ศึกษาหลักพุทธจริยธรรมที่ปรากฏในประเพณีปีใหม่ของกลุ่มชาติพันธุ์ลีซู

A Study of New Year Tradition and the Buddhist Morality Principles in Lisu Ethnic Group

Name: พระปธาน สมาจาโร (ชูศรีโฉม)

keyword: ประเพณีปีใหม่ของกลุ่มชาติพันธุ์ลีซู

Abstract: วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาหลักพุทธจริยธรรมที่ปรากฏในประเพณีปีใหม่ของกลุ่มชาติพันธุ์ลีซู มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาประเพณีปีใหม่ของกลุ่มชาติพันธุ์ลีซู และศึกษาคุณค่าพุทธจริยธรรมที่ปรากฏในประเพณีปีใหม่ของกลุ่มชาติพันธุ์ลีซู ผลการศึกษาพบว่า ชาวลีซูเชื่อว่าโลกใบนี้เกิดจากการดลบันดาลของเทพเจ้า หลังจากน้ำท่วมโลกครั้งใหญ่คงเหลือมนุษย์อยู่บนโลกนี้สองคนซึ่งเป็นพี่น้องกัน จากนั้นทั้งสองคนได้เสี่ยงทายจากเทพเจ้าถึงการดำรงอยู่บนโลกใบนี้ ทำให้สองพี่น้องต้องขยายเผ่าพันธุ์มนุษย์ด้วยการครองรักกัน นับแต่นั้นมามนุษยชาติก็แผ่ขยายไปทั่วโลก ความเชื่อของชาวลีซูเป็นความเชื่อดั้งเดิมและได้รับอิทธิพลมาจากวัฒนธรรมของชาวจีน ทำให้รูปแบบของการจัดกิจกรรมและการกำหนดวันเวลาบางช่วงตรงกับความเชื่อของชาวจีน เดิมทีชาวลีซูให้ความสำคัญกับความเชื่อเรื่องผี คือมีทั้งผีดีและผีร้าย ซึ่งผีทั้งสองประเภทนี้ชาวลีซูให้ความสำคัญกับผีดี เพราะเป็นผีที่มีคุณค่าทางด้านจิตใจ อีกทั้งยังนำความเชื่อเรื่องผีไปผูกพันไว้กับบรรพชนที่ล่วงลับไปแล้ว ดังนั้นชาวลีซูทุกครอบครัวจะมีหิ้งบูชาไว้ประจำบ้านของตนเอง เพื่อจะได้บูชาและเซ่นสรวงบรรพบุรุษในวันและประเพณีที่สำคัญในรอบปี โครงสร้างทางสังคมของชาวลีซูๆให้ความสำคัญกับเพศชาย และมอบอำนาจให้ฝ่ายชาย ด้วยสาเหตุที่ว่าบรรพบุรุษที่ชาวลีซูนับถือมาจากทางฝ่ายชาย บทบาทหน้าที่ที่ฝ่ายชายต้องรับผิดชอบ คือ การปกครอง การประกอบพิธีกรรมทางความเชื่อ การสืบแซ่สกุล บทบาทหน้าที่เหล่านี้เป็นภาระหน้าที่ของฝ่ายชายเป็นผู้ดำเนินการ ส่วนฝ่ายหญิงจะเป็นฝ่ายปฏิบัติตาม การปกครองชาวลีซูมอบอำนาจหน้าที่ให้กับหมอเมือง หมอผี กลุ่มผู้อาวุโส และกลุ่มผู้นำในชุมชนเป็นผู้บริหารปกครอง ในหมู่บ้านของชาวลีซูจะมีศาลเจ้าประจำหมู่บ้านหนึ่งหลัง สถานที่แห่งนี้เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้าน ประเพณีและพิธีกรรมต่างๆ ที่ชาวลีซูที่สืบทอดปฏิบัติมา จะผูกพันเกี่ยวข้องกับการเกษตร เพราะชาวลีซูประกอบอาชีพการเกษตรเป็นหลัก ประเพณีบางอย่างต้องรอให้พืชผลที่ตนเองปลูกไว้ให้ผลผลิตและเก็บเกี่ยวเสร็จแล้ว จากนั้นก็จะเป็นการเฉลิมฉลอง