กระบวนการกลายเป็นคำไวยากรณ์ของคำ "ไว้"

GRAMMATICALIZATION OF THE WORD /wáj/

Name: สัณห์ธวัช ธัญวงษ์

ThaSH: ภาษาไทย -- คำกริยา

ThaSH: ภาษาไทย -- ไวยากรณ์

Abstract: งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหน้าที่ทางไวยากรณ์ (หมวดคำ) และความหมายของคำ “ไว้” และวิเคราะห์กระบวนการกลายเป็นคำไวยากรณ์ของคำ “ไว้” ตั้งแต่สมัยสุโขทัยต่อเนื่องจนถึงสมัยปัจจุบัน ผลการศึกษาหน้าที่และความหมายของคำ “ไว้” ในแต่ละสมัย พบว่า (1) คำ “ไว้” ทุกสมัยปรากฏหน้าที่คำกริยาซึ่งมีความหมายบอกเนื้อความและหน้าที่คำหลังกริยาแสดง “การคงสภาพผลต่อไป” (2) คำ “ไว้” ตั้งแต่สมัยอยุธยาเป็นต้นมาปรากฏหน้าที่คำหลังกริยาแสดงความหมายทางไวยากรณ์ “การดำเนินเหตุการณ์ต่อไป” เพิ่มเติม และ (3) คำ “ไว้” ตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ 8) เป็นต้นมาปรากฏหน้าที่คำเชื่อมอนุพากย์แสดงความหมายไวยากรณ์ความสัมพันธ์ทางเวลา (อนาคตกาล) โดยภาพรวม คำ “ไว้” มีหน้าที่ทางไวยากรณ์ 3 หน้าที่ และมีความหมายทั้งสิ้น 4 ความหมาย ผลการวิเคราะห์กระบวนการกลายเป็นคำไวยากรณ์ของคำ “ไว้” พบว่า คำ “ไว้” มีเส้นทางกลายเป็นคำไวยากรณ์ 3 เส้นทาง ได้แก่ (1) คำกริยา “ไว้” กลายไปเป็น คำหลังกริยา “ไว้” แสดง “การคงสภาพผลต่อไป” (2) คำหลังกริยา “ไว้” แสดง “การคงสภาพผลต่อไป” กลายไปเป็น คำหลังกริยา “ไว้” แสดง “การดำเนินเหตุการณ์ต่อไป” และ (3) คำกริยา “ไว้” กลายไปเป็น คำเชื่อมอนุพากย์ “ไว้” แสดงความสัมพันธ์ทางเวลา (อนาคตกาล) แต่ละเส้นทางประกอบด้วยขั้นตอนการกลายเป็นคำไวยากรณ์ 4 ขั้นตอน ได้แก่ (1) การปรากฏในปริบทที่ทำให้เกิดความหมายทางไวยากรณ์ (2) กระบวนการเปลี่ยนแปลงทางความหมาย (3) กลไกการเปลี่ยนแปลงทางวากยสัมพันธ์ และ (4) การเปลี่ยนแปลงทางความหมายและวากยสัมพันธ์ กระบวนการกลายเป็นคำไวยากรณ์เส้นทางที่ (1) และ (3) ซึ่งเป็นเส้นทางที่เริ่มต้นจากคำกริยา “ไว้” ผ่านขั้นตอนของกระบวนการตามลำดับดังนี้ (1) การปรากฏในหน่วยสร้างกริยาเรียง (2) กลไกและกระบวนการ มี 2 ประเภท ได้แก่ กระบวนการทางความหมาย ซึ่งได้แก่ กระบวนการนามนัยและกระบวนการอุปลักษณ์ กับกลไกทางวากยสัมพันธ์ ซึ่งได้แก่ กลไกการวิเคราะห์ใหม่และกลไกการเทียบแบบ (3) ผลจากการเปลี่ยนแปลงทางความหมายและวากยสัมพันธ์ มี 5 ประการ ได้แก่ (1) การสูญคุณสมบัติของหมวดคำเดิม (2) การทำให้มีความเป็นทั่วไป (3) การคงเค้าความหมายเดิม (4) การปรากฏซ้อนกันในแต่ละหน้าที่ทางไวยากรณ์ และ (5) การเปลี่ยนแปลงความถี่ในแต่ละหน้าที่ทางไวยากรณ์

Abstract: This dissertation aims at studying functions (word classes) and meanings of the word /wáj/ and analyzing grammaticalization of this word in each period from Sukhothai period right up until the present. The study of functions and meanings in periods reveals that (1) the word /wáj/ in all periods has 2 functions and 2 meanings: /wáj/ as a verb which contains lexical meanings and /wáj/ as a post-verbal morpheme which contains a grammatical meaning ‘perfect of result’, (2) the word /wáj/ as post-verbal morpheme which contains a grammatical meaning ‘perfect of persistent situation’ has been first found in Ayutthaya and existed right up until the present, (3) the word /wáj/ as conjunction which contains a grammatical meaning ‘future tense’ has been first found in reigns of King Rama VIII and existed right up until the present. In conclusion, the word /wáj/ in this study has 3 functions and 4 meanings. The analysis of grammaticalization of /wáj/ reveals that the word /wáj/ has 3 grammaticalization pathways: (1) from the verb /wáj/ to the post-verbal morpheme /wáj/ ‘perfect of result’ (2) from the post-verbal morpheme /wáj/ ‘perfect of result’ to the post-verbal morpheme /wáj/ ‘perfect of persistent situation’ and (3) from the verb /wáj/ to the conjunction /wáj/ ‘future tense’. Each pathway consists of 4 steps of grammaticalization: (1) presence in bridging context (2) semantic processes (3) syntactic mechanisms and (4) semantic and syntactic changes. Historically, the pathways (1) and (3) which derive from the same verb /wáj/ have same steps of grammaticalization: (1) their grammatical meanings emerge in serial verb constructions (2) Then, they have undergone the changes through the processes and mechanisms: on semantico-pragmatic change: metonymic process and metaphorical process and on syntactic change: reanalysis and analogy. (3) After changes through mechanisms, the grammaticalized /wáj/ would have 5 characteristics: (1) decategorialization (2) generalization (3) persistence of the old meanings (4) layering, the co-existence of the old and new functions and (5) changes in frequency, the statistical change of the old and new functions.

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สำนักงานวิทยทรัพยากร

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: cuir@car.chula.ac.th

Name: มิ่งมิตร ศรีประสิทธิ์

Role: ที่ปรึกษา

Name: วิภาส โพธิแพทย์

Role: ที่ปรึกษา

Created: 2557

Modified: 2559-09-19

Issued: 2559-02-29

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: อักษรศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: ภาษาไทย

Grantor: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

©copyrights จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	5480188222.pdf	3.64 MB	176	2025-09-15 12:49:10

ใช้เวลา

0.029898 วินาที