ศึกษาวิเคราะห์พฤติกรรมสตรีที่ปรากฏในกุณาลชาดก

An Analytical Study on the behaviors as appeared in Kuṇāla Jātaka

Name: ขวัญตระกูล บุทธิจักร

keyword: พฤติกรรมสตรี

; กุณาลชาดก

Abstract: การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑) เพื่อศึกษาโครงสร้างและเนื้อหาของกุณาลชาดก ๒) เพื่อศึกษาหลักคำสอนที่ปรากฏในกุณาลชาดก ๓) เพื่อวิเคราะห์พฤติกรรมสตรีที่ปรากฏในกุณาลชาดก โดยเป็นการศึกษาวิจัยเชิงเอกสาร (Documentary Research) ผลการศึกษา พบว่า กุณาลชาดกมีองค์ประกอบ ๕ ประการ เป็นโครงสร้างที่สำคัญประกอบด้วย ๑) ปัจจุบันวัตถุ เนื้อเรื่องส่วนปัจจุบันกล่าวถึงเหตุการณ์ที่พระพุทธเจ้าเสด็จไปห้ามสงครามระหว่างพระประยูรญาติจากเมืองกบิลพัสดุ์กับเมืองเทวทหะ จากนั้นจึงทรงพาเอาพระราชกุมาร ๕๐๐ พระองค์จากเมืองทั้งสองมาอุปสมบทประพฤติพรหมจรรย์ในพระธรรมวินัยของพระองค์ ๒) อตีตวัตถุ เนื้อเรื่องส่วนที่เป็นอดีตกล่าวถึงเรื่องราวชีวิตของนกดุเหว่าสองฝูง โดยที่ฝูงหนึ่งมีหัวหน้าชื่อกุณาละ ผู้ไม่ยอมอยู่ใต้อำนาจของเหล่านางนกภรรยา กับอีกฝูงหนึ่งมีหัวหน้าชื่อปุณณมุขะ ผู้ถูกเหล่านางนกภรรยาทอดทิ้งในยามป่วยไข้ ๓) คาถา บทประพันธ์ประเภทร้อยกรองพรรณนาธรรมชาติของสตรี และโทษอันเกิดจากการเกี่ยวข้องไม่ดีกับสตรีพร้อมทั้งแนะนำแนวทางปฏิบัติเพื่อป้องกันหรือหลีกเลี่ยงอันตรายอันจะเกิดจากโทษที่เกี่ยวข้องไม่ดีนั้น ๔) เวยยากรณะ ส่วนสำคัญในคัมภีร์ชั้นอรรถกถาเป็นคำอธิบายขยายความคาถาหรือเนื้อหาในพระบาลีให้ละเอียดเข้าใจง่าย ๕) สโมธาน บทสรุปผลการแสดงชาดกเชื่อมโยงส่วนอดีตกับปัจจุบัน สำหรับเนื้อหานั้นกล่าวถึงโทษของกามราคะอันเกิดจากความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันของชายกับหญิง และอานิสงส์ของการบรรพชาอุปสมบท พร้อมทั้งแนวทางปฏิบัติเพื่อบรรลุอานิสงส์นั้น ในกุณาลชาดกปรากฏหลักคำสอนสำคัญที่ค้นพบ ๓ ประการ คือ ๑) ลักษณะพฤติกรรมสตรีที่ไม่พึงประสงค์ พรรณนาถึงธรรมชาติร้าย ๆ หลายประการของสตรี พฤติกรรมของสตรีที่เป็นภรรยามักจะนำความเดือดร้อนใจมาให้สามีตั้งแต่ไม่ให้เกียรติดูหมิ่นสามี จนถึงนอกใจสามี ๒) แนวทางปฏิบัติในการเกี่ยวข้องกับสตรี สำหรับคฤหัสถ์มีภรรยาต้องทำหน้าที่สามีให้ดีหมั่นดูแลภรรยาทั้งทางร่างกายและจิตใจ สำหรับบรรพชิตควรเว้นห่างจากการเกี่ยวข้องกับสตรี หากจำเป็นต้องเกี่ยวข้องอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ต้องสำรวมระวังอินทรีย์เจริญสติให้มาก ๓) หลักการปฏิบัติเพื่อบรรลุเป้าหมายในพระพุทธศาสนา คือ การประพฤติพรหมจรรย์เว้นขาดจากการเกี่ยวข้องกับสตรีทุกรูปแบบเพื่อบรรลุคุณงามความดีอันเป็นเป้าหมายมี ๓ ระดับ คือ มนุษย์สมบัติ สวรรค์สมบัติทั้งในระดับรูปภพและอรูปภพ และนิพพานสมบัติ พฤติกรรมสตรีที่ปรากฏในกุณาลชาดก ประกอบด้วยพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์โดยมากเป็นพฤติกรรมการแสดงออกทางเพศที่ไม่เหมาะสมแก่ความเป็นสตรี ยั่วยวนผู้ชายให้เกิดความต้องการทางเพศด้วยคำพูด ท่วงท่าลีลาแห่งหญิงนานาประการ ไม่เคารพดูหมิ่นสามี ไม่ทำหน้าที่อันควรแก่ฐานะของภรรยา เสพติดอบายมุข คบชู้ประพฤตินอกใจสามี ละทิ้งสามีในยามมีภัย ป่วยไข้ หรือมีกิจธุระที่จะต้องทำ และมีพฤติกรรมเห็นแก่ได้มักมากในทรัพย์ ไม่หนักแน่นอ่อนไหวแม้ตั้งใจไว้ดีแล้วก็อาจเปลี่ยนไปได้โดยง่าย

