การศึกษากระบวนการและขั้นตอนการระงับอธิกรณ์ ในพระพุทธศาสนาเถรวาท

A Study of the Process and Method for Conflict Management in Theravāda Buddhism

Name: คชาภรณ์ คำสอนทา

keyword: พระพุทธศาสนา

; อธิกรณ์

; การระงับอธิกรณ์

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ (1) เพื่อศึกษากระบวนการและขั้นตอน การระงับอธิกรณ์ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท (2) เพื่อศึกษากระบวนการและขั้นตอนการระงับอธิกรณ์ในคณะสงฆ์ไทย (3) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบกระบวนการและขั้นตอนการระงับอธิกรณ์ ในคัมภีร์พระพุทธศาสนากับกฎมหาเถรสมาคม ผลการศึกษาพบว่า ในคัมภีร์พระพุทธศาสนา พระพุทธเจ้าทรงแบ่งปัญหาออกไป 2 ประเภท คือ (1) ปัญหาเกี่ยวกับเรื่องศีลาจารวัตร การประพฤติปฏิบัติที่แตกต่างกัน (2) ปัญหาเกี่ยวกับกิจของสงฆ์ ที่ต้องกระทำตามหน้าที่ให้เสร็จ และเครื่องมือที่พระพุทธเจ้าทรงออกแบบ คืออธิกรณสมถ 7 เป็นเครื่องมือที่แยกวิธีการออกจากปัญหา โดยมีจุดมุ่งหมาย (1) เพื่อรักษา หลักพระธรรมวินัย (2) เพื่อให้สงฆ์ใช้เป็นเครื่องมือดำเนินการกับผู้ประพฤติละเมิดพระธรรมวินัย (3) เพื่อความปรองดองในหมู่สงฆ์ แต่ละเครื่องมือประสานสอดคล้องซึ่งกันและกันมีทั้งวิธีการและเป้าหมายรวมอยู่ด้วยกัน สำหรับกระบวนการและขั้นตอนการระงับอธิกรณ์ในคณะสงฆ์ไทย ตามกฎมหาเถรสมาคมได้นำแนวคิดกระบวนการทางกฎหมายของราชอาณาจักรมาช่วยส่งเสริมสนับสนุนฝ่ายพุทธจักรให้เข้มแข็งด้วยพยายามที่จะทำให้การแก้ปัญหาใกล้เคียงกับทางพระวินัย มากที่สุดแต่ยังอิงหลักการในทางกฎหมายเป็นหลักซึ่งยังไม่สอดคล้องกับคัมภีร์พระพุทธศาสนา ผลการเปรียบเทียบกระบวนการและขั้นตอนการระงับอธิกรณ์ระหว่างคัมภีร์พระพุทธศาสนากับกฎมหาเถรสมาคม พบว่า มีจุดมุ่งหมายในการกำหนดแนวทางในการระงับอธิกรณ์ที่แตกต่างกัน โดยคัมภีร์พระพุทธศาสนามีแนวคิดในเรื่องหลักเกณฑ์และวิธีการในการระงับอธิกรณ์ด้วยวิธีการแยกปัญหา แยกเครื่องมือ แยกประเภทบุคคล แต่ละเครื่องมือประสานสอดคล้องซึ่งกันและกันมีทั้งวิธีการและเป้าหมายรวมอยู่ด้วยกัน ซึ่งเป็นไปตามทฤษฎีการจัดการความขัดแย้ง ในแนวทางการป้องกัน (Prevention) การเปลี่ยนผ่าน (Transformation) การแก้ไข (Resolution) และการฟื้นฟู (Restoration) แต่กระบวนการขั้นตอนและวิธีการระงับอธิกรณของคณะสงฆ์ไทย ได้รับวิวัฒนาการมาจากกฎหมายของราชอาณาจักรทำให้มุ่งเน้นหลักการลงโทษตามกฎหมายที่เป็นเพียงส่วนหนึ่งตามหลักพระวินัยเท่านั้น ที่ยังมุ่งเน้นการรักษาหลักพระธรรมวินัย และการสร้าง ความสมานฉันท์ในหมู่สงฆ์ ตามจุดมุ่งหมายที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติไว้แต่ดั้งเดิม ดังนั้น ในการดำเนินการระงับอธิกรณ์ของคณะสงฆ์ไทยคณะสงฆ์ควรมีการพัฒนาความรู้ ความเข้าใจและพัฒนาองค์ความรู้ให้ประสานสอดคล้องกันในเรื่องแนวทางวิธีการประยุกต์ใช้เครื่องมือโดยเฉพาะกฎมหาเถรสมาคมให้สอดคล้องกับพระธรรมวินัยเพื่อใช้ในการระงับอธิกรณ์อย่างเป็นรูปธรรม สามารถเข้าใจและนำไปใช้ได้อย่างจริงจัง ควบคู่กับการเผยแพร่ความรู้ในการปกครองดูแล พระนวกะที่พรรษายังไม่พ้น 5 จะต้องปกครองดูแลให้ได้รับการศึกษาพระธรรมวินัย และประพฤติปฏิบัติอยู่ในสัมมาปฏิบัติ อันจะก่อให้เกิดความสงบสุขในสังคมสงฆ์และสังคมภายนอกได้ต่อไป

