คุณสมบัติของสารสกัดจากพืชวงศ์ขิง : อิทธิพลของวิธีการสกัดต่อการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียและการเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ

Functional Properties of Zingiberaceae Extracts: Effect of Extraction Methods on the Antibacterial and Antioxidant Activities

Name: กฤติกา นรจิตร

Organization : มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี. คณะทรัพยากรชีวภาพและเทคโนโลยี. สาขาวิชาเทคโนโลยีชีวเคมี

Name: Krittika Norajit

Organization : King Mongkut's University of Technology Thonburi. School of Bioresources and Technology. Biochemical Technology

keyword: สารสกัด

; พืชวงศ์ขิง

; คุณสมบัติ

; การยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย

; Functional Properties

; Ginger (Zingiber officinale Roscoe.)

; Effect of Extraction Methods

Abstract: งานวิจัยนี้ศึกษาประสิทธิภาพการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุการเน่าเสียของอาหารและการเป็นสารต้านอนุมูลอิสระของน้ำมันหอมระเหยที่สกัดจากพืชวงศ์ขิง 5 ชนิด (ขิง ข่า ขมิ้นชัน กระชาย และเร่วหอม) โดยการต้มกลั่นและการสกัดด้วยตัวทำละลาย 2 ชนิด (petroleumether and ethanol) ผลการวิเคราะห์องค์ประกอบของสารหอมระเหยด้วย gas chromatography-massspectrometry [GC-MS] พบว่าสารประกอบหลักของข่าและเร่วหอมที่สกัดด้วยการต้มกลั่นคือ methyl chavicol ส่วนที่สกัดด้วย ethanol คือ fraeseol and anethole ตามลำดับ ส่วนน้ำมันหอมระเหยของกระชายที่สกัดด้วยการต้มกลั่นและสกัดด้วยตัวทำละลายทั้ง 2 ชนิดมี y-terpinene และgeraniol เป็นสารประกอบหลัก ตามลำดับ อย่างไรก็ตามพบว่าวิธีการสกัดน้ำมันหอมระเหยจากพืชวงศ์ขิงที่ดีที่สุด คือการสกัดด้วย ethanol ซึ่งให้ปริมาณน้ำมันหอมระเหยสูงที่สุด ยกเว้นเร่วหอมซึ่ง พบว่าเมื่อสกัดด้วย petroleum ether ให้ปริมาณน้ำมันหอมระเหยสูงกว่าสกัดด้วย Ethanol การทดสอบความสามารถของน้ำมันหอมระเหยต่อการทำปฎิกิริยากับอนุมูลอิสระโดยวิธี DPPH[2,2- dipheny1-1 picrylhydrazyl] free radical scavenging method พบว่าสารสกัดขิงที่สกัดด้วย ethanol [ginger-ED]และสารสกัดขิงที่สกัดจากกากที่เหลือด้วย ethanol[ginger-EW] สามารถเข้าทำปฎิกิริยากับอนุมูลอิสระ โดยได้ค่า % scavenging effect เท่ากับ 23.75 และ 23.01 ตามลำดับ และพบว่าความสามารถในการเข้าทำปฎิกิริยากับอนุมูลอิสระเพิ่มขึ้นเมื่อความเข้มข้นของสารสกัดสูงขึ้น เมื่อทดสอบประสิทธิภาพการยับยั้งปฎิกิริยาออกซิเดชัน โดยวิธี B-carrotene bleaching method พบว่าสารสกัดขมิ้นชันที่สกัดจากกากที่เหลือด้วย ethanol [turmeric-EW] มีความสามารถในการยับยั้งปฎิกิริยา ออกซิเดชันได้ดีที่สุด เท่ากับร้อยละ 86.2 รองลงมาเป็นสารสกัดขมิ้นชันที่สกัดด้วย ethanol [turmeric-ED] ร้อยละ 78.21 สำหรับปริมาณ total phenolic compounds พบสูงสุดในน้ำมันหอมระเหยที่สกัดจาก Turmeric-EW รองลงมาได้แก่ turmeric-ED, ginger-ED and ginger-EW มีปริมาณ total phenolic compounds เท่ากับ 38.41, 29.62, 24.22, 23.55 มิลลิกรัมต่อกรัมของสารสกัด ตามลำดับการทดสอบประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย 4 ชนิด คือ Escherichia coli,Staphylococcus aureus, Bacillus cereus and Listeria monocytogenes พบว่าน้ำมันหอมระเหยของกระชายและเร่วหอมที่ได้จากการต้มกลั่นสามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียที่นำมา ทดสอบได้ทุกชนิด ในขณะที่น้ำมันหอมระเหยระเหยที่สกัดได้อีก 18 ชนิด ไม่สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อ Escherichia coli ได้ ส่วนน้ำมันหอมระเหยของขิงจากการต้มกลั่นมีประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียแกรมบวก 3 ชนิดได้ดีที่สุด (S.aureus, B cereus and L. monocytogenes) นอกจากนี้ในงานวิจัยได้ทดสอบความสามารถของสารสกัดต่อการยับยั้งปฎิกิริยาออกซิเดชันในน้ำมันถั่วเหลืองเก็บที่อุณหภูมิ 98 องศาเซลเซียส โดยศึกษา peroxide และปริมาณ TBA [thiobarbituric acid] พบว่าสารสกัดจาก turmeric-ED มีประสิทธิภาพยับยั้งการเกิด primary product ของปฏิกิริยาออกซิเดชันได้ดีที่สุด โดยมีค่า peroxide เท่ากับ32 มิลลิอิควิวาเลนซ์เปอร์ออกไซด์ต่อ 1 กิโลกรัมของน้ำมันถั้วเหลืองแต่พบความสามารถในการยับยั้งการเกิด Secondary product ต่ำ

