พุทธวิธีจัดการความขัดแย้งในทัศนะของพระไพศาล วิสาโล

The Buddhist Means for Conflict Management According to Phra Paisal Visalo’s Views

Name: อรปรียา วสุมหันต์

keyword: พุทธวิธี

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาวิจัยเรื่องพุทธวิธีจัดการความขัดแย้งในทัศนะของพระไพศาล วิสาโลนั้น ผู้วิจัยได้ตั้งวัตถุประสงค์เอาไว้ ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษาแนวคิดเกี่ยวกับความขัดแย้ง และรูปแบบการจัดการความขัดแย้งตามหลักพระพุทธศาสนา (๒) เพื่อศึกษาแนวคิดและวิธีจัดการความขัดแย้งด้วยหลักพระพุทธศาสนาของพระไพศาล วิสาโล และ (๓) เพื่อวิเคราะห์การประยุกต์ใช้แนวคิดและวิธีจัดการความขัดแย้งในสังคมไทยปัจจุบัน ของพระไพศาล วิสาโล ผลการศึกษาพบว่า ๑. ความขัดแย้งมี ๒ ประเภท คือ ความขัดแย้งที่เกิดขึ้นภายในจิตใจกับความขัดแย้งภายนอก โดยเกิดจากการทำงานร่วมกันระหว่างเหตุปัจจัยภายใน ซึ่งได้แก่ อกุศลมูล ปปัญจธรรม กับ เหตุปัจจัยภายนอก การจัดการความขัดแย้งด้วยหลักพระพุทธศาสนานั้นสามารถกระทำได้ทั้งเชิงรับ เชิงรุก หรือ ทั้งสองอย่างประกอบกัน โดยนำหลักพุทธธรรมสำคัญมาใช้เป็นเครื่องมือสำคัญ เช่น หลักขันติธรรม หลักอนัตตา หลักอปริหานิยธรรม หลักสามัคคีธรรม เป็นต้น นอกจากนี้ยังสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับวิธีการจัดการความขัดแย้งในยุคปัจจุบัน เช่น การเจรจาไกล่เกลี่ย การประนีประนอมยอมความ การโน้มน้าว การหลีกเลี่ยง หรือ การสร้างกระบวนการมีส่วนร่วม เป็นต้น ทั้งนี้เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลยิ่งขึ้น ๒. ทั้งแนวคิดและกระบวนการพุทธสันติวิธีที่พระไพศาล วิสาโล นำมาใช้นั้น เป็นการผสมผสานกันระหว่างหลักการของพระพุทธศาสนาดั้งเดิม ร่วมกับ แนวคิดตะวันตกสมัยใหม่ และหลักการของพระพุทธศาสนาเพื่อสังคม ด้วยความเชื่อที่ว่าโลกกับธรรมแยกจากกันไม่ได้ ดังนั้นการทำงานเพื่อสังคมจึงเป็นการปฏิบัติธรรมไปพร้อมกัน สันติภาพในทัศนะของท่าน จึงมิใช่สภาวะที่สังคมสงบไร้สงครามและความขัดแย้งเท่านั้น แต่ต้องเป็นสังคมที่มีโครงสร้างที่เป็นธรรมทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง เพื่อเอื้อให้คนในสังคมนั้นๆ ได้เข้าถึงทรัพยากรต่างๆอย่างเท่าเทียม และมั่นคงทั้งทางกาย และทางใจ ๓. กระแสโลกาภิวัฒน์ และลัทธิบริโภคนิยมมีส่วนสำคัญที่ทำให้การพัฒนาประเทศเป็นไปอย่างไร้ทิศทาง ประกอบกับโครงสร้างของระบบต่างๆในสังคม ไม่ให้ความเป็นธรรมต่อคนในสังคมเสมอกันทุกระดับชั้น ทำให้เกิดเป็นความขัดแย้งลุกลามไปทั่วประเทศ วิธีการจัดการความขัดแย้งจึงต้องทำด้วยความเมตตาโดยมีสติปัญญากำกับอย่างระมัดระวัง โดยการให้ความรู้แก่คู่กรณี ทั้งโน้มน้าวให้คู่กรณีเห็นความสำคัญและยินดีเข้าสู่กระบวนการพุทธสันติวิธีอย่างเต็มใจ เพื่อให้สามารถขจัดรากเหง้าของปัญหาได้อย่างแท้จริง

Abstract: The thesis aims to study the concept of conflict and the pattern of conflict management by peaceful means as found in the Tipitika and the Commentaries, to study the concept of conflict and the Buddhist Means for conflict management according to Phra Paisal Visalo, and to analytically study the using of Buddhist Means for conflict management applied to Thai societies. After studying , They are found that : 1. The two types of conflict are internal and external conflicts. The factors leading to the conflict are originated from the interaction of internal factors and external ones. The internal factors are the roots of unwholesome action and proliferational Dhamma.To manage the conflict, the Buddha proposed the Dhamma such as the doctrine forbearance, the principle of selflessness, the doctrine of welfare and the principle of doctrine harmony applied with the peaceful means consisting of negotiation, compromise, persuasion, avoiding and so on to produce the efficiency and effectiveness. 2. Phra Paisal Visalo manages the conflict by using the original Buddha Dhamma, the western peaceful theories and the concept of Engaged Buddhism with the belief that the world and the Dhamma can not be separated. So, working for societies is together with the practice of Dhamma. The peacefulness in the Ven.’s views is not only the peaceful society, the state of freedom from war and the conflict, but it must be the societies with the just structure of economics, societies and politics, just to help people in those societies to reach various resources equally and firmly both bodily and mentally. 3. The globalization and the consumerism are of the important part causing the country to develop without direction. On the other hand, it consists of the structure of various systems in the societies which is the unjustice to the people in every classes of the societies. These facts caused the conflict to arrive throughout every part of the country must be carefully done with loving kindness, mindfulness and wisdom. And it must be done with giving the disputants information and persuading them to understand and agree to participate the Buddhist means for conflict management in order to completely eliminate the roots of the problem.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระสุธีธรรมานุวัตร (เทียบ สิริญาโณ)

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาสมบูรณ์ วุฑฺฒิกโร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: อภิณัฏฐ์ กิติพันธุ์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2554

Modified: 2555-07-17

Issued: 2555-07-17

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	052554.pdf	2.5 MB	329	2025-09-21 21:18:58

ใช้เวลา

0.02322 วินาที