี 8 คุณลักษณะ (r = 0.55, CMIN/DF = 0.91, GFI = 0.99, RMSEA = 0.00)4. การพัฒนาคุณลักษณะอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหมู่บ้าน พบว่า ก่อนการพัฒนามีความรู้อยู่ในระดับปานกลาง (ร้อยละ 58.61) หลังการพัฒนามีความรู้อยู่ในระดับมากที่สุด (ร้อยละ 87.18) และผลการประเมินคุณลักษณะก่อนการพัฒนา พบว่า อยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.47, S.D.= 0.62) หลังการพัฒนา พบว่า อยู่ในระดับมาก ( = 4.35, S.D.= 0.67) ผลการเปรียบเทียบความรู้และคุณลักษณะ พบว่า หลังการพัฒนาอาสาสมัคร มีความรู้และคุณลักษณะสูงกว่าก่อนการพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05
มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ
Role:
ประธานที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์.
CallNumber:
วพ 352.66 พ143ป 2561
©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ฯ