ศึกษาวิเคราะห์หลักการพัฒนามนุษย์ในพระพุทธศาสนาเถรวาทกับศาสนาพราหมณ์-ฮินดู

An Analytical Study of the Principles of Human Development in Theravada Buddhism and Brahmin - Hinduism

Name: พระชนินทร์ วรญาโณ (วายุระกุล)

keyword: หลักการพัฒนามนุษย์

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑) เพื่อศึกษาหลักการพัฒนามนุษย์ในพระพุทธศาสนาเถรวาท ๒) เพื่อศึกษาหลักการพัฒนามนุษย์ในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และ ๓) เพื่อวิเคราะห์หลักการพัฒนามนุษย์ในพระพุทธศาสนาเถรวาทกับศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ผลการศึกษาพบว่า พระพุทธศาสนาเถรวาท มีทัศนะ การพัฒนามนุษย์ก็คือการทำให้คนเจริญขึ้นหรือมีความดีงามขึ้นทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ ด้วยการปฏิบัติตามหลักการพัฒนา ๔ ด้าน ๑) การฝึกฝนพัฒนาด้วยกาย คือ การมีความสัมพันธ์ที่เกื้อกูลกับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพ ให้เป็นไปในทางที่เกิดประโยชน์แก่ชีวิต ๒) การฝึกฝนพัฒนาด้านศีล คือ มีพฤติกรรมทางสังคมที่พัฒนาแล้ว ไม่เบียดเบียนก่อความเดือดร้อนแก่ผู้อื่น ดำรงตนอยู่ในวินัยและอาชีวะที่สุจริต มีความสัมพันธ์ทางสังคมในลักษณะที่เกื้อกูลสร้างสรรค์ และส่งเสริมสันติสุข ๓) การฝึกฝนพัฒนาด้านจิต คือ การทำจิตใจให้เจริญงอกงามขึ้นในความดีงาม ความเข้มแข็ง มั่นคง สงบสุข และเป็นอิสระ และ ๔) การฝึกฝนพัฒนาด้านปัญญา คือ รู้จักคิด รู้จักพิจารณา รู้จักวินิจฉัย รู้จักแก้ปัญหา และรู้จักจัดทำดำเนินการต่าง ๆ ด้วยปัญญาที่บริสุทธิ์ ซึ่งมีจุดมุ่งหมายสำคัญคือการแจ้งมรรค ผล นิพพาน อันเป็นเป้าหมายสูงสุดของการพัฒนา ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู มีทัศนะว่า การพัฒนามนุษย์ ก็คือการเสริมสร้างศักยภาพของบุคคลให้เป็นที่พึ่งทั้งแก่ตนเองและผู้อื่นด้วยการพัฒนาทางด้านกาย วาจา และจิตใจ โดยอาศัยหลักธรรมทางศาสนาที่เรียกว่า ฮินดูธรรม อันเป็นหลักธรรมที่ส่งเสริมบุคคลให้ดำรงตนอยู่ถูกกาล หรือเหมาะสมกับวัย ก็คือการมีธรรมะตามหลักของอาศรมทั้ง ๔ คือ พรหมจรรย์ เป็นวัยแห่งการศึกษา คฤหัสถ์เป็นวัยแห่งการครองเรือน วนปรัสถะและสันยาสี เป็นวัยแห่งการเข้าป่าศึกษาธรรม และออกบวชมุ่งแสวงหาโมกษะ กล่าวได้ว่า โมกษะในศาสนาพราหมณ์-ฮินดูนั้น ถือว่าเป็นอันติมะสัจจะ คือความจริงสูงสุดเป็นสภาวะที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลง เป็นอมตะกระจายอยู่ทั่วไป อยู่เหนือกรรมดีกรรมชั่ว ไม่มีอดีต ปัจจุบัน และอนาคตไม่มีรูปร่างและพรหมันก็คือโมกษะ หรือความหลุดพ้น เป็นสภาวะที่ปราศจากความรักความหลงและบุญบาปทั้งปวง เป็นความบริสุทธิ์สูงสุด อิทธิพลและคุณค่าการพัฒนามนุษย์ต่อสังคมในทางพระพุทธศาสนาเถรวาทกับศาสนาพราหมณ์-ฮินดูนั้น ทั้งสองศาสนามองว่า การพัฒนามนุษย์นั้นนอกจะพัฒนาตัวมนุษย์ผู้นั้นให้เจริญทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และปัญญาเฉพาะตนเองทั้งในระดับโลกิยะและระดับโลกุตตระแล้ว ยังส่งผลให้เกิดสันติสุขต่อสังคมโลกทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง การศึกษา เป็นต้น ซึ่งนั่นเป็นผลมาจากการนำจิตวิญญาณบริสุทธิ์ของผู้ที่ได้รับการพัฒนาแล้ว ไปพัฒนาบุคคลอื่นต่อไป ก่อให้เกิดสันติสุขถาวร ที่เรียกว่า การพัฒนาที่ยั่งยืนนั่นเอง