Abstract: This Thesis is documentary research aims to 1) study structures and contents of Kuṇāla Jātaka 2) study the Lord Buddha’s teachings as appeared in Kuṇāla Jātaka 3) analyze the behaviors of women as appeared in Kuṇāla Jātaka. The research result showed as follows: Kuṇāla Jātaka is included with five important structures; 1) Paccupana-vaṭthu (present story), the incident that the Buddha stops the war between the two relatives from Kapilavastu and Devadaha town, and ordained 500 princes from both the kingdoms. 2) Atīta- vaṭthu (past story), a story of a bird king Kuṇāla, who refused to be under the authority of his bird wife, and cuckoo king Puṇṇamukha, who was abandoned by his bird wives while sickness. 3) Gātha (verses), poetry verses describing the nature of women or the penalties badly related to women. 4) Veyyakarana (pose-expositions), is the important part in Aṭthakatha (commentaries), which is the explanation of Gātha (verses) or the contents in Pali canon to easily understand. 5) Samodana, the summary of the results showing the Jātaka stories linking the past and present. Whereas the content mentioned about the punishment occurred from Kāma-Rāgha (lustful desire) caused by relationship between men and women, and Ānisaṃsa (benefits) of higher ordination along with guidelines for achieving that benefit. In Kuṇāla Jātaka, there are three important teachings ; 1) characteristics of undesirable behavior of women, describe many bad nature of women. The behavior of women as a wife often brings trouble to ones husband from not respecting and insulting her husband, cheating her husband. 2) Guidelines to practice related to women for a household men having wife is a good husband must look after his wife both physically and mentally. So far for the Buddhist monks should keep the distance from being related with women. However if involved should be careful, control their senses and be mindful. 3) The practical principles to achieve the goal in Buddhism is to practice chastity life, abstaining from being involved with all forms of women, in order to achieve goodness as a goal in three levels: human prosperity, heavenly prosperity both in Rūpa-bhava (the form sphere) and Arūpa-bhava (the formless sphere) and finally Nibbāna (attainment) prosperity. Women’s behavior that appeared in Kuṇāla Jātaka are consisted of mostly undesirable behavior which is sexual expression that is inappropriate for feminism, seducing men to be passionate by speaking, expressing various gestures stimulating the sexual arousal of men, not respecting and insulting husband, not doing duty worthy of wife’s position, addicted in Apāyamukha (source of the destruction of the amassed wealth), having affair and being unfaithful to husband, and having selfish behavior and greed in property.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหายุทธนา นรเชฏฺโฐ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหามงคลกานต์ ฐิตธมฺโม

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2561

Modified: 2562-08-28

Issued: 2562-08-28

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระไตรปิฎกศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU62021308.pdf	2.24 MB	24	2025-10-06 08:26:25

ใช้เวลา

0.034632 วินาที