ศึกษาเปรียบเทียบการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตายในทางพระพุทธศาสนาเถรวาทกับคริสต์ศาสนาโรมันคาทอลิก

A Comparative Study of the End of Life Care in Theravada Buddhism and Roman Catholic.

Name: พระธนกร กิตฺติปญฺโญ (สร้อยศรี)

keyword: ศึกษาเปรียบเทียบ

; ผู้ป่วยระยะสุดท้าย

; พระพุทธศาสนา

; คริสต์ศาสนาโรมันคาทอลิก

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษา ๓ ประการ คือ ๑) เพื่อศึกษาแนวคิดและกระบวนการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตายตามหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนาเถรวาท ๒) เพื่อศึกษาแนวคิดและกระบวนการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตายตามคำสอนทางคริสต์ศาสนาโรมันคาทอลิก และ ๓) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบแนวคิดและกระบวนการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตายในพระพุทธศาสนาเถรวาทกับคริสต์ศาสนาโรมันคาทอลิก ผลการวิจัยพบว่า ทัศนะทางพระพุทธศาสนาเถรวาทถือว่า ผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตายคือ ผู้ที่ถูกโรคภัยไข้เจ็บครอบงำย่ำยีอย่างหนัก อยู่ในภาวะถูกภัยคือมรณะคุกคาม อยู่ช่วงเวลาใกล้ตายไม่เกิน ๑ ถึง ๒ ชั่วโมงก่อนจุติจิตเกิดขึ้น มีอาการทางกายที่สังเกตเห็นได้เช่น มีความเจ็บปวดเร่าร้อนเกิดทุกขเวทนาอย่างสาหัส มีอาการทางจิตเช่นท้อแท้หดหู่เซื่องซึมเหงาหงอยเบื่อหน่าย จิตเป็นมโนภาพปรากฏแก่ผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตาย เรียกว่า ธรรมารมณ์ แบ่ง ๓ คือ (๑) กรรมารมณ์ นึกถึงกรรมที่ตนทำไว้ส่วนมากเป็นกรรมหนัก (๒) กรรมนิมิตารมณ์ นึกถึงอุปกรณ์ในการทำกรรมดีหรือไม่ดี (๓) คตินิมิตารมณ์ นึกถึงภพภูมิที่จะไปเกิดหลังตาย ผู้ที่ทำหน้าที่ดูแลจึงควรมีเมตตากรุณาเป็นพื้นฐาน ช่วยประคับประคองจิตใจของผู้ป่วยให้สะอาด สว่าง สงบ ให้การดูแลทั้งร่างกายและจิตใจ ให้ผู้ป่วยมีสติไม่หลงลืม มีความสำราญแช่มชื่น ไม่ขุ่นมัว เพื่อไปสู่สุคติหลังจากตาย จุดมุ่งหมายที่จะให้ผู้ป่วยมีสติสัมปชัญญะสมบูรณ์ ทำชีวิตให้มีคุณภาพ สุขภาพ และสมรรถภาพก่อนตาย มีจิตผ่องแผ้วในวาระสุดท้ายก่อนสิ้นชีวิต ไปสู่สุคติโลกสวรรค์ และพระนิพพาน และในทรรศนะคริสต์ศาสนาโรมันคาทอลิกผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตาย พระองค์มิได้สร้างความตายขึ้นและมิได้ยินดีต่อการสูญเสียสิ่งมีชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งชีวิตมนุษย์ แต่ด้วยผลของบาปกำเนิดทำให้มนุษย์ต้องประสบกับความเจ็บป่วย ความทุกข์ทรมาน และความตาย อย่างไรก็ตาม สิ่งเหล่านี้เป็นแผนการของพระองค์ตั้งแต่การสร้างโลกแล้ว การที่มนุษย์ต้องเผชิญความตายถือว่ามีส่วนร่วมในพระมหาทรมานและการไถ่กู้กับพระเยซูคริสต์ ซึ่งจะนำไปสู่ชีวิตนิรันดร ความตายจึงไม่ใช่สิ่งสุดท้าย ความตายเป็นเพียงการจบชีวิตบนโลกนี้เท่านั้น ซึ่งคริสตชนเชื่อว่ายังมีชีวิตหลังความตาย ดังนั้น คริสต์ศาสนาโรมันคาทอลิกจึงสอนให้มนุษย์เผชิญหน้ากับความตายด้วยตนเอง คริสตชนต้องไม่กลัวตาย เพราะความตายถือได้ว่าเป็นเป้าหมายของมนุษย์ทุกคน นอกจากนี้ คริสตชนควรมีส่วนร่วมในการตายของผู้อื่นด้วย โดยให้ความช่วยเหลือดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตาย ให้เขาเดินทางผ่านความตายอย่างสงบ ไปสู่ชีวิตนิรันดร โดยนำคำสอนทางหลักทางคริสต์ศาสนาโรมันคาทอลิกมาเป็นพื้นฐานในการช่วยเหลือดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตาย สามารถมีวิธีไปสู่ความสงบได้ คริสต์ศาสนายังมีส่วนช่วยให้ผู้อื่นเผชิญหน้ากับความตาย โดยการนำการอภิบาลเข้ามาเกี่ยวข้อง และความรักที่ยิ่งใหญ่ที่มีต่อศาสนา โดยเชื่อว่า พระเจ้าจะตอบแทนความดีแก่ผู้ที่ทำความดีกับผู้อื่น ส่วนในการเตรียมเผชิญความตายนั้น ได้นำหลักคำสอนและพิธีกรรมทางคริสต์ศาสนาโรมันคาทอลิกมาช่วยผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตายได้เตรียมตัวอย่างสงบ เดินทางไปหาพระเจ้า สู่ชีวิตนิรันดร สรุปเปรียบเทียบพระพุทธศาสนาเถรวาทและคริสต์ศาสนาโรมันคาทอลิก ต่างให้ความสำคัญเรื่องชีวิต ความทุกข์ และความตาย ว่าเป็นธรรมชาติสำคัญของชีวิต ชีวิตและความทุกข์มีทั้งโลกปัจจุบันและโลกอนาคต ซึ่งโยงกับความเชื่อในสิ่งที่สูงสุด ความทุกข์มีสาเหตุสำคัญและสามารถแก้ไขได้ด้วยความประพฤติที่ดีงามของมนุษย์ โดยการมีศรัทธา ความเข้าใจในธรรมชาติของชีวิต และการปฏิบัติตามหลักธรรมคำสั่งสอนและกฎศีลธรรม หลักคำสอนเหล่านั้น แม้ไม่ได้ระบุถึงโรคและการรักษาโรคต่างๆ โดยตรง แต่ประเด็นนี้สามารถพิจารณาคำสอนทางศาสนาดังกล่าวมารองรับ และสามารถแก้ไขให้ผู้ป่วยพ้นจากความทุกข์ ทั้งบุคลากรผู้ที่ปฏิบัติหน้าที่เป็นผู้ดูแลและตัวผู้ป่วยเอง แม้จะมีข้อแตกต่างกันในเรื่องหลักธรรมคำสั่งสอนและพิธีกรรม อย่างไรก็ตาม ในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตาย ทั้งสองศาสนาได้ประยุกต์หลักธรรมและคำสอนให้เข้ากับบุคลากรและผู้ป่วยตามหลักความเชื่อและข้อปฏิบัติที่มีอัตลักษณ์เฉพาะและเป็นวิธีที่เหมาะสม

