การพัฒนากลยุทธ์การผลิตข้าวเพื่อให้ได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัยของเกษตรกรผู้ผลิตข้าวตำบลทรงธรรม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร

A straregic development of safety rice production of farmers in Tambon Songtham, Muang, Kamphaeng Phet province.

Name: ศรีนวล พรหมฟัง

keyword: ข้าว - การผลิต

ThaSH: ข้าว - คุณภาพและมาตรฐาน

Classification :.DDC: 633.1 ศ213ก

Abstract: การวิจัยในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาสภาพและปัญหาการผลิตข้าวเพื่อให้ได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัยของเกษตรกรผู้ผลิตข้าวตำบลทรงธรรม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร 2) เพื่อพัฒนากลยุทธ์การผลิตข้าวได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัยของเกษตรกรผู้ผลิตข้าวตำบลทรงธรรม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร วิธีดำเนินการวิจัยตามวัตถุประสงค์ ข้อที่ 1 และ 2 แหล่งข้อมูล/ผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ เกษตรกรผู้ผลิตข้าวตามระบบกระบวนการจัดคุณภาพ GAP (Good Agricultural Practice ) ในพื้นที่ตำบลทรงธรรมอำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร ในปี พ.ศ. 2548 จำนวน 48 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ตามวัตถุประสงค์ข้อที่ 1 ใช้การสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม ตามวัตถุประสงค์ข้อที่ 2 ใช้วิธีการสนทนากลุ่มเพื่อให้ได้กลยุทธ์การผลิตข้าวเพื่อให้ได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัยส่วนการวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เนื้อหาจากตาราง ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพและปัญหาการผลิตข้าวเพื่อให้ได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัยของเกษตรกรผู้ผลิตข้าวตำบลทรงธรรม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร 1.1 สภาพการผลิตข้าวเพื่อให้ได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัยของเกษตรกรผู้ผลิตข้าวตำบลทรงธรรม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร พบว่า 1) แหล่งน้ำที่ใช้ในการผลิตข้าว ส่วนใหญ่ใช้น้ำจากบ่อบาดาล บ่อตอก คลองธรรมชาติ และน้ำฝน ไม่มีการปนเปื้อนและการตกค้างของสารเคมีหรือน้ำเสียจากโรงงานเลือกไม่ได้ในพื้นที่บางแห่ง ไม่ได้คำนึงถึงสารปนเปื้อนของสารเคมี น้ำส่วนใหญ่ไม่มีการตรวจสอบ และไม่มีความรู้ 2 ) พื้นที่ ส่วนมากเป็นที่ราบลุ่มลักษณะเป็นดินเหนียว และ ดินทราย อยู่ห่างไกลจากโรงงานอุตสาหกรรมไม่มีปัญหาเรื่องสารพิษปนเปื้อน ไม่มีการนำดินไปตรวจสภาพ ไม่มีเวลา และ ไม่ให้ความสำคัญ 3) การใช้วัตถุอันตรายทางการเกษตร ส่วนใหญ่ใช้ยาเคมีคุม-ยาฆ่า หญ้ายาป้องกันกำจัดโรคและแมลง ปฏิบัติตามคำแนะนำในฉลากที่ขึ้นทะเบียนไว้ ในด้านการควบคุมศัตรูข้าว ใช้สารชีวภาพที่สกัดจากพืชสมุนไพร ฉีดพ่น ทุก 15-30 วันการใช้ปุ๋ยเคมี จะใช้สูตรปุ๋ยที่แตกต่างกันในช่วงที่ข้าวแตกกอและระยะข้าวตั้งท้อง 4) การผลิตให้ได้ข้าวเปลือกที่มีคุณภาพตรงตามพันธุ์ ส่วนมากจะใช้เมล็ดพันธุ์ ข้าว ซื้อมาจากศูนย์ขยายพันธุ์พืช และเก็บไว้เอง การคัดข้าวพันธุ์ปน จะดูความผิดปกติของต้นที่แตกต่างจากต้นอื่น แล้วกำจัดออก 5) การจัดการเพื่อให้ได้ข้าวเปลือกที่มีคุณภาพสีดี ส่วนมากจะเก็บเกี่ยวข้าวระยะพลับพลึงลักษณะเมล็ดไม่แก่หรืออ่อนจนเกินไปเมล็ดสุกเหลืองทั้งแปลงจะได้เมล็ดข้าวที่มีคุณภาพดีไม่แตกหักง่ายแข็งแรง สีสวย สม่ำเสมอ 6) การเก็บเกี่ยวและการปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยว ต้องระบายน้ำในแปลงนาออกก่อนเก็บเกี่ยวประมาณ 2-3 อาทิตย์ เตรียมอุปกรณ์การเก็บเกี่ยว ติดต่อรถเก็บข้าว รถบรรทุกผลผลิตข้าวเพื่อจำหน่ายโรงสีเลยเพราะไม่มีสถานที่ตาก 7) การเก็บรักษาและการขนย้ายข้าวในแปลงนาส่วนมากจะเก็บใส่ในกระสอบ แยกไว้เป็นสัดส่วน ฝนไม่สาด หรือ ในยุ้งฉาง กรณีเก็บไว้ทำพันธุ์ แต่หากผลิตเพื่อจำหน่าย เมื่อเก็บเกี่ยวแล้วก็นำไปจำหน่ายทันที 8) การบันทึกข้อมูลไม่มีการบันทึกข้อมูล เพราะอ่านหนังสือและเขียนหนังสือไม่เป็น ไม่มีเวลา