แจ้งเอกสารไม่ครบถ้วน, ไม่ตรงกับชื่อเรื่อง หรือมีข้อผิดพลาดเกี่ยวกับเอกสาร ติดต่อที่นี่ ==>
หากไม่มีอีเมลผู้รับให้กรอก thailis-noc@uni.net.th
หากไม่มีอีเมลผู้รับให้กรอก thailis-noc@uni.net.th
สุริยะ ชนะชัย. การพัฒนารูปแบบการทำเกษตรอินทรีย์ครัวเรือนชนบทลุ่มแม่น้ำโขงบนฐานเศรษฐกิจพอเพียงและการเกษตรยั่งยืน. ปริญญาเอก(ยุทธศาสตร์การพัฒนาภูิมิภาค (เศรษฐกิจและวัฒนธรรมชุมชน)). surindra rajabhat university. : มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์, 2553.
การพัฒนารูปแบบการทำเกษตรอินทรีย์ครัวเรือนชนบทลุ่มแม่น้ำโขงบนฐานเศรษฐกิจพอเพียงและการเกษตรยั่งยืน
Development of organics rural farms model on the greater Mekong sub region basic on sufficiency economy and sustainable agriculture
Name: สุริยะ ชนะชัย
Address:
186/66 ต.นอกเมือง อ.เมือง จ.สุรินทร์ 32000
keyword:
เกษตรอินทรีย์
Classification :.DDC: 630.01
Abstract:
การศึกษาวิจัยเรื่อง การพัฒนารูปแบบการทำเกษตรอินทรีย์ครัวเรือนชนบทลุ่มน้ำโขงบนฐานเศรษฐกิจพอเพียงและการเกษตรยั่งยืน มีวัตถุประสงค์หลัก คือ ศึกษาประวัติศาสตร์เศรษฐกิจการผลิตเกษตรอินทรีย์ และบริบทชุมชนของครัวเรือนชนบท ทำการเกษตรอินทรีย์เพื่อทราบองค์ประกอบ และเงื่อนไขที่เหมาะสม ทำให้ประสบความสำเร็จ การผลิตเกษตรอินทรีย์นำไปสู่การพัฒนารูปแบบการเกษตรอินทรีย์ ของครัวเรือนชนบทที่พึงประสงค์ในแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และการเกษตรยั่งยืน เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ และจัดประชุมปฏิบัติการโดยใช้เครื่องมือการจัดการความรู้ (Knowledge Management) เทคนิคการจัดกลุ่มสนทนา (Focus Group) เพื่อการจัดเวทีสนทนา 3 ครั้ง ในพื้นที่บ้านโนนม่วย อำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์ และบ้านดอนตลาด แขวงจำปาสัก ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
ผลการศึกษาพบว่า
ในอดีตที่ทำการเกษตรนั้นมุ่งที่จะทำนาเพื่อการบริโภคในครัวเรือนเป็นสำคัญ โดยมีปัจจัยเกี่ยวกับทุนชีวิต ทุนสุขภาพ ทุนทางธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม และทุนทางสังคม เรียนรู้วิธีการเพาะปลูกพืช ที่เหมาะสมกับพื้นที่ ที่แตกต่างกัน ดำรงชีวิตเลียนแบบจากบรรพบุรุษบนหลักการพึ่งตนเองและความพอเพียง กระแสการเปลี่ยนแปลงโลกาภิวัตน์ เกษตรกรได้มีการปรับตัวเพื่อหาทางอยู่รอดในกระแสทุนนิยมที่มุ่งการค้าเป็นสำคัญโดยการเรียนรู้ถึงขั้นตอนการลดต้นทุนในการผลิต และการเพิ่มมูลค่าของผลิตภัณฑ์จากการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในครัวเรือนอันได้แก่ ทุน การใช้แรงงานที่มุ่งเน้นในการที่จะลดต้นทุน โดยการหาวิธีการผลิตที่ช่วยเพิ่มผลผลิตเรียนรู้เทคนิค และเทคโนโลยีเพื่อลดต้นทุนการผลิต โดยการใช้จุลินทรีย์และน้ำหมักชีวภาพปุ๋ยอินทรีย์ที่มีการนำเอาภูมิปัญญาความรู้จากบรรพบุรุษมาผสมกับปุ๋ยจุลินทรีย์ชีวภาพ และการเรียนรู้ในการผลิตข้าวเป็นวัฒนธรรม ใช้วิธีการเอาใจใส่ในการเตรียมอินให้สมบูรณ์โดยใช้ปุ๋ยอินทรีย์เป็นหลัก การพัฒนาเมล็ดพันธุ์ข้าวให้มีความสมบูรณ์ การบำรุงรักษาดูแล ตรวจ แปลงนาในแต่ละวันจนกระทั่งเก็บเกี่ยว มีการเรียนรู้ความต้องการธาตุอาหาร NPK สำหรับพืชในแต่ละช่วงเวลา การใช้น้ำหมักชีวภาพ เพื่อช่วยให้ลำต้นข้าวแข็งแรง เพื่อเพิ่มผลผลิตต่อไร่ให้สูงขึ้นทุกๆปี