Abstract: The objectives of this thesis are divided into three parts as follows: 1) to study the concept and method of the end of life care according to Theravada Buddhist Doctrine, 2) to study the concept and method of the end of life care according to Roman Catholic principles, and (3) to comparatively study of the concept and method of the end of life care according to Theravada Buddhism and Roman Catholic Church. The result of study is found that the perspective of Theravada Buddhism thinks that the patients who are in the final state of life are covered by hard sickness which he is in the state of threat with death. The time of end of life is not over 1-2 hours before death-consciousness rise up. The physical state was shown by pain which getting of suffering, mental state was such desponding, depress, drowsy or sadden, feel lonesome and tired. The imagination will appear to the patients who are in the final state of life which is called Dhammāramaṇa: mind-objects, 1) Kammāramaṇa: imagination of Kamma what he done in the past, most were weighty action, 2) Kammanimittāramaṇa: imagination of things what he done good or bad Kamma, and 3) Gatinimittāramaṇa: imagination of the plan of existence after death. The persons who are in charge of caring the patients should be qualified with loving-kindness and compassion, they should try to brighten and pacifying the mind of their patients to gain, the mindfulness and clear comprehension and filled with joyfulness and happiness. Having these good factors, those patients will be reborn in a good place after death. The aim is to make patients filled mindfulness and clear comprehension, having qualities, healthy, and efficiency before death, having cleaned mind before death, to go the state of existence in heaven and Nibbāna. The perspective of Roman Catholic, the patients who are in the final state of life, the God did not create death and was not pleasure with losing life of living beings especially human beings. By the way, the result of sin is made human beings face to pain, suffering, and death. However, these are the God’s plan when he created the world. Human beings facing to death are participation with ill treatment and expiation of Jesus Christ which lead to the everlasting life. The death is not final; it is the end of life in the world only. Christian believes that there is life after death. So, Roman Catholic taught human beings faced with death by themselves. Christians are not afraid of death because of death is the goal of all beings. Besides, Christian should be involved in the death of others by taking care of patients who are in the final state of life through the death peacefully to everlasting life, by principles of Roman Catholic is basic of taking care of patients who are in the final state of life leading to peace. Christianity help others facing of the death by protection and great loving to religion. It believes that the God will reward to one who do good to others. Then, the preparation of death is to take the doctrines and rite of Roman Catholic to help dying person to meet the God for everlasting life. Comparison of concepts of Theravada Buddhism and Roman Catholic are featured on life, suffering, and death that are the nature of life. Life and suffering are in both the present and the future which connect with the highest belief. Suffering is significant cause and it can be resolve by good conduct of human beings, by faith, understanding the nature of life, and following the doctrines and moral principles. Those doctrines, although, do not specify to the disease and treatment directly. This point can be supported by religious principles and solve the patients be free from suffering including to both one who is in charge of caring the patients and patients. Even though there are different points of doctrines and rites, however, the end of life care in both religions has applied the doctrines to caregivers who are in charge and patients, which are the specific characteristics and proper way.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาสุทิตย์ อาภากโร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: แสวง นิลนามะ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: สุวภรณ์ แนวจำปา

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2556

Modified: 2568-08-17

Issued: 2561-06-01

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาศาสนาเปรียบเทียบ

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	พระธนกร กิตฺติปญฺโญ (สร้อยศรี).pdf	2.54 MB

ใช้เวลา

0.028482 วินาที