และไม่ให้ความสำคัญ 1.2 ปัญหาการผลิตข้าวของเกษตรกรผู้ผลิตข้าวเพื่อให้ได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัยในตำบลทรงธรรม อำเภอเมืองจังหวัดกำแพงเพชร พบว่าปัญหาที่สำคัญ ได้แก่ 1) ด้านแหล่งน้ำที่ใช้ในการผลิตข้าว น้ำฝนไม่มีการปนเปื้อนสารเคมี แต่น้ำในลำคลองมีการปนเปื้อน ไม่เคยตรวจสอบสภาพน้ำ ไม่รู้ที่ตรวจสอบ ไม่มีเวลา 2) ด้านพื้นที่ ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่มน้ำท่วมทุกครั้งเมื่อฝนตกมาก พื้นที่ไม่สม่ำเสมอ ส่วนพื้นที่สูงขาดแคลนน้ำในฤดูแล้ง ไม่คำนึงถึงการปนเปื้อนเพราะไม่มีโรงงานอุตสาหกรรมที่ก่อให้เกิดสารเคมีตกค้าง 3) ด้านการใช้วัตถุอันตราย ส่วนใหญ่ ใช้มาก เกิดสารพิษตกค้างมีอันตรายต่อผู้ผลิต-ผู้บริโภค และสิ่งแวดล้อมได้ การควบคุมศัตรูข้าว เมื่อมีการระบาดมากควบคุมไม่ได้ต้องใช้สารเคมี ควบคู่กันช่วยลดการทำลายของศัตรูข้าวได้ วัสดุบรรจุสารเคมีที่ใช้หมดแล้วนำไปฝั่งดินให้มิดชิด 4) ด้านการผลิตข้าวให้ได้ข้าวเปลือกที่มีคุณภาพตรงตามพันธุ์ ส่วนใหญ่เมล็ดพันธุ์ข้าวที่นำมาหว่านไม่พอกับพื้นที่และไม่งอกหากเก็บไว้ทำพันธุ์เอง มีข้าวพันธุ์อื่นปน 5) ด้านจัดการเพื่อให้ได้ข้าวเปลือกที่มีคุณภาพที่ดี ส่วนใหญ่เก็บเกี่ยวข้าวที่สุกเหลืองมากเกินไปทำให้เมล็ดร่วง รวงข้าวจะหักกรอบ เนื่องจากรถเกี่ยวข้าวมาช้ากว่ากำหนด 6) ส่วนมากไม่มีสถานที่ตากข้าว หากข้าวเหลืองมากต้องเก็บเกี่ยว เพราะถ้าทิ้งไว้นานจะทำให้เกิดความเสียหายแก่เมล็ดข้าว 7) ด้านการเก็บรักษาและการขนย้ายข้าวในแปลงนา เมื่อถึงเวลาเก็บเกี่ยวข้าวจะนำไปจำหน่ายที่โรงสีโดยใส่รถบรรทุกขนย้ายจากแปลงนา ไม่ได้คำนึงถึงการปนเปื้อนของสารเคมีหรือสิ่งเจือปนอื่น ๆ เพราะไม่มีสถานที่เก็บรักษา ไม่มีลานตาก 8) ด้านการบันทึกข้อมูลของเกษตรกรในการผลิตข้าว ส่วนใหญ่ ไม่มีเวลา อ่านและเขียนหนังสือไม่เป็น และไม่ให้ความสำคัญ 2. การพัฒนากลยุทธ์การผลิตข้าวของเกษตรกรผู้ผลิตข้าวเพื่อให้ได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัยในตำบลทรงธรรม อำเภอเมืองจังหวัดกำแพงเพชร ได้กำหนดวิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าประสงค์ วัตถุประสงค์ และกลยุทธ์ในการผลิตข้าวเพื่อให้ได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัย ในตำบลทรงธรรม อำเภอเมืองจังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งพบว่ากลยุทธ์ที่สำคัญได้แก่ 1) ประสานงานให้องค์การบริหารส่วนตำบลเป็นผู้ดำเนินการแก้ไขเรื่องแหล่งน้ำที่ใช้ในการเกษตรและวางแผนการผลิตข้าวในช่วงฤดูแล้งเพราะใช้จากบ่อน้ำบาดาล 2) กำหนดการตรวจสภาพดินทุกครั้งที่มีการผลิตข้าว และควรมีการตากดินไว้ก่อนจะดำเนินการผลิตข้าว 3) จัดระบบการผลิตข้าวให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดที่จะรับซื้อผลผลิตที่ปลอดภัยจากสารเคมีโดยร่วมมือกับสหกรณ์นิคมนครชุม 4) จัดทำแปลงขยายพันธุข้าวโดยร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบลและกลุ่มผู้ผลิตข้าว โดยมีนักวิชาการส่งเสริมการเกษตรและเจ้าหน้าที่ศูนย์ขยายพันธุ์พืชเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ให้ และ ประชาสัมพันธ์ ให้เกษตรกรได้ซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวในราคาที่ไม่แพง 5) ให้กลุ่มประสานงานกับองค์การบริหารส่วนตำบลและสหกรณ์นิคมนครชุมร่วมจัดงานรณรงค์และประชาสัมพันธ์การประกวดแข่งขัน ผลผลิตข้าวที่ได้คุณภาพมาตรฐานความปลอดภัยจากสารเคมีปนเปื้อน 6) วางแผนการผลิตโดยกลุ่มตั้งกรรมการฝ่ายควบคุมเพื่อต่อรองกับเจ้าของรถให้ทำความสะอาดรถเกี่ยวและรถบรรทุกข้าวทุกครั้ง 7) นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรกำหนดวันที่จะตรวจสอบเป็นระยะเพื่อกระตุ้นให้เกิดการปฏิบัติอย่างถูกต้องเหมาะสม กลุ่มผู้ผลิตข้าวร่วมกับสหกรณ์และองค์การบริหารส่วนตำบลในการแก้ไขปัญหาช่วยกันจัดหางบประมาณในการสร้างลานตาก เพื่อใช้เป็นสถานที่เก็บและตากเมล็ดพันธุ์ข้าว 8) นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรให้ความรู้ ในการบันทึกการผลิตข้าวอย่างถูกต้องและเหมาะสมให้มีการแบ่งกลุ่มย่อยในการช่วยจดบันทึกข้อมูลการผลิตข้าว แล้วเข้าไปตรวจสอบดูสมุดบันทึกการผลิตข้าวอย่างสม่ำเสมอทุกเดือน

มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กำแพงเพชร

Email: lek_kanchana@hotmail.com

Name: สมชัย วงษ์นายะ

Role: ประธานกรรมการที่ปรึกษา

Name: สุภาพร พงศ์ภิญโญโอภาส

Role: กรรมการที่ปรึกษา

Created: 2548

Modified: 2007-07-18

Issued: 2550-07-18

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

ISBN: 9743883592

CallNumber: 633.1 ศ213ก

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	tpg-257.pdf	190.6 KB	206	2025-04-04 14:41:22
2	abs-257.pdf	582.25 KB	257	2025-04-30 19:09:05
3	con-257.pdf	375.41 KB	158	2025-04-04 14:39:59
4	ch1-257.pdf	874.52 KB	314	2025-04-04 14:40:19
5	ch2-257.pdf	2.99 MB	395	2025-04-04 14:40:39
6	ch3-257.pdf	968.82 KB	234	2025-04-04 14:40:46
7	ch4-257.pdf	6.89 MB	295	2024-04-29 18:41:51
8	ch5-257.pdf	2.18 MB	247	2022-11-28 15:36:25
9	bib-257.pdf	223.49 KB	174	2022-05-19 12:52:25
10	app-257.pdf	5.08 MB	220	2022-05-19 12:52:31

ใช้เวลา

0.029052 วินาที