การศึกษาเปรียบเทียบหลักอหิงสาในพุทธปรัชญาเถรวาทกับปรัชญาเชน

A COMPARATIVE STUDY OF AHIMSA IN THERAVÃDABUDDHIST PHILOSOPHY AND JAIN PHILOSOPHY

Name: พระชุติพงศ์ สนฺตจิตฺโต (งามดี)

keyword: ปรัชญาเชน

; ปรัชญาเถรวาท

; หลักอหิงสา

Abstract: การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการคือ (๑)เพื่อศึกษาหลักอหิงสาในพุทธปรัชญาเถรวาท (๒)เพื่อศึกษาหลักอหิงสาในปรัชญาเชน และ(๓) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบหลักอหิงสาในพุทธปรัชญาเถรวาทกับปรัชญาเชนผลการวิจัยพบว่า หลักอหิงสาในพุทธปรัชญาเถรวาท คือ หลักคำสอนเรื่องการไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น และอหิงสาเป็นหลักธรรมสำคัญของสัตบุรุษบัญญัติ ความไม่เบียดเบียนกันเป็นสุขในโลกมี ๓ ประเภท คือ การไม่เบียดเบียนทางกาย การไม่เบียดเบียนทางวาจา และการไม่เบียดเบียนทางใจ และมีเกณฑ์ตัดสินได้แก่เจตนา ซึ่งมีหลักธรรมที่เกื้อกูลต่ออหิงสาได้แก่ เมตตา กรุณา อโทสะ อัพยาบาท สัปปุริสธรรม ๗ และการประยุกต์ใช้หลักอหิสา สามารถกระทำได้ในลักษณะของศีล คือการรักษากาย วาจา ใจ ให้สงบ และจัดเป็นจริธรรมขั้นพื้นฐานและในรูปแบบตามหลักมัชฌิมาปฏิปทาหรือ อริยมรรคมีองค์ ๘ ประการ ของหลักธรรมในการดำเนินชีวิต หลักอหิงสาในปรัชญาเชน คือ การงดเว้นจากการประทุษร้ายสิ่งมีชีวิตแม้อยู่ในรูปที่เล็กที่สุด ทั้งที่สามารถมองเห็นได้ หรือมองไม่เห็น เพราะว่า สิ่งทั้งหลายเหล่านี้มีวิญญาณทั้งสิ้นและเป็นวิถีแห่งการปฏิบัติต่อทุกสรรพสิ่งในทุกๆ บริบทของชีวิต ไม่ว่าจะโดยการกระทำ การพูด และการคิด และอหิงสาเป็นหลักธรรมสำคัญเป็นบรมธรรม เป็นแก่นแท้ เป็นคำสอนที่สำคัญที่สุดในบรรดาคำสอนทั้งหมด มี ๓ ประเภท คือ การไม่เบียดเบียนทางกาย การไม่เบียดเบียนทางวาจา และการไม่เบียดเบียนทางใจ ซึ่งมีเกณฑ์ตัดสินคือ เจตนา และมีหลักธรรมที่เกื้อกูลต่ออหิงสาได้แก่ ทยา ความรัก, การรู้จักเอาใจเขาใส่ใจเราและเมตตา ซึ่งมีการประยุกต์ในแง่ ยติ, ธรรม, เพื่อการดำเนินชีวิตและสังคม ตลอดทั้งอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม การเปรียบเทียบหลักอหิงสาในพุทธปรัชญาเถรวาทกับปรัชญาเชน นั้นจะพบความเหมือนและความแตกต่างคือว่า ในประเด็นเหมือนกันได้แก่ ด้านความหมาย ด้านประเภท ด้านเกณฑ์ตัดสินด้านหลักธรรมที่เกื้อกูลและด้านการประยุกต์ใช้หลักอหิงสา ส่วนในประเด็นที่แตกต่างกันคือ ด้านความสำคัญของหลักอหิงสานั้น พุทธปรัชญาเถรวาทมองว่าเป็นสัตตบุรุษธรรมและเป็นส่วนหนึ่งของหลักมรรคมีองค์ ๘ และพุทธปรัชญาถือหลักความคิดเป็นหลักความสำคัญ แต่ในปรัชญาเชนโดยมองว่าอหิงสาเป็นบรมธรรม คือธรรมอันเป็นใหญ่สุดของคำสอนศาสนาเชน โดยยกย่องการปฏิบัติแบบอัตตกิลมถานุโยคและปรัชญาเชนถือหลักการกระทำเป็นหลักความสำคัญแต่สำหรับพุทธปรัชญาเถรวาทได้ยึดหลักมัชฌิมาปฏิปทานุโยค ประกอบไปด้วยปัญญาและดำเนินการด้วยทางสายกลางเท่านั้น ส่วนหลักการใหญ่ๆ แล้วพระพุทธศาสนากับศาสนาเชนก็แสดงหลักการมีความสอดคล้องกันอยู่

