ศึกษาวิเคราะห์หลักพุทธธรรมที่ปรากฏบนจิตรกรรมฝาผนังใน พระอุโบสถวัดทองธรรมชาติวรวิหาร

An Analytical Study of the Buddha Dhamma found on Mural Painting in Uposatha Hall at Wat Thongtammachatiwaravihara

Name: กรรณิการ์ ตั้งตุลานนท์

keyword: หลักพุทธธรรม

Abstract: วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาจิตรกรรมฝาผนังเชิงพุทธในสังคมไทย เพื่อศึกษาจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดทองธรรมชาติวรวิหาร และเพื่อวิเคราะห์ หลักพุทธธรรมที่ปรากฏบนจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดทองธรรมชาติวรวิหาร ผลการวิจัยพบว่า จิตรกรรมฝาผนังเชิงพุทธในสังคมไทย เป็นศิลปะการเขียนภาพสีลงบนฝาผนังภายในโบสถ์วิหาร เขียนเรื่องราวทางพระพุทธศาสนา เล่าเรื่องพระพุทธประวัติ ชาดก ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมประเพณีที่เกิดขึ้นจากการนับถือพระพุทธศาสนา ทำให้ประชาชนมีโอกาสได้ศึกษาเรียนรู้เรื่องราวจากภาพเขียนที่ปรากฏอยู่บนฝาผนัง การได้เห็นจิตรกรรมฝาผนังอันงดงามน่าเลื่อมใสจะนำผู้ชมเข้าไปสนใจในรายละเอียด ซึ่งสิ่งนั้น คือ พระธรรมของพระพุทธเจ้า และเมื่อรู้พระธรรมดีแล้วผู้ชมก็จะข้ามพ้นจากความยึดติดในความงามของภาพเพียงอย่างเดียว ดังนั้นจิตรกรรมฝาผนังเชิงพุทธจึงถือเป็นศิลปะที่เชิดชูและจรรโลงพระพุทธศาสนาอย่างแท้จริง จิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดทองธรรมชาติวรวิหาร เป็นจิตรกรรมไทยแบบประเพณีที่เขียนขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๓ และยังคงรักษาแบบแผนการเขียนภาพสมัยอยุธยา ตอนปลายไว้ โดยผนังด้านหลังพระประธานเขียนเรื่องไตรภูมิโลกสัณฐาน ผนังด้านหน้าเขียนเรื่อง มารผจญ ผนังด้านข้างส่วนบนเขียนภาพเทพชุมนุมประทับนั่งเรียง ๓ แถว และถัดขึ้นไปเป็นภาพคนธรรพ์ วิทยาธร ส่วนผนังข้างส่วนล่างเขียนเรื่องพระพุทธประวัติ โดยด้านซ้ายเขียนประวัติช่วงก่อนการตรัสรู้ และด้านขวาเขียนช่วงตรัสรู้แล้วเผยแผ่พระพุทธศาสนาจนเสด็จดับขันธปรินิพพานและหลังจากนั้นไป ๒๑๘ ปี การวางตำแหน่งจิตรกรรมมีความสัมพันธ์สอดคล้องกับพระประธานเป็นลักษณะเชิงสัญลักษณ์ว่า พระพุทธเจ้าทรงตัดสินใจหันหลังให้ความสุขบนโลกและบน สวรรค์ โดยทรงตั้งพระทัยเด็ดเดี่ยวที่จะแสวงหาทางหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวง เมื่อเหล่าเทพบนสวรรค์ทราบถึงการตรัสรู้ของพระพุทธองค์ ต่างมาชุมนุมเพื่อแสดงความยินดี เมื่อวิเคราะห์หลักพุทธธรรมที่ปรากฏบนจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถ วัดทองธรรมชาติวรวิหารพบว่า จิตรกรรมแต่ละภาพมีหลักพุทธธรรมแฝงอยู่ในเรื่องเกี่ยวกับ การดำเนินชีวิต ความเป็นจริงของโลก ความถูกต้องและความดีงามของมนุษย์ ซึ่งหลักพุทธธรรมเหล่านี้จะเป็นแสงส่องทางที่จะนำพาผู้ปฏิบัติไปพบกับชีวิตที่สะอาด สงบ สว่าง เช่น หลักปัญญาจากภาพพระพุทธเจ้าพบเทวทูตทั้ง ๔ หลักการดับกิเลสจากภาพมารผจญ และหลักความไม่ประมาทจากภาพเสด็จดับขันธปรินิพพาน เป็นต้น คนทั่วไปดูจิตรกรรมฝาผนังไม่เข้าใจ เพราะว่าไม่มีประสบการณ์ในการดูภาพไทยโบราณ จึงมีความจำเป็นที่ต้องแนะนำเกี่ยวกับลักษณะของจิตรกรรมไทยแบบประเพณีก่อนการเข้าชมจิตรกรรมฝาผนัง ดังนั้นเป้าหมายของการเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังนี้ก็เพื่อให้ผู้ชมได้ศึกษาพระพุทธศาสนามากกว่าเป็นเครื่องประดับตกแต่งผนังโบสถ์วิหารให้สวยงามเท่านั้น