องค์ประกอบที่เป็นเงื่อนไขที่จำเป็นสำหรับพฤติกรรม ของครัวเรือนเกษตรอินทรีย์ต้องมีอุดมการณ์ที่มั่นคงในแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง มีจิตวิญญาณมุ่งมั่น มีความเชื่อในหลักการพึ่งตนเอง ใช้หลักธรรมะในพระพุทธศาสนาเพื่อฝึกจิตใจขจัดความโลภ ความหลงในวัตถุ พอใจในสิ่งที่ตนเองมีอยู่ มีความขยัน อดทน อดออม ประหยัด มีการเรียนรู้ธรรมชาติแต่ละฤดูกาล และการทำนาแบบมืออาชีพ ความสำเร็จในแนวทางเพื่อการอยู่รอด มีปัจจัยสำคัญคือ การเตรียมดิน เพื่อความอุดมสมบูรณ์ในธาตุอาหารของดิน องค์ความรู้ในการบริหารจัดการทรัพยากรในครัวเรือนความรู้ในช่วงเวลาที่พืชต้องการธาตุอาหารในแต่ละฤดูกาล ความรู้เชื่อมโยงของน้ำ ดิน ฟ้า อากาศ พันธุ์พืช และพันธุ์สัตว์ การรวมกลุ่มแบบสหกรณ์ และกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ การสร้างโอกาสและการเรียนรู้การแปรรูปผลิตภัณฑ์เพื่อเพิ่มมูลค่า
รูปแบบการผลิตเกษตรอินทรีย์ที่เหมาะสมนั้นคือ เน้นการผลิตที่บริโภคเพียงพอในครัวเรือนเป็นสำคัญ โดยใช้หลักการพึ่งพาตนเอง มีการทบทวนการถอดบทเรียน และการปรับความคิด ปรับตัว รู้เท่าทันสถานการณ์ที่มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา อีกทั้งมีการบริหารจัดการทรัพยากรในครัวเรือนให้มีประสิทธิภาพสูงสุด
ความสำเร็จในการผลิตข้าวเกษตรอินทรีย์จำเป็นจะต้องมีแรงจูงใจจากรัฐบาล ในการที่จะสนับสนุนการบริโภคข้าวอินทรีย์ให้เกิดขึ้นในชุมชน หมู่บ้าน ตำบล อำเภอ ระดับจังหวัด ส่งเสริมสนับสนุนให้มีการบริโภคผลผลิตอินทรีย์ให้แนวทางความร่วมมือระหว่างหน่วยงานของรัฐและชุมชนผู้ปลูกข้าวเกษตรอินทรีย์เช่น การบริโภคอาหารกลางวันของโรงเรียน การบริโภคข้าวในโรงพยาบาล การบริโภคข้าวในองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) และงานเลี้ยงต่างๆ ในชุมชนกระตุ้นให้มีการบริโภคผลผลิตข้าวอินทรีย์แก่หน่วยงานต่างๆ อย่างต่อเนื่อง
ยุทธศาสตร์การพัฒนาเกษตรอินทรีย์ในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำโขงนั้น กระทำในลักษณะสามมิติคือ มิติปัจเจกชน หรือ ระดับครัวเรือน ยุทธศาสตร์ประการแรก คือ การเตรียมคน ปลูกฝังหลักธรรมะในพระพุทธศาสนา ยึดหลักการพึ่งพาตนเอง ยุทธศาสตร์ประการที่สอง การให้ความรู้เรื่องธรรมชาติที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของพืชและสัตว์เพื่อลดต้นทุนการผลิต และการเพิ่มผลผลิตต่อหน่วย รวมทั้งการแปรรูปผลิตภัณฑ์เพื่อเพิ่มมูลค่า ยุทธศาสตร์ประการที่สาม มีการบริหารจัดการทรัพยากรในครัวเรือนให้มีประสิทธิภาพสูงสุดคือ ในมิติที่สองคือ มิติชุมชนครัวเรือนหรือระดับมหภาค ยุทธศาสตร์ประการแรก การรณรงค์ไถกลบตอซังข้าวในแปลงนา และการเก็บลองฟางเพื่อเป็นอาหารวัว ควาย ในฤดูแล้ง ยุทธศาสตร์ประการที่สอง การรณรงค์เพิ่มปริมาณการเลี้ยงวัว ควายเพื่อใช้เป็นแรงงานและเพิ่มปริมาณปุ๋ยคอก ยุทธศาสตร์ประการที่สาม สร้างกระบวนการเรียนรู้เกษตรอินทรีย์อย่างสม่ำเสมอต่อเนื่อง ยุทธศาสตร์ประการที่สี่ เน้นการรวมกลุ่มเพื่อสร้างเครือข่ายสร้างกระบวนการช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ในมิติที่สาม เป็นยุทธศาสตร์ระดับภูมิภาค คือ ประการแรก สร้างจิตวิญญาณร่วมกันในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม ให้มีความอุดมสมบูรณ์อย่างต่อเนื่องเพื่อเพิ่มธาตุอาหารและปุ๋ยธรรมชาติแก่ดิน ประการที่สอง ปลูกจิตสำนึก สร้างอัตลักษณ์ร่วมของชุมชนอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง โดยยึดถือจารีตประเพณีฮีตสิบสอง เกี่ยวกับวัฒนธรรมความเชื่อบูชาข้าว วัฒนธรรมความเชื่อบูชาน้ำ และวัฒนธรรมความเชื่อบูชาพญานาค ประการที่สาม จัดชุดองค์ความรู้เกษตรอินทรีย์เพื่อเผยแพร่ร่วมกันเกี่ยวกับจุลินทรีย์การบำรุงดินมีธาตุอาหารสมบูรณ์ การทำปุ๋ยหมักชีวภาพ เพื่อลดต้นทุนการผลิต ขจัดหนี้สินในครัวเรือน
