ศึกษาการเจริญสังวรในการปฏิบัติวิปัสสนาตามแนวสติปัฏฐาน 4

A Study of Restraint Development in the Four Foundations of Mindfulness Insight Meditation Practice

Name: สุวรรณ ศรีพรหมมา

keyword: สติปัฏฐาน

; เจริญสังวร

; วิปัสสนา

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษาหลักสังวร ในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท เพื่อศึกษาหลักการปฏิบัติวิปัสสนาตามแนวสติปัฏฐาน ๔ และเพื่อศึกษาการเจริญสังวรในการปฏิบัติวิปัสสนาตามแนวสติปัฏฐาน ๔ โดยศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาทและเอกสารอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง รวบรวม สรุป วิเคราะห์ เรียบเรียงบรรยายเชิงพรรณนา ตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ จากการศึกษาพบว่า สังวร หมายถึง ความสำรวมระวัง การปิดกั้น ไม่ล่วงละเมิดทางกาย ทางวาจา สำรวมเป็นคำคู่กับสังวรในลักษณะความหมายเดียวกัน ใกล้เคียงกัน หรือแตกต่างกัน แล้วแต่กรณี สังวร มี ๕ อย่าง คือ ๑. ปาติโมกขสังวร ๒. สติสังวร ๓. ญาณสังวร ๔. ขันติสังวร ๕. วิริยสังวร การปฏิบัติวิปัสสนาตามแนวสติปัฏฐาน ๔ แบ่งออกเป็น กายานุปัสสนา เวทนานุปัสสนา จิตตานุปัสสนา และธัมมานุปัสสนา เป็นคำสอนส่วนปฏิบัติสูงสุดในพุทธศาสนา มีธรรมควบคู่กันไปคือ อาตาปี สัมปชาโน สติมา บุคคลผู้เจริญตามระยะเวลาที่พระพุทธองค์กำหนด พึงหวังได้ผล ๑ ใน ๒ อย่าง คือ อรหัตตผลในปัจจุบัน หรือเมื่อยังมีอุปาทานเหลืออยู่ จักเป็นอนาคามี การเจริญสังวร คือ การเจริญสติ อินทรีย์สังวรศีลย่อมหมดจดด้วยสังวร ๔ อย่าง คือ สติสังวร วิริยสังวร ขันติสังวร และญาณสังวร วิธีเจริญสังวร ในส่วนของ สติสังวร ขันติสังวร และ วิริยสังวร ได้แก่ การระวังจิต การเปลี่ยนจิต สร้างความเคยชินที่เป็นกุศล และการพิจารณาด้วยปัญญา สามารถ นำไปใช้กับ การปฏิบัติวิปัสสนา ตามแนวสติปัฏฐาน ๔ ได้ ส่วนญาณสังวร จัดเป็นวิปัสสนาญาณ และมรรคญาณ ซึ่งเป็นผลจากการเจริญวิปัสสนา ปาติโมกขสังวร เป็นศีลวิสุทธิ เป็นบาทของการเจริญวิปัสสนาภาวนา ย่อมมีความสำคัญกับการปฏิบัติวิปัสสนาตามแนวสติปัฏฐาน ๔ เช่นเดียวกัน

Abstract: This thesis has three objectives; to study the doctrine of restraint in Theravāda Buddhism scripture, to study the doctrine of Insight Meditation practice in according to The Four Foundations Mindfulness and to study Restraint development in the Four Foundations of Mindfulness Insight Meditation practice. Clarified data are taken from the Theravada Buddhist scriptures and other related documents, then composed, summarized, analyzed, explained in details, corrected and verified by Buddhist scholars. From the study it found that; The Restraint is the status of mind being thoroughly observed, to barricade, to refrain from physical body and speech misconduct. To observe is the synonym of restraint, however, in some occasion, it also gives different meaning depend on the case. The restraint can be classified into 5 types they are 1. restraint by the monastic code of discipline, 2. restraint by mindfulness, 3. restraint by knowledge, 4. restraint by patience , 5. restraint by energy. The Four Foundations Mindfulness Insight Meditation practice can be classified into contemplation of the body, contemplation of feelings, contemplation of mind and contemplation of the mind-objects of which are the highest practical doctrine in Buddhism and the meditation will occur upon the accompany of Atapi (effort), Sampajano (clear comprehension), and Satimā (mindfulness). One who follows through Buddhist teaching and completes the practice will be able to expect either Arahattaphala (Fruition of the Worthy One) at the present or Anāgāmi provided that some attachment is yet eradicated. The development of restraint is the development of mindfulness and Indriyasaṁvara can eventually be purified upon the four restraints: Sati-saṁvara, Viriya-saṁvara, Khanti-saṁvara of which three of these are the status that mind has been guarded, reviewed and can build up familiarity with the wholesome and having ability to contemplate with wisdom whereas Ñānṇa-saṁvara is classified as Insight Knowledge and Knowledge of The Path which are the result of insight meditation practice. Pātimokkha-saṁvara is the purity of morality and the basic base of insight meditation practice; thus it plays a vital role in The Four Foundation Mindfulness insight meditation practice as well.

Mahachulalongkornrajavidyalaya University. Center Library

Address: AYUTTHAYA

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาสุรชัย วราสโภ (บูรณะวังศิลา)

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ณัทธีร์ ศรีดี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2558

Modified: 2561-07-19

Issued: 2561-07-19

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU580208069.pdf	4.62 MB	7	2022-03-20 16:48:46

ใช้เวลา

0.018866 วินาที