Abstract: This study of the process and method for conflict management in Theravāda Buddhism consists of 3 objectives, i.e., (1) to study the process and method for conflict management in Theravāda Buddhist Scripture; (2) to study the process and method for conflict management in Thai Sangha; and (3) to comparatively study the process and method for conflict managemet in Theravāda Buddhist Scripture and in Thai Sangha. From this study, it is found that in Theravāda Buddhist Scripture, the Buddha divided problems into 2 types of 1) the problems dealing with Silācāravatta, the different behaviors; and 2) the problems dealing with monks’ religious observances that have to be dutifully performed, respectively; and the Buddha designed the tools called the Seven Adhikaranasamatha or the 7 ways to settle disputes by separating the means from the problems, with the purposes, i.e., (1) to preserve the principles of Dhammavinaya or the Doctrine and the Discipline; (2) to let monks use as the tools to control the ones who are against Dhammavinaya or the Doctrine and the Discipline; and (3) to be used for the harmony among Sangha. Each of the 7 tools harmonizes and matches well with each other consisting with both method and purposes altogether. For the process and method for managing conflict in Thai Sangha in accordance with the rules of Sangha Supreme Council of Thailand in which they are brought from the conceptual process of law of the Kingdom of Thailand to help promote and support Buddhist Church for strength by trying to make problem solving be as close as possible with Dhammavinaya. In trying to do so with the base of law as the principle as mentioned, it is therefore not in the conformity of Buddhist Scripture. The result of the comparative process and method for conflict management between Buddhist Scripture and the rules of Sangha Supreme Council of Thailand found that there are different purposes in designating the way to manage conflict. In the Buddhist Scripture, there are principles and method for conflict management by way of separating problems, tools, and types of people, of which each tool harmonizes with each other in having both method and purposes altogether; this is in accordance with the theory of conflict management in ways of prevention, transformation, resolution and restoration. While the process and method for conflict management of Thai Sangha has received evolution from the law of the Kingdom, therefore it emphasizes the principles of punishment according to the law which is only a part of Dhammavinaya; meanwhile, it does not emphasize conservation of the principles of Dhammavinaya and the reconciliation among monks as the Buddha’s original aim. Hence, the administration of conflict management of Thai Sangha should have knowledge development, understanding, and develop knowledge in good harmony of applying the tools, especially the rules of Sangha Supreme Council of Thailand to harmonize with Dhammavinaya in order to concretely manage conflict; this process then can be understood and brought to be truly used together with dissemination the knowledge of governing the newly ordained monks who have not yet reached the 5th year of Vassa or rains-retreat. Under this condition, these newly monks still have to be governed for the education of Dhammavinaya and right behavior which will continually cause peaceful happiness in both Sangha and general societies

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาหรรษา ธมฺมหาโส

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: อดุลย์ ขันทอง

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Modified: 2561-08-26

Issued: 2561-08-26

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาสันติศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU570216006.pdf	2.21 MB	18	2025-02-09 17:02:47

ใช้เวลา

0.019134 วินาที