การศึกษาเปรียบเทียบเรื่องวัยในศาสนาพุทธเถรวาทกับศาสนาพราหมณ์ ฮินดู

A Comparative Study of the Ages in Theravada Buddhism and Hinduism

Name: พระครูบรรพตพัฒนาภรณ์ (ครุโก)

keyword: พุทธเถรวาท

; พราหมณ์ – ฮินดู

; ช่วงอายุ

Abstract: การศึกษาวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑) เพื่อศึกษาเรื่องวัยในศาสนาพุทธเถรวาท ๒) เพื่อศึกษาเรื่องวัยในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และ ๓) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบเรื่องวัยในศาสนาพุทธเถรวาทกับศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ผลการวิจัยพบว่า ศาสนาพุทธเถรวาท มองว่า วงจรชีวิตที่เป็นไปอย่างปกติของมนุษย์คนหนึ่งในสังคม นั้นคือ เริ่มจากวัยเด็ก ไปสู่วัยรุ่น วัยผู้ใหญ่ที่สร้างฐานะทางครอบครัวและค่อยๆ ลดภาระงานลงไปเข้าสู่วัยเกษียณอายุ คือ อายุจากเด็กถึง ๒๐ - ๒๕ ปี เป็นวัยเรียนรู้ในระดับพื้นฐาน อายุ ๒๓ - ๖๐ ปี เป็นวัยทำงานเพื่อสร้างฐานะแก่ตนและครอบครัว และวัยสุดท้าย คือ วัยเกษียณอายุ ๖๐ ปี ขึ้นไป ก็จะอยู่กับครอบครัวและลดภาระงานทุกอย่างให้น้อยลด โดยใช้หลักธรรมที่ส่งเสริมวัย ได้แก่ ๑) ปฐมวัย เช่น กตัญญูกตเวที อิทธิบาท การคบมิตร เบญจศีลเบญจธรรม ๒) มัชฌิมวัย เช่น สมชีวธรรม ฆราวาสธรรม หน้าที่หลักคู่สมรส กุลจิรัฏฐิติธรรม พรหมวิหารธรรม สังคหวัตถุธรรม สาราณียธรรม และ ๓) ปัจฉิมวัย เช่น ไตรลักษณ์ อริยสัจ กรรม พรหมวิหาร สังคหวัตถุ สติปัฏฐาน อิทธิพลความเชื่อเรื่องวัยในสังคมชาวพุทธที่ปรากฏเด่นชัด คือ ๑) ความอ่อนน้อมถ่อมตน และ ๒) การรู้จักปล่อยวาง ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู มองว่า วัย คือ ระยะเขตของชีวิต ได้จำแนกประเภทของวัยตามหลัก “อาศรมธรรม” โดยกำหนดระยะเวลาแห่งอายุ และหลักธรรมที่สอดคล้องกัน คือ ๑) พรหม- จริยะ วัยหรือขั้นตอนแห่งการศึกษาเล่าเรียน อายุตั้งแต่แรกเกิด ถึง ๒๕ ปี ๒) คฤหัสถะ วัยแห่งการครองเรือน อายุตั้งแต่แรกเกิด ถึง ๒๕ – ๕๐ ปี ๓) วนปรัสถะ วัยแห่งการอยู่ป่าหรืออยู่ในที่สงัด เป็นช่วงที่ ๓ ของชีวิต ถึงวัยอาวุโสอายุราว ๕๑ – ๗๕ ปี ๔) สันยาสี วัยแห่งการสละโลกออกบวช เมื่อเข้าวัยชรา อายุ ๗๕ ปี ขึ้นไป อิทธิพลความเชื่อเรื่องวัยที่ปรากฏเด่นชัด มี ๓ อย่าง คือ ๑) การอยู่รวมกันอย่างสงบสุข ๒) หลักเศรษฐกิจสมบูรณ์ และ ๓) หลักความเจริญก้าวหน้า จากการศึกษาเปรียบเทียบวัยในทางศาสนาพุทธกับศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ผู้วิจัยสรุปเป็นประเด็นเรื่องความเหมือนและความต่างได้ดังนี้ ๑) ความเหมือนกัน ทั้งศาสนาพุทธเถรวาทและศาสนาพราหมณ์-ฮินดูมองว่า วงจรชีวิตที่เป็นไปอย่างปกติของมนุษย์คนหนึ่งในสังคม เริ่มจากวัยเด็ก เป็นวัยเรียนรู้ในระดับพื้นฐาน เมื่ออายุเข้ากลางคนเป็นวัยทำงานเพื่อสร้างฐานะแก่ตนและครอบครัว และวัยสุดท้าย ก็คือ วัยเกษียณอายุ ๖๐ ปี ขึ้นไป ก็จะอยู่กับครอบครัวและลดภาระงานทุกอย่างให้น้อยลด ซึ่งในวัยแต่ละวัยนั้นต้องอาศัยหลักธรรมช่วยส่งเสริมจึงจะทำให้เกิดคุณค่าในแต่ละวัย และยังส่งผลประโยชน์ถึงวัยต่อๆ ไป ๒) ความต่างกัน เมื่อมองในมุมที่ต่างกัน จะเห็นว่า หลักการดำรงชีพในทางศาสนาพุทธเถรวาทนั้น แม้จะมีวิธีการ และรูปแบบที่ชัดเจนว่าการทำอย่างไรทำให้ชีวิตเจริญ หรือตกต่ำ แต่ไม่ได้เป็นกฎกติกาที่บังคับให้ต้องทำ เป็นไปในลักษณะของการชี้แนะว่าอย่างไรควรทำ อย่างไรควรงดเว้น ส่วนในทางศาสนาพราหมณ์-ฮินดู กำหนดเป็นรูปแบบที่ต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะชีวิตในปฐมวัยที่ต้องดำเนินตามหลักของพรหมจรรย์ ที่เรียกว่าหลักฮินดูธรรม หรือหลักอาศรม ๔ หากไม่ปฏิบัติตาม ย่อมไม่เป็นที่ยอมรับของสังคมฮินดู

