การพัฒนาหลักสัปปายะเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท

Development of Subpaya to Enhance Efficacy of Mediation

Name: ผุสดี รุ่งเรืองผดุง

keyword: หลักสัปปายะ

; การไกล่เกลี่ยข้อพิพาท

Abstract: ดุษฎีนิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ (๑) เพื่อศึกษาบริบท สภาพปัญหา อุปสรรคและแนวทางในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท (๒) เพื่อศึกษาหลักสัปปายะในพระพุทธศาสนาเถรวาท (๓) เพื่อพัฒนาหลักสัปปายะเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเน้นการวิจัยเชิงเอกสารและการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิด้านการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทและด้านพระพุทธศาสนาเถรวาท ผลการศึกษาวิจัย พบว่า การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทควรมีการพัฒนาทั้งสันติภายในหรือสิ่งแวดล้อมด้านจิตใจ หมายถึง สิ่งแวดล้อมภายในที่เป็นปัจจัยทำให้เกิดความความรู้สึกนึกคิดหรือพฤติกรรม และสันติภายนอก คือ เรื่องของระบบโครงสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อความสำเร็จในการไกล่เกลี่ยหรือสิ่งแวดล้อมด้านกายภาพ หมายถึง สิ่งแวดล้อมที่ประกอบด้วยวัตถุสิ่งของที่อยู่รอบกายเรา สิ่งแวดล้อมด้านสังคม หมายถึง สิ่งแวดล้อมที่เป็นความสัมพันธ์หรือปฏิสัมพันธ์ต่าง ๆ ระหว่างผู้คน อิทธิพลของสิ่งแวดล้อมภายนอก สามารถส่งผลต่อทัศนคติ จิตสำนึกและพฤติกรรมของผู้คน (สิ่งแวดล้อมภายใน) ได้ หลักสัปปายะ ๗ ได้แก่ (๑) อาวาสสัปปายะ คือ ที่อยู่อาศัย หรือ วัด ราวป่า โคนต้นไม้ สำนักปฏิบัติธรรม กุฏิสงฆ์ อาราม เรือนว่างอันเป็นที่สบาย สงบ (๒) โคจรสัปปายะ คือ ทางเดิน ถนนหนทางไปมาได้สะดวก ไม่ใกล้ ไม่ไกลนัก หนทางในการบิณฑบาตไม่ลำบากนัก อีกทั้งภายในสถานที่ก็ควรมีทางเดินจงกรมที่เหมาะสมแก่การปฏิบัติธรรม (๓) ภัสสสัปปายะ คือ การสนทนา พูดคุย การฟัง คือ การสนทนา พูดคุยกันแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อการปฏิบัติ ได้ฟังสิ่งที่จะทำให้จิตใจเกิดศรัทธา วิริยะ อุสาหะ ความสงบระงับในการที่จะทำความเพียรให้ก้าวหน้า (๔) ปุคคลสัปปายะ คือ บุคคลที่อยู่ร่วมกัน บุคคลที่ติดต่อคบหา ควรเป็นผู้ตั้งมั่นในศีลธรรม มีความสันโดษ มักน้อย ชักจูงแนะนำไปในทางที่จะเป็นประโยชน์ต่อการทำความเพียร (๕) โภชนสัปปายะ คือ อาหารที่บริโภค ควรเป็นอาหารที่สบายต่อความเป็นอยู่ในอัตภาพแห่งตน เมื่อบริโภคเข้าไปแล้ว ไม่ทำให้เกิดทุกขเวทนา (๖) อุตุสัปปายะ คือ ฤดูอันเป็นที่สบาย ความร้อน ความเย็น ของอากาศตามฤดูกาล ไม่ร้อนเกินไป ไม่หนาวจัดเกินไป ซึ่งจะทำให้เกิดความเจ็บไข้ได้ป่วยแก่ร่างกาย (๗) อิริยาปถสัปปายะ คือ อิริยาบถอันเป็นที่สบาย การเคลื่อนไหว ยืน เดิน นั่ง นอน อิริยาบถใดที่ทำให้จิตไม่สงบระงับ ก็แสดงว่าอิริยาบถนั้นไม่สบายไม่เหมาะสม จึงเว้นเสียจากการใช้อิริยาบถนั้น หากเมื่อจำเป็นก็ใช้แต่น้อย การพัฒนาหลักสัปปายะเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท เป็นการพัฒนาสิ่งแวดล้อมด้านต่าง ๆ เพื่อเกื้อหนุนให้การไกล่เกลี่ยบรรลุเป้าหมาย ด้วยความพอใจของทุกฝ่าย ได้แก่ (๑) อาวาสสัปปายะ อาคารสถานที่ ห้องไกล่เกลี่ยสะอาด เหมาะสมและเพียงพอกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท (๒) โคจรสัปปายะ การเดินทางไปมาสะดวก มีป้ายบอกทางชัดเจน วางผังอาคารอย่างเป็นระบบ (๓) ภัสสสัปปายะ มีระบบขั้นตอนในการสื่อสารสนทนาพูดคุยหาทางออกร่วมกัน การได้รับคำแนะนำที่ดีจากผู้ไกล่เกลี่ย (๔) ปุคคลสัปปายะ ผู้ไกล่เกลี่ยต้องมีความรู้ ความสามารถ เทคนิค ประสบการณ์ในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ทำให้ข้อพิพาทยุติได้ และรักษาความสัมพันธ์ที่ดีของทุกฝ่ายไว้ได้ (๕) โภชนสัปปายะ จัดอาหารหรือเครื่องดื่มที่เหมาะสม บริการในระหว่างการไกล่เกลี่ย (๖) อุตุสัปปายะ การควบคุมอุณหภูมิ ระบบระบายอากาศ แสงสว่าง สีภายในห้องไกล่เกลี่ย และไม่มีเสียงรบกวนระหว่างการไกล่เกลี่ย ๗) อิริยาปถสัปปายะ การวางตัวของผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายเหมาะสมกับกาลเทศะและจรรยาบรรณวิชาชีพ การจัดที่นั่งในการไกล่เกลี่ยเหมาะสมสะดวกต่อการเคลื่อนไหว