Abstract: The present study was conducted to evaluate the antibacterial and antioxidant activities of essential oil obtained by steam distillation, hydrodistillation and two solvent extractions (petroleum ether and ethanol) from five Zingiberaceae species; ginger (Zingiber officinale Roscoe.), galanga (Alpinia galanga Sw.), turmeric (Curcuma longa L.), kaempferia (Boesenbergia pandurata Holtt.) and bastard cardamom (Amomum xanthioides Wall.). Volatile compounds of all extracts were analyzed by gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS). Major compositions of ginger were zingiberene and farnesene and of turmeric were turmerone and curlone. In galanga and bastard cardamom, methyl chavicol was the major compound, extracted by hydrodistillation and fraeseol and anethole were major compounds, extracted by ethanol. Kaempferia essential oil obtained from hydrodistillation and solvent extraction, consisted of ?-terpinene and geraniol as major compounds, respectively. Although ethanol extraction was the best extraction procedure to extract essential oil from all ginger family, petroleum ether was good for extract the essential oil from bastard cardamom. Effectiveness of essential oil on radical-scavenging was tested by and DPPH (2,2-diphenyl-1- picrylhydrazyl) free radical scavenging method. It was found that ginger extracted by ethanol (ginger-ED) and waste ginger extracted by ethanol (ginger-EW) showed a high scavenging effect to free radical at 23.75 and 23.01, respectively. It was also found that the high concentration of plant extracted, the high scavenging effect to free radical. When antioxidant properties were tested by ?-carotene bleaching method, results showed that turmeric extracted (turmeric-ED) and waste turmeric extracted by ethanol (turmeric-EW) had a high antioxidant activity at 86.2 and 78.21, respectively. Total phenolic compounds were found high in turmeric-EW, turmeric-ED, ginger-ED and ginger-EW at 38.41, 29.62, 24.22 and 23.55 mg/ g of extracted, respectively. Antibacterial property of essential oil against four bacteria, Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Bacillus cereus and Listeria monocytogenes was performed. Results showed that essential oil obtained by hydrodistillation extraction of kaempferia and bastard cardamom could inhibit growth of all tested bacteria. The other 18 essential oils did not have an activity against E. coli. Essential oil of ginger by hydrodistillation had the highest efficiency against three positive strains of bacteria (S. aureus, B. cereus and L. monocytogenes). Furthermore, antioxidant activity by measuring peroxide value and TBA value, was studied in soybean oil at 98?C. It was found that turmeric-ED could inhibit at highest activity of primary product of free radical measured as peroxide value of 32 milliequivalentperoxide/1 kg of soybean oil. However, it was not found an inhibition of secondary product of antioxidant activity in soybean oil.

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

Address: กรุงเทพมหานคร (Bangkok)

Email: info.lib@mail.kmutt.ac.th

Name: ณัฎฐา เลาหกุลจิตต์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: อรพิน เกิดชูชื่น

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: Natta Laohakunjit

Role: Advisor

Name: Orapin Kerdchoecheun

Role: Advisor

Created: 2548

Modified: 2552-02-03

Issued: 2551-06-27

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

text/plain

ISBN: 9741845847

CallNumber: BCT127

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: เทคโนโลยีชีวเคมี

Grantor: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

©copyrights มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	BCT127.pdf	1.44 MB	1882	2025-08-11 17:56:02
2	BCT127ab.pdf	102.64 KB	998	2025-05-18 15:53:42

ใช้เวลา

0.043026 วินาที