การรำแก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิง จังหวัดนครปฐม

Dance as votive offering to Luang Pho Wat Rai-Khing, Nakorn Pathom province

Name: มรกต ไพรศรี

ThaSH: การเต้นรำ -- แง่ศาสนา

ThaSH: การรำทางศาสนา -- ไทย -- นครปฐม

Abstract: วิทยานิพนธ์เรื่อง การรำแก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิง จังหวัดนครปฐม เป็นงานวิจัยที่ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิง คุณภาพ มีวัตถุประสงค์ศึกษาระบบความเชื่อต่อองค์หลวงพ่อวัดไร่ขิง ศึกษารูปแบบกระบวนการรำและดนตรีที่ใช้ในการ แก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิง และศึกษาวิเคราะห์บทบาทหน้าที่ของละครรำแก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิง ตำบลไร่ขิง อำเภอสาม พราน จังหวัดนครปฐม โดยศึกษาค้นคว้า วิเคราะห์ จากข้อมูลจากเอกสารและข้อมูลภาคสนาม ผลการวิจัยมีดังนี้ หลวงพ่อวัดไร่ขิงเป็นพระพุทธรูปที่มีผู้ศรัทธาและนิยมมาสักการะขอพรกันมาก มีความเชื่อว่า หลวงพ่อ วัดไร่ขิงสามารถสร้างปาฏิหาริย์ในเรื่องการแคล้วคลาด ความปลอดภัย การสมปรารถนา และความสุขใจ ซึ่งทำให้เกิด พิธีกรรมต่างๆ ได้แก่ การกราบไหว้ขอพร การบริจาค การทำพระเครื่อง การสะเดาะเคราะห์ การบนบานและการแก้บน การรำแก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิงเกิดจากความนิยมหรือความสนใจเป็นส่วนตัวของพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ เจ้าอาวาสผู้ก่อตั้งวัดไร่ขิง ซึ่งหลังจากท่านมรณภาพ ชาวบ้านและคณะกรรมการวัดจึงจัดแสดงละครรำในงานเพื่อต้องการ แสดงความมุฑิตาจิต และระลึกถึงท่านเจ้าอาวาสพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ ภายหลังจึงได้นำละครมาใช้แก้บนหลวงพ่อวัดไร่ ขิงซึ่งเป็นพระพุทธรูปคู่วัดไร่ขิง ปัจจุบันละครรำแก้บนกลายเป็นสัญลักษณ์ในการแก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิง ซึ่งกระบวนการ รำแก้บนมี 3 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 การบูชาครู เป็นการแสดงความเคารพครูทั้งสองศาสตร์ ได้แก่ ครูละครและครูดนตรี โดยใช้หมากพลู ธูป เทียน ดอกไม้พวงมาลัย และเงินกำนล 6 บาท การบูชาจะเริ่มก่อนเวลาแสดงประมาณ 30 นาที โดย หัวหน้าคณะละครจะเป็นผู้ทำพิธีบูชาครูละคร หัวหน้าวงดนตรีจะเป็นผู้ทำพิธีบูชา ครูดนตรี ขั้นตอนที่ 2 การบรรเลงโหม โรง เป็นการบรรเลงโหมโรงด้วยเพลงสาธุการด้วยวงปี่พาทย์ เพื่อประกาศ ให้คนทราบว่าละครใกล้จะเริ่มรำแล้ว และ ขั้นตอนที่ 3 การรำแก้บน เป็นการรำเพลงช้าและเพลงเร็ว โดยผู้แสดงจะเริ่มจากการรำในทิศที่ 1 คือ ทิศที่หันหน้าเข้าหา องค์หลวงพ่อวัดไร่ขิง เริ่มต้นด้วยการนั่งคุกเข่า หันหน้าตรงและเริ่มต้น การรำด้วยการใช้ท่ารำที่สื่อถึงการสักการะองค์ หลวงพ่อวัดไร่ขิงด้วยท่าไหว้ จากนั้นหันอีก 2 ทิศ และกลับมาที่ทิศที่ 1 แล้วลงเพลงลา ผู้แสดงจะนั่งลงคุกเข่าแล้วจบการรำ ด้วยท่าไหว้และก้มกราบ บทบาทหน้าที่ของละครรำแก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิง ตำบลไร่ขิง อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม ออกเป็น 4 ประเด็น คือ 1) บทบาทหน้าที่ของการรำแก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิงในพิธีกรรม 2) บทบาทหน้าที่ของการรำแก้บน หลวงพ่อวัดไร่ขิงในการสร้างความบันเทิง 3) บทบาทหน้าที่ของการรำแก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิงในการสืบทอดวัฒนธรรม 4) บทบาทของการรำแก้บนหลวงพ่อวัดไร่ขิงต่อชุมชน