Abstract: This thesis has three objectives: 1) to study of the Principles of human development in Theravada Buddhism 2) to study of the Principles of human development in Brahmanism-Hinduism and 3) to analytical study of the Principles of human development in Theravada Buddhism and Brahmin – Hinduism. The results of the study were as follows: Theravada Buddhism is of the view that human development is to make man prosperous or having goodness both in physique and mind by following the principle of four developments: 1) physical development: on this kind of development, there should be relationship that sustains physical environment leading to the beneficial life of people, 2) moral development: social behavior should be developed, and there should be no harm to others, letting oneself in discipline and right livelihood, and also having social relationship with sustainability, creativity, peacefulness and happiness, 3) mental development: it is the kind of making mind developed, strong, stable, peaceful, happy, and liberated, and 4) wisdom development: it is the kind of knowing to think, of knowing to consider, of knowing to contemplate, of knowing to resolve problem, and of knowing to manage all activities with pure wisdom by having the importance goal on realizing Noble Path, Noble Fruits, and Nibbāna as the final goal of all developments. Brahmin – Hinduism is of the view that human development is to build and support people to be the protector for oneself and other with physical, verbal, and mental development through religious doctrine as called ‘Hindu-Dhamma.’ This Dhamma is the supporter of people to lead themselves on the right time or on the suitable age, that is to say, it is the Dhamma following the four Ashrama, viz., Brahmacharya-- representing the bachelor student stage of life, Grihastha--referring to the individual householder, Vanaprastha—referring to the retirement stage, where a person goes to forest for study Dhamma, and Sannyasa—referring to the stage of renouncing the world, that is, seeking Moksha. It is said that Moksha in Brahmin – Hinduism is called the ultimate reality; it is the state of no changing, everlasting, and pervading in everywhere, existing beyond good or bad deed with no the past, no the present, and no the future, and also there is no any form of Moksha. In other words, Brahman is Moksha or the deliverance, it is the state of no greed, no illusion, and no all merits and evils, it is the supreme purity. On the influence and the value of human development, both Theravada Buddhism and Brahmin – Hinduism have the view that human development, apart from developing body, mind, and wisdom of individual in both mundane and supra-mundane level, would bring peace and happiness to society and the world on the economic, social, and educational aspects, etc. This is the result of bringing the pure soul of the developed person to develop other, thus causing the everlasting peace and happiness as called ‘sustainable development.’

Mahachulalongkornrajavidyalaya University. Center Library

Address: AYUTTHAYA

Email: library@mcu.ac.th

Name: ณัทธีร์ ศรีดี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระราชสิทธิมุนี วิ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2560

Modified: 2562-09-25

Issued: 2562-09-25

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU600207002.pdf	1.52 MB	35	2025-02-20 16:18:17

ใช้เวลา

0.036631 วินาที