การฟื้นฟูคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายด้วยธรรมปฏิบัติ

The Improvement of the Quality of Life of the End Stage Renal Disease Patients by Dhamma Practice

Name: นางจุฑามาศ วารีแสงทิพย์

keyword: ผู้ป่วยไตวาย

Abstract: การฟื้นฟูคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายด้วยธรรมปฏิบัติ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการฟื้นฟูคุณภาพชีวิตด้วยธรรมปฏิบัติของผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายและเพื่อศึกษาผลของการใช้ธรรมปฏิบัติต่อผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย วิทยานิพนธ์เรื่องนี้เป็นการศึกษาเชิงเอกสารและเชิงทดลอง อันเนื่องมาจากผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายสามารถมีชีวิตอยู่ได้ยืนยาวด้วยการรักษาบำบัดทดแทนไต ซึ่งประกอบด้วยการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม การล้างช่องท้อง และการปลูกถ่ายไต การมีชีวิตอยู่กับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมเป็นการท้าทายตลอดเวลา เพราะต้องขึ้นอยู่กับแผนการรักษารายวันที่ถูกต้องแน่นอน ความจำกัดในการรับประทานอาหาร และการเปลี่ยนแปลงหน้าที่การทำงานของร่างกาย อัตราการอยู่รอดของผู้ป่วยกลุ่มนี้มีเพียง ๑ ใน ๓ ถึง ๑ ใน ๖ ของประชากรทั่วไป ภาวะความซึมเศร้าได้ถูกวินิจฉัยมานานแล้วว่าเป็นปัญหาปฐมภูมิของสุขภาพจิต มีข้อมูลแสดงว่าพบอุบัติการของภาวะความซึมเศร้าประมาณร้อยละ ๓๐ ของผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย ด้วยเหตุนี้จึงทำให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยกลุ่มนี้ลดลงไปด้วย หลักฐานยืนยันทางพระพุทธศาสนาได้พบว่า ธรรมปฏิบัติคือ การสวดมนต์ การทำ (อานาปานสติ) สมาธิ หรือการสวดมนต์ร่วมกับการทำสมาธิ สามารถลดอาการความซึมเศร้าจากความเครียดต่างๆ และทำให้เพิ่มคุณภาพชีวิตตามมา ดังนั้นผู้วิจัยจึงได้ทำการวิจัยโดยเลือกกลุ่มตัวอย่างจากผู้ป่วยขณะที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม ณ หน่วยฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม มูลนิธิโรคไตแห่งประเทศไทยฯ โรงพยาบาลสงฆ์ สัปดาห์ละ ๓ ครั้ง การทดลองใช้เวลา ๑๐ สัปดาห์ โดยแบ่งกลุ่มตัวอย่างออกเป็น ๔ กลุ่ม กลุ่มละ ๒๐ คน กลุ่มที่ ๑ คือ กลุ่มควบคุม กลุ่มที่ ๒ คือ กลุ่มที่ทำการสวดมนต์ กลุ่มที่ ๓ คือ กลุ่มที่ทำสมาธิ กลุ่มที่ ๔ คือ กลุ่มที่ทำการสวดมนต์ร่วมกับการทำสมาธิ ใช้เวลาในการปฏิบัติครั้งละ ๓๕ นาที โดยทำเป็นดีวีดี ภาพพร้อมเสียง เพื่อให้ผู้ป่วยได้ปฏิบัติตาม ในการนี้ผู้วิจัยได้ประเมินความรุนแรงของความซึมเศร้าก่อนและหลังการทดลองด้วยแบบประเมินสภาวะอารมณ์ (The Thai Depression Inventory) และประเมินคุณภาพชีวิตก่อนและหลังการทดลอง ด้วย SF-๓๖ (ฉบับภาษาไทย) ผลการทดลองพบว่า ความซึมเศร้าและคุณภาพชีวิตในกลุ่มควบคุมระหว่างก่อนและหลังการศึกษา ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ภาวะความซึมเศร้าของกลุ่มที่ทำการทดลอง สวดมนต์ และกลุ่มที่สวดมนต์ร่วมกับการทำสมาธิ มีแนวโน้มว่าจะลดลง ส่วนกลุ่มที่ทำสมาธิ ความซึมเศร้าลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P value = ๐.๐๑) คุณภาพชีวิตทางด้านร่างกายของทั้ง ๓ กลุ่ม เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยที่กลุ่มที่ทำการทดลอง สวดมนต์ คุณภาพชีวิตเพิ่มขึ้นในมิติของหน้าที่ทางกายภาพ (PF) และสุขภาพทั่วไป (GH) (P value = ๐.๐๑), คุณภาพชีวิตของกลุ่มที่ทำสมาธิ เพิ่มขึ้นในมิติของหน้าที่ทางกายภาพ (PF) (P value = ๐.๐๑), ค่าเฉลี่ยของมิติทางสุขภาพ (PCS) และสุขภาพโดยรวมเมื่อเปรียบเทียบกับ ๑ ปีก่อน (RHT) และคุณภาพชีวิตในกลุ่มที่สวดมนต์ร่วมกับทำสมาธิ เพิ่มขึ้นในมิติของสุขภาพทั่วไป (GH) อัตราการเต้นของหัวใจ และอัตราการหายใจในกลุ่มที่สวดมนต์ ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P value < ๐.๐๑ และเท่ากับ ๐.๐๒ ตามลำดับ) และในกลุ่มที่สวดมนต์ร่วมกับทำสมาธิ อัตราการหายใจเท่านั้น ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P value < ๐.๐๑) จึงสรุปได้ว่า ธรรมปฏิบัติด้วยวิธีการทำสมาธิทำให้ภาวะความซึมเศร้าของผู้ป่วย ไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P value < ๐.๐๑) ธรรมปฏิบัติด้วยวิธีการสวดมนต์ การทำสมาธิ และการสวดมนต์ร่วมกับการทำสมาธิ ทำให้คุณภาพชีวิตในมิติของทางด้านร่างกายของผู้ป่วย ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ อีกทั้งอัตราการเต้นของหัวใจ และอัตราการหายใจในกลุ่มที่สวดมนต์ ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และอัตราการหายใจเท่านั้นในกลุ่มที่สวดมนต์ร่วมกับทำสมาธิ ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระสุธีธรรมานุวัตร ผศ.ดร.

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: รศ.ดร.วัชระ งามจิตรเจริญ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พ.อ.นพ.อุปถัมภ์ ศุภสินธุ์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2553

Issued: 2553-12-15

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: Doctor of Philosophy

Level: ปริญญาเอก

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ใช้เวลา

0.024129 วินาที