Abstract: This dissertation has objectives as (1) to study the context, problematic condition, impediment, and means in conciliation, (2) to study the principle of advantageous conditions (Sappāya) in Theravada Buddhism, and (3) to develop the principle of advantageous conditions (Sappāya) for an efficiency improvement in conciliation. This research is a qualitative research focusing on the documentary research and the interview with experts in conciliation and Theravada Buddhism. The results of this research were as follows: The conciliation should acquire the development of inner peace or mental environment meaning the inner environment which was the factors resulting in feelings, thoughts, and behaviors. For the outer peace, the meaning was about the environmental structure system which was supportive to the success in mediation; or the physical environment meaning the environment which consisted of material things surrounding our physical body. For the social environment, the meaning was about the environment that composed of various interaction or relationship between people. The influence of an outer environment could have an effect attitude, conscious, and personal behavior (inner environment). The 7 principles of Sappāya are (1) Āvāsa-sappāya means suitable abode or temple, edge of a forest, trunk of a tree, meditation center, monk’s cell, monastery, empty dwelling with calmness and comfort. (2) Gocara-sappāya means pavement, convenient road which was not too far or too closed, not too inconvenient in receiving food offerings. Moreover, inside the suitable resort, there should be pavement for the practitioners. (3) Bhassa-sappāya means conversation, speech, listening which were the conversation about usefulness in practice, the listening about things which would support faith, diligence, endeavor, calmness and suppression, in order to advance the perseverance. (4) Puggala-sappāya means persons living together, persons contacting together should be persons who were persistence in morality, reclusive, modest, and persuasive into the beneficial way in perseverance. (5) Bhojana-sappāya means the food intake should be appropriate to an individual condition. After consumption, it should not create any painful feelings. (6) Utu-sappāya means suitable climate; hotness and coldness of seasonal climate which should not be too hot or too cold resulting in the personal illness. (7) Iriyāpatha-sappāya means suitable posture; and movement, stand, walk, sit, sleep. It any posture created uncomfortable mind, it might be because the unsuitable posture so the practitioner should refrain from that one and used only if necessary. A Development of Sappāya Principle for Efficiency Improvement in Conciliation was a development in different areas of environment. This would support the mediation to reach the target goal with satisfaction from every party which was (1) Āvāsa-sappāya means building, venue, mediation room was clean, suitable and enough for the conciliation. (2) Gocara-sappāya means the convenient transportation, clear direction signboard, and systematic building plan. (3) Bhassa-sappāya means the systematic and procedure in communication, conversation, discussion, and joint solution. (4) Puggala-sappāya means the mediator should acquire knowledge, ability, technique, and experience in handling the conciliation in order to end the dispute but still maintaining the good relationship between all parties. (5) Bhojana-sappāya means the appropriate food and drinks catering and serving during the mediation. (6) Utu-sappāya means the temperature control, air ventilation, light and color inside the mediation room, and sound during the mediation. (7) Iriyāpatha-sappāya means the appropriateness of all parties in well manners, suitable for time and place, professional ethics, and the seat arrangement in mediation should be suitable for movement.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาหรรษา ธมฺมหาโส

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาดวงเด่น ฐิตญาโณ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2561

Modified: 2562-09-26

Issued: 2562-09-26

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: สาขาวิชาสันติศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU62011616.pdf	4.91 MB	28	2024-10-22 14:58:06

ใช้เวลา

0.022046 วินาที