การศึกษาวิเคราะห์คุณลักษณะของเบญจศีลและเกณฑ์ตัดสินจริยธรรมสำหรับผู้ลาสิกขาในสังคมไทย กรณีศึกษาทัศนะพุทธศาสนิกชนในกรุงเทพมหานคร

An analytical study of characteristics of the five precepts and moral standard of the disrobed in Thai society : a case study of the views of Buddhists in Bangkok

Name: พระมหาจำลอง แก่นแก้ว

ThaSH: การบวช

ThaSH: จริยธรรม

ThaSH: พุทธศาสนิกชน

ThaSH: ศีล

Abstract: วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณลักษณะของเบญจศีลกับเกณฑ์ตัดสินจริยธรรมสำ หรับ ผูล้ าสิกขา เพื่อศึกษาสถานภาพของผู้ลาสิกขา กับปัจจัยที่มีผลต่อความเปลี่ยนแปลงด้านจริยธรรม และเพื่อศึกษาวิเคราะห์ทัศนะของพุทธ ศาสนิกชนที่มีตอ่ ผู้ลาสิกขาในสังคมไทย กลุ่มประชากรประกอบด้วยฆราวาสจำ นวน 200 ที่มาวัดสุทัศนเทพวราราม ช่วงเดือนมกราคม ถึง เดือนกุมภาพันธ์ 2546 ผลการวิจัย พบว่า 1) เบญจศีลมีคุณลักษณะมุ่งเน้นให้มนุษย์มีความเมตตาต่อกันป้องกันการมีจิตโหดร้ายต่อมนุษย์และสัตว์ทุก จำ พวก เลี้ยงชีพในทางที่ชอบเคารพสิทธิ์ของกันและกัน มีความสามัคคีป้องกันความแตกแยกในครอบครัว รักษาคำ สัตย์พูดจริงทำ จริงต่อ กัน และรักษาสติสัมปชัญญะไม่ประมาทมัวเมาในการใช้ชีวิต ส่วนเกณฑ์ตัดสินจริยธรรมสำ หรับผู้ลาสิกขานั้น ถือว่าเจตนาสำ คัญที่สุดใน การที่จะตัดสินชี้ถูกชี้ผิด 2) สถานภาพผูส้ าสิกขา คือ การที่ผู้จะลาสิกขาต้องตั้งใจเปล่งคำ ปฏิญญาบอกคืนความเป็นภิกษุต่อพยานทั้ง พยานบุคคลและพยานวัตถุ (ต้นโพธิ์) แต่หากพระภิกษุกระทำ ผิดขั้นร้ายแรง คือ ล่วงอันติมวัตถุ แต่ไม่ยอมลาสิกขา พระอุปัชฌาย์สามารถ ทำ นาสนะ คือไล่สึกได้ ส่วนปัจจัยที่มีผลต่อความเปลี่ยนแปลงด้านจริยธรรม ประกอบด้วยปัจจัยภายในและภายนอก ปัจจัยภายใน คือ ภาวะจิตใจที่ถูกอำ นาจกิเลสครอบงำ อย่างหนัก จนทำ ให้จิตใจตกตํ่าควบคุมตนเองไม่ได้ ปัจจัยภายนอก คือ การได้รับสิ่งเร้าหรือแรง กระตุน้ ภายนอก เชน่ ค่านิยมในสังคม เศรษฐกิจ ครอบครัว สื่อสารมวลชน ฯลฯ แล้วมีผลให้จิตใจอ่อนไหวต้านทานไม่ได้ จนต้องทำ ผิด จริยธรรมหรือมีพฤติกรรมวิปริตเบี่ยงเบน 3) กลุม่ ตัวอยา่งทั้งเพศชายและหญิงมีทัศนะต่อผู้ลาสิกขาในปัจจุบันในเชิงบวก กล่าวคือ เชื่อว่า ผู้เคยบวชจะสามารถละเลิกลดอบายมุขทั้งหลายได้ในบางครั้ง แต่ภาพรวมไม่แน่ใจว่า ผู้ลาสิกขาจะมีคุณภาพ และกลุ่มตัวอย่างยังให้ ทัศนะถึงลำ ดับความสำ คัญต่อผู้ลาสิกขาที่ดี คือ ต้องรู้จักละอายใจเกรงกลัวต่อการกระทำ ชั่ว มีศรัทธามั่นคงต่อพระรัตนตรัย รวมทั้งมีสติรู้ เท่าทันความคิดและความรู้สึกในทางชั่วของตนได้ และเชื่อกฎแห่งกรรม ส่วนทัศนะเกี่ยวกับผู้ลาสิกขาที่พึงประสงค์ในปัจจุบัน กลุ่มตัว อย่างให้ทัศนะว่า ผู้ลาสิกขาควรนำ หลักธรรมมาปฏิบัติใช้ในชีวิต มีเหตุผลรู้จักวางแผนในการใช้ชีวิต ก่อนทำ อะไรใช้ปัญญาพิจารณามีสติ ระลึกรู้ตัวอยู่เสมอ งานวิจัยนี้เสนอแนะว่า ควรเสริมสร้างความรู้และความเข้าใจแก่กุลบุตรหรือเยาวชนที่จะเข้ามาบวชในพระศาสนาว่า การบวช ไม่ใช่เรื่องง่าย และผู้บวชต้องได้ประโยชน์จากการบวชจริง ๆ ทั้งนี้ เพื่อให้การบวชเป็นระบบการขัดเกลาทางจิตใจที่ส่งผลต่อความสุข และชีวิตที่ดีงามตลอดไป