Abstract: This research is divided into three objectives as follow: 1) to study of the ages in Theravada Buddhism, 2) to study of the ages in Hinduism, and 3) to comparative study of the ages in Theravada Buddhism and Hinduism. From the research, it is found that, Theravada Buddhism thinks that the cycle of life is going normally for person in society, which begins from the childhood to teenage and to adulthood who builds oneself family and quietly decreases his works to the age of retirement. The age of 20-25 years is to learn in the primary level, the age of 23-60 years is the working age to build oneself family, and the final age is the age of 60 years in retirement which stay in his family and work less. The Dhamma that promote the age as follows, 1) the childhood is promoted by Dhamma such as Kataññūkataveditā: one who is thankful for benefits received and reciprocates them, Iddhipāda: the four paths of accomplishment, the association of friends, Pañca-sīla: the five precepts, Pañca-dhamma: the five ennobling virtues, 2) middle-age is promoted by Dhamma such as Samajīvidhamma: the qualities which make a couple well matched, Gharāvāsa-dhamma: the virtues for a good household life, the duty of spouse, Kula-ciraṭṭhiti-dhamma: the reasons for lastingness of a wealthy family, Brahmavihāra-dhamma: the four Divine States of mind, Sangahavatthu-dhamma: the objects of sympathy, Sārāṇīya-dhamma: the virtues for fraternal living, 3) the old-age should be promoted by Dhamma such as Ti-lakkhaṇa: the three characteristics, Ariyasacca: the four Noble Truths, Kamm: action, Brahmavihāra-dhamma: the four Divine States of mind, Sangahavatthu-dhamma: the objects of sympathy, Satipaṭṭhāna: the contemplation of mindfulness. The influences of faith of age in Buddhist society appear such as 1) modesty, 2) abandonment. Hinduism views that the age is span of life which classified of age according to “Ashramas: Hermitage”, it specified the span of life and the Dhamma related namely, 1) Brahmacharya: the stage of studentship from the birth to 25 years, 2) Grihasta: the stage of householder from the age of 25-50 years, 3) Vanaprastha: the stage of forest dweller which is the third stage of life from the age of 51-75 years, 4) Sanyasa: the stage of renunciation when he got old, 75 years up. The influence of faith of age is appeared of three points, namely, 1) living together peacefully, 2) the economic integrity, and 3) progress. From a comparative study of age in Theravada Buddhism and Hinduism, the researcher can conclude the point of similarities and difference as follows, 1) The similarities of both Theravada Buddhism and Hinduism look that the cycle of life is typical of a human being in society, beginning of the childhood which is the stage of learning in the primary level. When middle-age is the stage of life for working to build oneself a family, and the final life or old-age is the retirement in the age of 60 years up he will live in his family and work less for. In each age is dependent on the principles of Dhamma to promote themselves to be worthy of each and it is also the benefit of next ages. 2) The difference of age in Theravada Buddhism and Hinduism, it is to see that the principles of living Theravada Buddhism, although, it is the process and model of making for good or bad life but it is not the rules that forced him to do. It is as the way of suggestion what should do or what should not. In Hinduism has specified the way of practice strictly. It is especially in the childhood to be processed by the principles of Holy Life, it is called the principle of Hindu or the four Ashramas: Hermitage. If they do not practice them, they are not accepted by the Hindu society.

Mahachulalongkornrajavidyalaya University. Center Library

Address: AYUTTHAYA

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระครูโฆสิตพุทธิศาสตร์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: สฤษฎ์ แพงทรัพย์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: แสวง นิลนามะ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2557

Modified: 2019-08-17

Issued: 2561-09-25

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาศาสนาเปรียบเทียบ

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU560207010.pdf	2.63 MB	42	2023-12-29 20:36:48

ใช้เวลา

-0.960443 วินาที