ประเพณีปีใหม่หรือที่ชาวลีซูเรียกว่า ประเพณีกู๊แช๊วะ ชาวลีซูเชื่อว่าในรอบหนึ่งปีของมนุษย์ทุกคนมีความทุกข์ความสุขคละเคล้ากันไป ควรมีกิจกรรมเสริมสร้างความสุขให้กับมวลมนุษย์ให้ได้เฉลิมฉลอง และจัดให้มีพิธีกรรมเสริมมงคลแก่ชีวิตปัดความทุกข์โศกโรคภัย ดังนั้นกลุ่มบุคคลที่เป็นผู้นำจึงกำหนดวันที่ ๑ เดือน ๑ (เดือนลีซู) เป็นวันขึ้นปีใหม่ ต่อมาเปลี่ยนมาเป็นวันตรุษจีนแทน เมื่อถึงช่วงเทศการปีใหม่หมอเมือง ผู้อาวุโสและสมาชิกภายในชุมชนโดยเฉพาะผู้ชายจะไปร่วมประกอบพิธีกรรมที่ศาลเจ้าของหมู่บ้าน จากนั้นหมอเมืองจะเป็นผู้ประกอบพิธีกรรม กิจกรรมที่เกิดขึ้นในประเพณีปีใหม่ คือ การประกอบพิธีกรรมเซ่นสรวงบูชาและขอบคุณสิ่งศักดิ์สิทธ์ที่ปกป้องคุ้มครองรักษาให้ตนเองและสมาชิกภายในชุมชนมีความสุข จากนั้นก็เป็นการเฉลิมฉลองโดยการเต้นรำ จุดมุ่งหมายของประเพณีปีใหม่ คือเป็นการขับไล่สิ่งชั่วร้าย ความทุกข์โศกเศร้าและสิ่งที่ไม่ดีให้หายไปกับปีเก่า และต้อนรับสิ่งที่ดีเป็นมงคลให้กับชีวิตในปีใหม่ที่จะมาถึง ดังนั้นการแสดงออกซึ่งความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษ ความสามัคคีของคนในกลุ่ม และการอนุรักษ์รักษาขนบธรรมเนียมประเพณีมิให้สูญหาย จึงเป็นคุณค่าที่แฝงมากับประเพณีปีใหม่ คุณค่าของพุทธจริยธรรมในทางพระพุทธศาสนา แยกเป็นสองประเด็น คือ คุณค่าที่เป็นพื้นอยู่ในจิตใจหรือจริยธรรมในขั้นความคิด กับคุณค่าที่แสดงออกภายนอกหรือจริยธรรมในขั้นปฏิบัติการ เพื่อให้เห็นความประสานสัมพันธ์ระหว่างจริยธรรมในใจของบุคคล กับจริยธรรมภาคปฏิบัติการทางสังคม และบอกให้รู้ว่าการบำเพ็ญความดีภายนอกหรือการแสดงออกทางสังคม จะต้องมีจริยธรรมที่ลึกซึ้งภายในจิตใจเป็นรากฐาน จึงจะเป็นไปโดยจริงใจ บริสุทธิ์เป็นของแท้และมั่นคงยิ่งขึ้น ประเพณีปีใหม่ของกลุ่มชาติพันธุ์ลีซู เป็นประเพณีที่เกิดขึ้นจากความคติความเชื่อแล้วนำมาสู่ภาคปฏิบัติการทางสังคม ซึ่งเป็นกระบวนการทางสังคมรูปแบบหนึ่ง ที่ชาวลีซูเชื่อว่าเป็นสิ่งที่ดีงามและจะสามารถประสานสัมพันธ์ให้คนคนกลุ่มเห็นคุณค่าและยึดถือเป็นแนวทางในการปฏิบัติ

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระครูพิพิธสุตาทร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: เทพประวิณ จันทร์แรง

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2554

Modified: 2555-08-04

Issued: 2555-08-04

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	1472554.pdf	9.51 MB	121	2024-11-21 04:35:49

ใช้เวลา

0.020734 วินาที