แต่อย่างไรก็ดี อุปสรรคต่อการปรับเปลี่ยนความคิด ตามแนวทางเกษตรอินทรีย์รูปแบบการผลิตเพียงพอกับการบริโภคในครัวเรือน จะเกิดจากสภาพจิตใจของสมาชิกในครัวเรือนที่ไม่หนักแน่น และมั่นคง อันเนื่องมาจากครัวเรือนมีภาระของค่าใช้จ่ายที่จำเป็นต้องใช้เงิน เช่น ค่านิยมการติดอยู่ในเครื่องปรุงรสอาหาร ความจำเป็นต้องมีผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดส่วนตัว เช่น น้ำปลา ผงชูรส ผงซักฟอก ยาสระผม น้ำยาดับกลิ่น สบู่ ยาสีฟัน นอกจากนี้ยังมีค่าใช้จ่ายในการเดินทางเพื่อเยี่ยมญาติต่างถิ่น การติดต่อธุรกรรมต่างๆ ในเมือง การรักษาตัวเมื่อเจ็บ ป่วย ในโรงพยาบาลค่าใช้จ่ายภาษีสังคมใน งานบวช งานขึ้นบ้านใหม่ งานศพ รวมทั้งค่าใช้จ่ายสำหรับอุปกรณ์เครื่องเขียนของบุตรหลาน จึงต้องแสวงหาเงินเพื่อการจับจ่าย ให้สอย ทำให้จิตใจขาดสมาธิ ไม่มีความมั่นคงต้องกลับไปผลิตเพื่อการค้า และการรับจ้างดังเดิม ตามกระแสทุนนิยม
ข้อเสนอแนะในการวิจัยครั้งนี้ที่สำคัญ คือ การนำรูปแบบเกษตรอินทรีย์เน้นการผลิตเพื่อบริโภคให้เพียงพอในครัวเรือน โดยใช้หลักการพึ่งพาตนเอง ควรใช้ปฏิบัติในพื้นที่ราบลุ่มน้ำและต้องเตรียมคนเพื่อปลูกฝังหลักธรรมะให้มีจิตใจมั่นคง รักสันโดษ สมถะ ไม่มีความโลภ ความหลงในวัตถุ พอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่ รวมทั้งต้องเรียนรู้ถึงการปรับเปลี่ยนสภาพดินฟ้าอากาศที่มีอิทธิพลเชื่อมโยงกับการเจริญเติบโตของพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์ตลอดเวลา ปรับพฤติกรรมวิถีชีวิตในครัวเรือนเกษตรอินทรีย์เน้นการพึ่งตนเองเพื่อการอยู่รอดและพอเพียง
Abstract:
This present research aimed to study a history of organic farming economy and a context of rural organic farming community in order to find out factors and conditions affecting a success of organic farming. Organic farming leads to a development of organic farming model for rural families which is satisfied with concepts of sufficient economy and sustainable agriculture. A knowledge management technique and a focus group technique were applied to this qualitative study where 3 forums were held at None Muay village, Choompolburi district, Surin province, and at Don Talad village, Champasak province, Laos.
The research results were as follows:
It was found that, in the past, the main objective of agriculture was for a household consumption where importance was given to factors of life, health, nature, environment, and society. People had learned how to plant appropriately, and had lived imitatively from their ancestors basing on principles of self-reliance and sufficiency. Agriculturalists, because of a globalized changing stream, have adjusted themselves to survive in a trend of capitalism. They have learned how to reduce a cost of production and how to increase a value of product by using household material resources. This consists of using a labor force which a focus is to reduce a cost of production by searching for a production process that helps to increase a product quantity. It also includes learning a new technique and using a new technology in order to help to reduce a production cost where wisdoms of a bio fermented water and an organic fertilizer are integrated with the Nano Auto Mix technology. Furthermore, rice growing is learned as a culture where a land is prepared by mainly using an organic fertilizer. A rice seed is developed and bio fermented water is used to increase a number of product.
Ways of life of organic farming family are based on philosophies of sufficient economy and self-reliance where a changing situation is reviewed, learned and adjusted all the time. Focuses are gave to a preparation of land, a changing of production process to add more values to household products, a productivity, a cost reduction, a behavioral modification of farmers, and learning a relationship between soil, air, and water.
A factor considered as important behavioral condition for an organic farming family was a strong belief in concepts of a sufficient economy and a self-reliant principle. Moreover, an organic farming family should be diligent, endurable, and economical. In order to growing rice as a professional, attention should be paid to a preparation of lands and rice seeds and a nurture of paddy fields. The important factors for a survival were a preparation of lands, household resource management knowledge, nutrition knowledge, knowledge of a relationship between soil, air and water, a cooperative grouping, a product transformation, and how to add more values to organic products.
However, a success of organic farming rice production should be motivated by a supporting from a government sector. A consuming of organic rice should be promoted to communities, villages, and sub-districts by a sub-district administrative organization. Furthermore, at levels of district and province, an organic product consuming should be promoted basing on cooperation between a government organization and an organic rice growing community in forms such in a school, a hospital, a sub-district administrative organization, a party in community, and etc.
An organic farming family, a desirable context and behavior, should by observant, practitioner, and be able to adjust themselves to a natural principle. Furthermore, they should be sufficient, endurable, and economical. Money would be used when necessary. An exchanging and sharing of experiences is also needed for a desirable organic farming family in order to generate a connection.
