วิเคราะห์ปัจจัยการดำรงอยู่และการเปลี่ยนแปลงความเชื่อในพิธีกรรมของไทยทรงดำ : กรณีศึกษาเขตตำบลหนองปรง อำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี

An analysis of the factors of existence and change on beliefs in Thai Song Dam People's Rites: A case study in the area of Nongprong sub-district, Khaoyai district, Phetchaburi Province

Name: กานต์ทิตา สีหมากสุก

keyword: ไทยทรงดำ

; ความเชื่อ

; พิธีกรรม

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1. ศึกษาองค์ความรู้ด้านความเชื่อดั้งเดิม ของชาวไทยทรง 2. ศึกษาความเชื่อในพิธีกรรมของชาวไทยทรง และ 3. วิเคราะห์ปัจจัยการดำรง อยู่และการเปลี่ยนแปลงความเชื่อในพิธีกรรมของชาวไทยทรงดำ โดยได้ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ บุคคล 2 กลุ่ม ได้แก่ ผู้นำในการประกอบพิธีกรรม และชาวบ้านผู้มีความเชื่อเกี่ยวกับประเพณีและ การนับถือผีของไทยทรงดำ ที่มีอายุ 60 ปี ขึ้นไป ผลการศึกษาวิจัยพบว่า ไทยทรงดำตาบลหนองปรง เป็นกลุ่มชาติพันธ์ุที่มีความเชื่อ ดั้งเดิมเกี่ยวกับเรื่องผี ขวัญ ข้อปฏิบัติ ข้อห้าม และความเชื่อเกี่ยวกับมดมนต์ โดยมีผีบรรพบุรุษ เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของไทยทรงดำมากที่สุด ความเชื่อในพิธีกรรมของไทยทรงดำตาบลหนองปรุง ในรุ่นปัจจุบัน แบ่งได้เป็น 6 เรื่อง ได้แก่ ความเชื่อในพิธีกรรมเกี่ยวกับการเกิด ความเชื่อในช่วงวัย เด็ก ความเชื่อในช่วงวัยรุ่น ความเชื่อในช่วงวัยผู้ใหญ่ ความเชื่อในพิธีกรรมเกี่ยวกับการเจ็บป่วย ความเชื่อในพิธีกรรมเกี่ยวกับการตายและหลังการตาย ปัจจัยที่ทาให้ยังดารงอยู่และเปลี่ยนแปลงไป มีทั้งสาเหตุที่มาจากปัจจัยภายในและ ปัจจัยภายนอก ปัจจัยภายในที่ยังคงดารงอยู่ ได้แก่ ครอบครัว ระบบความสัมพันธ์ทางเครือญาติ ความสามัคคี การมีผู้นาชุมชนที่ใส่ใจกับความเป็นไทยทรงดำ และระบบเศรษฐกิจ ส่วนปัจจัย ภายนอกที่ยังคงดารงอยู่ ได้แก่ ระบบการปกครองของบ้านเมืองในแต่ละยุคสมัย ระบบการศึกษา ในโรงเรียนเทคโนโลยีสื่อสารและการโทรคมนาคม ส่วนปัจจัยภายในที่ทำให้เปลี่ยนแปลง ได้แก่ การปลูกฝังความเชื่อและค่านิยมในครอบครัว สภาพแวดล้อมของชุมชน สภาพแวดล้อมทางสังคม และเศรษฐกิจ ส่วนปัจจัยภายนอกที่ทาให้เปลี่ยนแปลง ได้แก่ เหตุการณ์บ้านเมืองในแต่ละยุคสมัย ความเจริญทางด้านการศึกษา คติความเชื่อทางพุทธศาสนา ความเจริญทางด้านการแพทย์และ สาธารณสุข ความเจริญทางเทคโนโลยี ความเจริญทางด้านสังคมและชุมชน

Abstract: The objectives of this research were to study knowledge of common beliefs, to study beliefs about rituals and to analyze factors of existence and change on beliefs in Thai Song Dam people’s rites at Nongprong sub-district, Khaoyoi district, Phetchaburi province. The data collected by interview with 1. the ritual leaders and 2. people aged over 60 years The beliefs lead to the rites in every stage of Thai Song Dam people’s life cycle at Nongprong sub-distric starting from birth, living as Thai Song Dam and, funeral customs and rites.At presents, the ritual practicing of Thai Song Dam at Nongprong subdistrict are divided into 6 major groups: 1. birth ritual belief 2. childhood belief 3. teenage belief 4. adult belief 5. illness belief 6. death and after death belief Many factors affected changing and existence of the ritual beliefs of Thai Song Dam at Nongprong sub-district in which of both internal and external factors. The existing of ritual belief caused from internal factors including the family raising, the kinship system, harmoniousness, community leaders who concern the Thai Song dam ethic and economy and external factors including the regime, educational system, information technology and telecommunications. The changing of ritual beliefs caused from internal factors which were Instilling faith and family values, community environment, social and economic environment and external factors including politic, the growth of education, Buddhist beliefs, progress in medicine and public health, technological progress and society and community growth.

มหาวิทยาลัยบูรพา. สำนักหอสมุด

Address: ชลบุรี

Email: buulibrary@buu.ac.th

Name: บุญรอด บุญเกิด

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาหลัก

Name: อภิญวัฒน์ โพธิ์สาน

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม

Created: 2558

Modified: 2565-07-25

Issued: 2559-05-30

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

Spatial: ไทย (ภาคใต้)

Spatial: เพชรบุรี

DegreeName: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: ไทยศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยบูรพา

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	52810086.pdf	3.65 MB	8	2025-10-20 17:03:56

ใช้เวลา

0.017065 วินาที