Abstract: “Dance as Votive Offering to Luang Pho Wat Rai-khing, Nakorn Pathom” is this qualitative research. The objectives are to study the belief, the style, and the procedures of dance and music used as a votive offering, and to analyze the roles of dance as a votive offering to Luang Pho Wat Rai-khing, Rai-khing Sub-district, Sam Phran District, Nakorn Pathom Province. The research is done by studying and analyzing data from related document and field data. The results are as follows: Luang Pho Wat Rai-khing is the Buddha image that is highly revered and people usually come to honor him and ask for his blessing. It is believed that Luang Pho Wat Rai-khing can create a miracle in avoiding harm, ensuring safety, and fulfilling one’s wishes and happiness. Therefore, there are many ceremonies and activities to worship him, including paying homage, asking for his blessing, donating, making of small Buddha images, removing one’s bad fortune, making a vow, and a votive offering. The origin of dance as a votive offering to Luang Pho Wat Rai-khing is from the personal favor or interest of Phra Ubaleekhunupamajan, the abbot and the founder of Wat Rai-khing. After his death, villagers and the temple’s committee held a dance at his funeral to express their sympathy and gratefulness to him. Later, the dance was also used as a votive offering to Luang Pho Wat Rai-khing, the Buddha image of the temple. At present, the dance has become the symbol of the votive offering to Luang Pho Wat Rai-khing. The procedures of the dance were divided into 3 steps. The first step is honoring the teachers to pay respect to the teachers of the 2 arts, which are dance and music. The offerings are betel nuts, incense sticks, candles, flower garlands, and the offering of money (6 baht). The honoring will precede the dance by 30 minutes. The leader of the dance team will perform the honoring of the teacher of the dance, while the leader of the music band will perform the honoring the teacher of the music. The second step is playing the overture music with a Sathukan Song, the song for inviting good spirits, by Piphat ensemble, to announce the start of the dance. The third step is the dance, which consists of a slow dance and a fast dance. The dancer will start dancing in the first direction, which is the direction facing Luang Pho Wat Rai-khing, by sitting on one’s knees, face straight, and using the Wai dance to pay homage to Luang Pho Wat Rai-khing. Then the dancer will turn to the other two directions and back to the first direction again with the ending of the music. The dancer will sit on Their knees and end the dance with a Wai and Krab. The roles of dance as a votive offering to Luang Pho Wat Rai-khing, Rai-khing Subdistrict, Sam Phran District, Nakorn Pathom Province can be divided into 4 aspects; 1) the role of the dance as a ceremony; 2) the role of the dance as an entertainment; 3) the role of the dance as a cultural inheritance; 4) the role of the dance as the dance of community.

มหาวิทยาลัยมหิดล. หอสมุดและคลังความรู้มหาวิทยาลัยมหิดล

Address: นครปฐม

Email: liwww@mahidol.ac.th

Name: โสฬส ศิริไสย์

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Name: ขนบพร วงศ์กาฬสินธุ์

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Created: 2556

Modified: 2562-11-19

Issued: 2562-11-19

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: วพ ม192ก 2556

tha

Spatial: นครปฐม

DegreeName: ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: วัฒนธรรมและการพัฒนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหิดล

©copyrights มหาวิทยาลัยมหิดล

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	5137492.pdf	33.79 MB	42	2025-12-17 15:17:33

ใช้เวลา

-0.584178 วินาที