Strategies to develop an organic farming in the Greater Mekong Sub-Region are divided into 3 dimensions: 1) at an individual level or a family level; 2) at a macro level; and 3) at a regional level. According to a family or individual level, the first strategy is a preparation of man (basing on a Buddhist doctrine and a principle of self reliance). The second strategy is to give people knowledge of the nature which affects a growth of plants and animals aiming to reduce a production cost, increase a number of products, and add more value to a product by a transformation process. The third strategy is that household resources must by managed for the highest effectiveness. At a macro level, the first strategy is to promote a rice stubble ploughing and a straw keeping as food for buffalo and cow in a dry season. The second strategy is that a campaign to increase a number of cow or buffalo as a labor and for manure should be introduced. The third strategy is that an organic farming learning process should be regularly and continuously provided. The fourth strategy is that a compilation as a group to generate a network should be generated and focused. According to the regional level, the first strategy is to promote and support for a natural and environmental conservation in order to increase more nutrient and natural fertilizer to soil. The second strategy is to promote and construct a sharing identity of communities living along the Greater Mekong Sub-Region basing on beliefs or rituals about rice, water, and naga. The third strategy is to construct and provide a set of organic farmings knowledge about microorganism. Land fertilizing, and a production of bio-manure in order to help to reduce const of production and a number of debt in each family.
Organic farming development strategies for the Greater Mekong Sub Region should be expanded for a survival and a self- reliance basing on philosophies of sufficient economy and sustainable agriculture. Such strategies are reduction of production cost, productivity, and value added for organic products. However, an unstable state of mind of members in an organic farming family is an important obstacle for a thinking modification according to the concept of sufficient organic farming. This is because of each family has a cost to pay for such as food condiments and self-cleaning products- e.g. fish sauce, monosodium glutamate, detergent, shampoo, soap, and etc. Furthermore, people have to pay for other costs such as a traveling cost, a healing cost, a business cost, and etc. As a result, they have to make more money for such a cost. Therefore, they turn to produce for a commerce following a trend of capitalism.
From the presented study, it is suggested that to learn and know ways of life of people since the past till the present, and a production and agricultural history according to factors of life, health, nature, environment, and society are considering as very important for a modification and a survival in the era of globalization. Ways of life of organic farming family should be focused on concepts of self-reliance and sufficient economy.
surindra rajabhat university
Address:
SURIN
Email:
library.srru.ac.th
Name: เสรี พงศ์พิศ
Role:
ที่ปรึกษา
Name: บุญยัง หมั่นดี
Role:
ที่ปรึกษา
Name: ธงชัย ชิณวงศ์
Role:
ที่ปรึกษา
Created:
2553
Modified:
2554-09-29
Issued:
2554-09-29
วิทยานิพนธ์/Thesis
application/pdf
CallNumber:
630.01 ส247ก
tha
DegreeName: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต
Level: ปริญญาเอก
Grantor: มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์
©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์
RightsAccess:
ใช้เวลา
0.052637 วินาที
สุริยะ ชนะชัย
| Title | Contributor | Type |
|---|---|---|
| การพัฒนารูปแบบการทำเกษตรอินทรีย์ครัวเรือนชนบทลุ่มแม่น้ำโขงบนฐานเศรษฐกิจพอเพียงและการเกษตรยั่งยืน
มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ สุริยะ ชนะชัย | เสรี พงศ์พิศ บุญยัง หมั่นดี ธงชัย ชิณวงศ์ | วิทยานิพนธ์/Thesis |
| การศึกษาผลการจัดตั้งกลุ่มกิจกรรมในระดับหมู่บ้านเพื่อแก้ปัญหา ความยากจนในบางท้องที่ในจังหวัดสุรินทร์ พ.ศ 2531/32
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สุริยะ ชนะชัย | โสภิณ ทองปาน | วิทยานิพนธ์/Thesis |
เสรี พงศ์พิศ
บุญยัง หมั่นดี
ธงชัย ชิณวงศ์
| Title | Creator | Type and Date Create |
|---|---|---|
| การพัฒนารูปแบบการทำเกษตรอินทรีย์ครัวเรือนชนบทลุ่มแม่น้ำโขงบนฐานเศรษฐกิจพอเพียงและการเกษตรยั่งยืน
มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ เสรี พงศ์พิศ;บุญยัง หมั่นดี;ธงชัย ชิณวงศ์ | สุริยะ ชนะชัย | วิทยานิพนธ์/Thesis |