Abstract: This thesis aims to study the Buddhist mural painting in the Thai societies, to study the mural painting in Uposatha Hall at Wat Thogtammachatiwaraihara and to analyze the Buddha dhammas found on the mural painting in Uposatha Hall at Wat Thogtammachatiwaraihara. For the research, it is found that the Buddhist mural painting in the Thai societies is the art of color painting on wall inside the Uposatha Hall. The mural painting is about Buddhism, Buddha biography, jataka, history, culture and traditions arising from believing Buddhism. The mural painting causes the people to have the opportunity to learn the story of the painting wall. To see the beautiful mural painting will cause the people to have attention in detail. Such painting is of the Buddha’s dhamma. When the people know the dhamma, they will not be attached the beauty of the image only. So, the mural painting is a Buddhist art and a sustainable true religion. The mural painting in Uposatha Hall at Wat Thogtammachatiwaraihara is a Thai tradition of painting that was written in the reign 3 of Rattanakosindra period and maintains a plan drawing of the late Auatthaya period. The wall at the back of the Buddha Image, there is the painting of the Three Planes of Existence. The wall in the front part, there is a painting of the Evil One. On the upper side, there are three rows of the deities and at the higher portion, there are the pictures of the hermits. On both sides, there is the Buddha’s biography. On the left side, there is the picture of the Buddha before His enlightenment. On the right side, there is a Buddha’s picture of His enlightenment and His spreading Buddhism up to passing away and 218 years after that, there was again an incident which was against the Buddha’s spreading Buddhism. The arrangement of the pictures is consistent association with the Buddha Image in the characteristic of the symbols as that the Buddha decided to turn His back to happiness of the world and the heaven by His real attention to search for the way to be free from suffering. When the deities in the heaven know about the Buddha’s enlightenment, they came down to human world to express their delight to Buddha. From the study of the mural painting in Uposatha Hall at Wat Thogtammachati waraihara, it is found that each painting is of the Doctrinal principles in carrying out the lives according the true in the world, the human righteousness and goodness which one can find from looking at the said painting. Thus the Buddhist Doctrine appearing in the said paintings will lead the practitioners to the clean, clear and bright lives. Such the principle of intelligence from the painting of Buddha’s encountering with reality outside his palace, the extinguishing of the defilements from the Mara subduing painting reflect the triumphs over the desire, and the principle of non careless from the painting of the Buddha’s death. The people can not understand the story of the painting wall because they do not have experience about Thai antique painting. It is necessary to guide about the characteristic of Thai tradition painting before seeing the mural painting. So, the aims of drawing the mural painting is to enable the people to study Buddhism not to be a beauty wall decoration only.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาทวี มหาปญฺโญ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: แม่ชีกฤษณา รักษาโฉม

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2554

Modified: 2020-12-28

Issued: 2555-07-23

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	192554.pdf	2.71 MB	111	2025-02-15 09:43:35

ใช้เวลา

0.022591 วินาที