Abstract: This study has 3 objectives: (1) to study the principle of Ahimsa (nonviolence) in Theravada Buddhist philosophy, (2) to study the principle ofAhimsa (nonviolence) in Jain philosophy, and (3) to compare the principle of Ahimsa in Theravada Buddhist philosophy and the principle of Ahimsa in Jainism. The results showed the following. Ahimsa in Theravada Buddhist philosophy is the doctrine of not hurting yourselves and others or non-violence. It is regarded as one of the key principles of the faithful provision for being a good person. There are 3 types of non- violence: 1) physical non-violence, 2) verbal non-violence, and 3) mental non-violence .The main criterion for judging non-violence is intension or the will and the Dhamma principles complementary to or supportive of non-violence include Metta (Loving-kindness), Karuna (Compassion), Adosa(Non-anger), Appayapada(Non-revenge), and Suppurisadhamma 7 (7 Principles of Dhamma for Good People). Ahimsa can be practiced in the manner of a sacrament or precept, that is, by controlling body, speech, and mind. This is considered basic ethical conduct. It can also be practiced in the manner of Majjimapatipada, The Middle Path or The Eightfold Path as ways of life. Ahimsa in Jain philosophy is to refrain from doing harms or hurting all livingthings, even the smallest ones, visible and invisible, because they all have a soul.Ahimsa is a way of life that respects everything in every way, whether by action, speech, and thought. It is a key principle of nonviolence, the supreme Dharma, the essence of the teachings, and the most important teachings, divided into three types: 1) physical non-violence, 2) verbal non-violence, and 3) mental non-violence .The main criterion for judging non-violence is intension or the will and the Dhamma principles complementary to or supportive of non-violence includeDya, love, consideration or compassion, which can be practiced in the form of justice for life and society, including environmental protection. By comparison, Ahimsa in Theravada Buddhist philosophy and Jain philosophy demonstrated both similarities and differences. Similarities showed in meaning, types, criterion, Dhamma or Dharma principles complementary to or supportive of practicing Ahimsa, and Ahimsa practices. Differences manifested in the importance of Ahimsa; Theravada Buddhist philosophy categorizes Ahimsa asSattapurusdhamma or personal rules, a part of the Eightfold Path, where mind, moderation, and wisdom matter most; whereas in Jain philosophy, Ahimsa is the supreme Dharma, the essence of all teachings, and the most important aspect of all teachings, where action in the form of Attakilamathanuyoga or Self-Restraint is the key part. However, in the overall, both Theravada Buddhist philosophy and Jain philosophy are compatible and consistent.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระครูสังวราภิรักษ์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระยุทธนา อธิจิตฺโต

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: สุรพงษ์ คงสัตย์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2557

Modified: 2561-09-24

Issued: 2561-09-24

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาปรัชญา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU570203012.pdf	3.07 MB	15	2024-09-03 11:42:40

ใช้เวลา

0.025194 วินาที