Abstract: This qualitative research aims at studying the characteristics of the five precepts and moral standards of the disrobed, the status of the disrobed and moral alterant factors, and the views of Buddhists about characteristics of the disrobed at present. The population consisted of 200 lay people who came to Wat Suthatthepwararam during January – February 2003. The results of the study were that the characteristics of the five precepts stress abstaining from oppression and harassment; possessing kindness to human beings, abstaining from theft and exploitation; respecting the property rights of others, abstaining from misconduct and violation of others’ loved or cherished ones; not abusing them, abstaining from lying and deception; speaking only the truth, and abstaining from alcohol and intoxicants, which are causes for heedlessness and drunkenness of human beings. From these it was determined that underlying all of the precepts was the most important of moral judgment, intention. The study found that there were two ways that a monk might be disrobed. The first was simply by making a statement before a witness stating that the monk wished to leave and the second being due to dismissal. Reasons for dismissal were due to morally alterant factors, which were of internal and external nature. Internal factors are dominated by sensuality, evils, and defilement, external factors are vulnerability to worldly materials. And the result of the study, according to the third objective, showed that the sampling group had positive views to the disrobed. They believed that most of the disrobed would be able to forsake vices and become good men. The sampling group was certain that all of the disrobed would later become good men. It is suggested that knowledge and understanding about Buddhist ordination should be promoted to lay people aiming at entering monkshood, because it is of the greatest level of distress to practice or to elevate the spirit to become a good man. Therefore, people who will be ordained would be more industrious and strictly observe religious precepts to receive happiness or good life from the ordination forever.

มหาวิทยาลัยมหิดล

Address: นครปฐม

Email: liwww@mahidol.ac.th

Name: สุภัทร ปัญญาทีป

Role: ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์

Created: 2546

Modified: 2553-01-28

Issued: 2552-12-02

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

ISBN: 9740433898

CallNumber: วพ พ358ก 2546

tha

DegreeName: ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: จริยศาสตร์ศึกษา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหิดล

©copyrights มหาวิทยาลัยมหิดล

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	4236594.pdf	1.15 MB	119	2025-04-17 05:21:37

ใช้เวลา

-0.718357 วินาที